خبرگزاری ایرنا: فاتحه خوانی پولداران هم بویژه آنان که مشغله، ترافیک یا دوری مسافت اجازه نمی دهد بر سر مزار درگذشتگانشان حاضر شوند، این روزها دارد آهسته آهسته تغییر شکل می یابد، به طوری که به صورت مجازی تنها با پرداخت هزینه به فاتحه خوانان مستقر در بهشت زهرا(س)، یادی از درگذشتگان خود می کنند و برای آمرزش آنان فاتحه می خوانند و هم نوعی شغل و درآمدزایی را برای دسته ای از افراد فراهم کرده اند.
صرفنظر از اینکه این رویکرد خوب هست یا نیست، تغییر جهت وضعیت و خرده فرهنگ زیارت اهل قبور را نشان می دهد که کم کم جای خود را دارد باز می کند؛ موضوعی که البته متولیان سازمان بهشت زهرا (س) تهران را هم به تکاپو انداخته است و می گویند به آن توجه دارند، حتی به فکر راه اندازی سامانه های مجازی زیارت هم هستند.
** پای صحبت یک فاتحه خوان مجازی
خودش را «علی» معرفی می کند؛ مردی میانسال که رد سوخته آفتاب روی صورتش هویداست؛ بعد از یک تماس تلفنی به جست و جوی قبر مورد نظر می رود؛ وارد قطعه 207 می شود و بالای یک مزار می ایستد.
گلاب، آب و گُل را هم از قبل داخل کیف همراهش آماده کرده است؛ بعد از آنکه سنگ قبر را می شوید و با گل می آراید، تبلتش را روشن می کند و با شماره تلفن فردی خارج از بهشت زهرا تماس می گیرد؛ البته تماس تصویری اینترنتی.
گل آرایی او هم در نوع خودش جالب است؛ گل ها را به شکل قلب روی قبر می ریزد و گوشی تلفن را هم طوری می گیرد که هم گل ها هم خودش در حال قرائت قرآن دیده شوند.
چند دقیقه فیلم آنلاین و زنده از سنگ قبر شسته شده را نشان می دهد و در همان حالت قرآن نیز تلاوت می کند؛ صاحب متوفی که پشت تلفن هست گویا از آنجا هم تلاوت قرآن و فاتحه علی را می بیند و هم خودش فاتحه ای می فرستد؛ پنج دقیقه هم بیشتر طول نمی کشد، خداحافظی می کنند و کار فاتحه خوان اینجا تمام است.
می گوید تنها برای فاتحه و قرآن خوانی آن هم برای همین چند دقیقه بعضی افراد تا 250 هزار تومان به کارتش واریز می کنند؛ این هزینه البته غیر از هزینه گلاب و گل است زیرا هزینه آنها جدا محاسبه می شود.
البته علی ادامه می دهد که هزینه های تعمیر سنگ قبر را هم می پذیرد.
دفترچه تلفنش را باز می کند و اصرار دارد که نام مرا (خبرنگار) هم در فهرست مشتریانش بنویسد؛ لبخندی می زند و می گوید پول هم ندهی قرآن می خوانم چون ثواب دارد.
نام و مشخصات 33 فرد و قبر در دفترچه اش ثبت شده است که هر هفته پنجشنبه بر سر این قبور حاضر می شود و بعد از گرفتن فیلم آنلاین و تماس تصویری، قرآن و فاتحه می خواند.
وقتی کسی با علی تماس نگیرد، طبق روال معمول همیشگی کارش را به شکل سنتی - البته درصورت وجود تقاضا- انجام می دهد؛ یعنی در کنار صاحبان متوفی کنار قبور حاضر می شود و قرآن می خواند اما می گوید که فاتحه خوانی مجازی برایش راحت تر است و پردرآمد تر.
می گوید به مدت 2 سال است که به صورت مداوم به کار فاتحه خوانی در بهشت زهرا اشتغال دارد، برخی مشتریانش درخواست بازسازی قرنیزهای سنگ قبر و حتی رنگ آمیزی هم دارند که برایشان انجام می دهد.
همچنین ادامه می دهد که بیشتر مخاطبشان افرادی هستند که تقاضای قرآن و فاتحه خوانی برای پدر و مادرشان را دارند.
بررسی فهرست دفترچه یادداشت نشان می دهد سنگ قبرهای مربوط به بیشتر مشتریانش که به صورت مجازی سفارش می دهند و برایش پول واریز می کنند در قطعه های گرانتر قرار دارد.
علی در ادامه تاکید می کند که هرگز قیمت برای مشتریانش تعیین نمی کند و آنان بسته به وضعیت اقتصادیشان، خودشان هزینه را می پردازند که به طور معمول بین 100 تا 250 هزار تومان است؛ البته این غیر از هزینه های گلاب، گل یا دیگر مواردی است امکان دارد مشتریان درخواست کنند.
وی ادامه می‌دهد: خیلی از خانواده‌ها به دلیل دوری راه، ترافیک و مشغله کاری از قرآن خوانان معتمد بهشت زهرا (س) که علم استفاده از وسایلی مانند تبلت و گوشی‌های هوشمند را دارند درخواست خواندن قرآن به صورت هفتگی یا ماهانه دارند.
این قرآن خوان که می گوید قبل از این کار در یکی از شهرهای جنوبی کشور کارگر بوده و حقوق حداکثر یک میلیون و 200 هزار تومانی می گرفته، درآمد ماهانه کنونی اش را متغیر اما در برخی ماه ها تا حدود پنج میلیون تومان اعلام می کند.
در ادامه به سراغ یکی از کیوسک‌های اجاره دهنده اکو، باند، چادر و صندلی که در نزدیک محل عروجیان بهشت زهرا (س) قرار دارد می‌رویم؛ از پسر جوانی در مورد فاتحه خوانی مجازی می پرسد که پاسخ می دهد: ما هم افرادی را داریم که برای شما به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه به صورت آنلاین قرآن تلاوت کنند.
وی نیز می‌گوید: هزینه گل و گلاب جداگانه باید پرداخت شود ولی هزینه نگهداری قبر و تلاوت قرآن و فاتحه در روزهای پنجشنبه در حدود 200 تا 250 هزار تومان است.
این پسر جوان تصریح می‌کند: روزانه حداقل یک نفر برای پیدا کردن کسی که برای متوفی قرآن بخواند و فیلم آن را آنلاین ارسال کند به ما مراجعه دارد.
گرچه هنوز شمار افرادی که بدون مراجعه بر سر قبور متوفی خواهان خواندن مجازی فاتحه باشند در بهشت زهرای تهران زیاد و فراگیر نشده اما به نظر می رسد روند آن روز به روز در حال گسترش و این درحالی است که مسئولان بهشت زهرا تاکید می کنند در حال ساماندهی سامانه فاتحه خوانی مجازی هستند تا این کار از نظم و ساختار لازم برخوردار شود.
این سبک فاتحه خوانی شاید در وهله نخست غیرطبیعی به نظر آید ولی در حال حاضر در میان قرآن خوانان بهشت زهرا (س) در حال رشد است، جدای از ارزش گذاری اینگونه مشاغل باید ساز و کار نظارت و کنترل صاحبان این مشاغل نیز از طرف دستگاه‌های اجرایی متولی فراهم شود.
** راه اندازی سامانه هوشمند
مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (س) اظهارداشت: سامانه هوشمند بهشت زهرا (س) با امکان نظارت بر همه قبور توسط خانواده‌های متوفیان در دست تولید است و به زودی راه اندازی خواهد شد.
سعید خال ادامه داد: سامانه هوشمند بهشت زهرا (س) این امکان را به خانواده‌های متوفیان خواهد داد که در هر زمان و هر کجا، سنگ مزار عزیز خود را مشاهده کنند.
وی یادآور شد: سازمان بهشت زهرا (س) قصد دارد در جریان سامانه هوشمند امکاناتی نظیر شست و شو، گل گذاری قبور و همچنین تلاوت قرآن نیز راه اندازی کند.
خال در خصوص نظارت بر عملکرد قرآن خوانان مجازی نیز به این جمله بسند کرد : سازمان بهشت زهرا (س) اکثر این افراد را شناسایی کرده ولی چون هنوز شکایتی از نحوه عملکرد آنان گزارش نشده، برخوردی صورت نگرفته است.
وی در پاسخ به این پرسش که در صورت مشاهده افرادی سودجو که از شهروندان در این زمینه سوءاستفاده کنند شما چه برخوردی می کنید؟ ابراز امیدواری کرد که با راه اندازی سامانه هوشمند سازمان بهشت زهرا (س) دست برخی افراد سودجو از این آرمستان کوتاه شود.
بهشت زهرا (س) بزرگترین آرامستان ایران در جنوب پایتخت قرار دارد که فعالیت در آن به طور رسمی در سال 1349 آغاز شد.
بر اساس گزارش‌ها اینک حدود یک میلیون و 300 هزار نفر در بهشت زهرا (س) مدفون هستند.