رژیم مخصوص گروههای خونی؛ از ادعا تا واقعیت

معصومه جباری - کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی

فردی به نام دکتر Peter D^,Adamo خالق ادعای رژیمهای غذایی مخصوص گروه‌های خونی است. البته این نظریه طرفدارانی هم دارد. از جمله برخی ستاره های هالیوودی که ادعا می‌کنند رعایت رژیم غذایی مخصوص گروه خونی شان باعث شده نه تنها احساس بهتری داشته باشند بلکه سطح انرژی شان هم بالاتر برود و حواسشان بیشتر به غذاهایی است که میخورند. نه برای اینکه لاغر بمانند بلکه برای اینکه خوب و سالم باشند. دکتر آدامو پزشک و متخصص درمان به روش های طبیعی و محققی بین المللی است. 

اما منشا این تئوری چیست؟

دکتر آدامو معتقد است که گروه خونی ما تعیین می‌کند که بدن ما چطور با مواد مغذی مختلف مواجه شده و رفتار میکند. تئوری وی بر اساس این ادعاست که هر گروه خونی مارکر آنتی ژن مخصوص به خود را دارد و این مارکر با برخی غذاهای خاص واکنش های بدی نشان میدهد که نهایتا منجر به مشکلات سلامتی میشود. دکتر آدامو میگوید واکنش شیمیایی بین خون شما و غذاهایی که میخورید اتفاق می افتد. این واکنشها بخشی از ارثیه ی ژنتیکی شما هستند. علت این واکنش فاکتوری به نام لکتین است.

لکتین ها پروتئینهای فراوان ومتنوعی هستند که در غذاها یافت میشوند و خاصیت آگلوتیناسیون (اتصال آنتی ژن و آنتی بادی) دارند که بر خون تاثیر میگذارد. علاوه بر این دکتر آدامو معتقد است که سطوح اسیدیته ی معده و آنزیمهای گوارشی در ارتباط با نوع گروه خونی افراد است. همچنین وی معتقد است با رعایت رژیم غذایی مختص گروه‌های خونی خاص هر فرد, بدن می‌تواند مواد غذایی را خیلی کارآمدتر از قبل هضم و جذب کند بطوری که به کاهش وزن شما هم کمک خواهد کرد. اما اینجا همان جایی است که این تئوری بسیار گیج کننده و عجیب و غریب بنظر می‌رسد.

دکتر آدامو معتقد است چون گروههای خونی انسان در طی تاریخ زندگی بشر به تدریج و طی دوره های زمانی متفاوتی شکل گرفته اند پس ما باید رژیمی را رعایت کنیم که نیاکان و اجداد ما در آن زمان که برای اولین بار آن گروه خونی خاص کشف شد, مصرف میکرده اند!

گروه‌های خونی چه زمانی شناسایی شدند؟

در سال 1901 میلادی, کارل لاند اشتاینر, ایمونولوژیست آلمانی برای نخستین بار وجود آنتی ژنهای گروه خونی را بر روی گلبولهای قرمز و نیز آنتی بادیهایی بر علیه همان آنتی ژن ها را در سرم انسان ثابت کرد. وی دریافت که سرم برخی افراد قادر به آگلوتینه کردن گلبول های قرمز برخی دیگر از افراد هستند. اما بر روی گلبولهای قرمز همه ی افراد موثر نیستند. او در تجزیه و تحلیل نتایج فهمید که میتوان افراد را از نظر گروههای خونی به گروههای A,B,AB و O تقسیم کرد.

اما داستان رژیم‌های غذایی مختص گروه‌های خونی این چنین است:

طبق این ادعا, گروه خونی O اولین نوع گروه خونی بود که شناخته شد. در واقع میشود گفت ما درباره ی اجداد شکارچی مان صحبت میکنیم! یعنی 50000 سال قبل از میلاد! با این وجود دکتر آدامو معتقد است که چون نیاکان ما که گروه خونی O داشته اند با رژیم غذایی پرپروتئین و بر پایه ی گوشت زندگی کرده و بقا داشته اند, لذا افراد دارای این گروه خونی هم باید همین روند رژیمی را در پیش بگیرند.

سپس گروه خونی A پا به عرصه ی وجود گذاشت! حدود 15000 سال قبل از میلاد. تا این زمان, اجداد شکارچی ما به سمت کشاورزی روی آورده بودند و جوامع مزرعه بنیان را تشکیل داده بودند. شکل گیری و پیدایش گروه خونی A در این زمان به آن معناست که نیاکان ما به خوبی با رژیم غذایی گیاهخواری زندگی شان را سپری میکردند. دکتر آدامو توصیه میکند که گروههای خونی A باید امروزه یک رژیم گیاهخواری را در پیش بگیرند.

فرض بر این است که گروه خونی B حدود 10000 سال قبل از میلاد به لطف نیاکان عشایر و چادرنشین ما شکل گرفته است! آنها مزارع را ترک کردند و شروع به گشتن در سرزمینها و کوچ کردن از سرزمینی به سرزمین دیگر کردند و به دنبال آنها تئوری دکتر آدامو هم حرکت کرد! لذا گروه خونی B امروزه میتواند انواع متنوعی از رژیم های غذایی شامل اغلب غذاها مثل گوشت, لبنیات, سبزیجات, غلات و دانه ها را مصرف کند.

و سرانجام گروه خونی AB از راه رسید! که حدود یک هزارسال پیش شکل گرفت. دکتر آدامو فکر میکند این نوع گروه خونی به نیاکان ما کمک کرد تا به سمت زندگی مدرن حرکت کنند و این به آن معنی است که مردم با گروه خونی AB میتواند ترکیبی از غذاهای مناسب برای هر دو گروه خونی A و B را مصرف کنند. لذا میتوان گفت طبق این نظریه, برای هر گروه خونی مجموعه ای از غذاهای مفید و ممنوعه وجود دارد.

کارشناسان و متخصصین در این زمینه چه می‌گویند؟

کارشناسان پزشکی در سراسر جهان اتفاق نظر دارند که این تئوری غیرمنطقی است و معتقدند که مطلقا هیچ ارتباطی بین گروه خونی ما و رژیم غذایی که مصرف می‌کنیم وجود ندارد. از طرفی نگرانی هایی وجود دارد که رژیم توصیه شده برای گروه‌های خونیO و A بطور قابل ملاحظه ای محدود است و گروه‌های غذایی اصلی را در خود ندارد. در مدت زمان طولانی این امر می‌تواند منجر به دریافت ناقص مواد مغذی مورد نیاز برای سلامتی شود. به عنوان مثال حذف لبنیات منجر به دریافت ناکافی کلسیم می‌شود که نهایتا شما را در معرض خطر ابتلا به استئوپروز قرار می‌دهد. یا اجتناب از مصرف گوشت که می‌تواند منجر به دریافت پایین آهن و ابتلا به کم خونی شود.

پرسشی که برای برخی از افراد پیش می آید آن است که آیا این رژیم به کاهش وزن ما کمک می‌کند؟ تقریبا می‌شود گفت که قطعا کمک میکند اما این کاهش وزن بخاطر حذف گروه‌های خاصی از مواد غذایی در هر یک از انواع این رژیم‌هاست (مثل گروه نان و غلات, محصولات لبنی, گوشت و ماهی). دکتر آدامو هیچ نظری در مورد اینکه شما با این رژیم‌ها چقدر وزن کم خواهید کرد ندارد و این امر بستگی به این دارد که شما چقدر دریافت غذایی تان را محدود میکنید!

بر خلاف ادعای طرفداران این نوع رژیم‌ها، ژن O قبل از ژن A و B تشکیل نشده است. بلکه شواهد حاکی از آن است که ژنA اولین ژن شکل گرفته در گروه‌های خونی است و اگرچه بنظر می‌رسد که فراوانی گروه خونی O در جمعیت‌ها بیشتر است, ولی هیچ شاهدی مبنی بر اینکه این گروه خونی, گروه خونی اولین نیاکان بشر بوده است, وجود ندارد.

در واقع می‌توان گفت که نکات مثبت زیادی در مورد این رژیم ها وجود ندارد و پایه و اساس این رژیم‌ها بیشتر تخیلات علمی است تا واقعیت‌های علمی. مثلا تصور کنید در خانواده‌ای که هر فرد گروه خونی متفاوتی دارد باید انواع رژیم‌های غذایی مختلف رعایت شود!

تبعیت از این رژیم ها یا استفاده از آنها برای کاهش وزن در طولانی مدت میتواند سلامت شما را تهدید کند. با این همه اگر باز هم شما مصمم به رعایت چنین رژیم‌هایی هستید, بهترین کار این است که تنها برای مدت کوتاهی آنها را در پیش بگیرید. مثلا یک هفته و یا کمتر, و از آن به عنوان ضربه ی شروع برای رعایت یک رژیم سالم و طولانی مدت کاهش وزن استفاده کنید. 

خلاصه ای از پروفایل رژیمی گروه‌های خونی مختلف :