مقدمه
آرایش و آراستگی و به قول امروزی ها شیک و پیک، به معنای زیبایی، جمال و جلوه است. انسان، آراستگی، پاکیزگی، خوش منظری و منظم و مرتب بودن را دوست داشته و بدان تمایل دارد و از ژولیدگی، به هم ریختگی، نامنظم بودن، چرکی و آلودگی متنفر است. شیک پوشی یکی از عوامل موثر در روابط اجتماعی موفق بین افراد است. لباس پوشیدن پدیده ای است که تقریبا به اندازه طول تاریخ بشر سابقه و به قدر پهنه جغرافیایی امروزی زمین، گسترش دارد. لباس دست کم پاسخگوی سه نیاز آدمی است؛ یکی اینکه او را از سرما، گرما، برف و باران حفظ می کند. دیگر اینکه در جهت حفظ عفت و شرم به او کمک می کند و بالاخره به او آراستگی و زیبایی و شخصیت می بخشد. لباس را می توان به تعبیری «خانه» و درست تر بگوییم «خانه اول» هر کس دانست. لباس، خانه اختصاصی تر انسان است، چون هر فرد نخست در لباس خود سکونت دارد و بعد در خانه اش و از این قرار است که می توان گفت، همه ما به جهت لباسی که به تن داریم، خانه بدوشیم. گویی انسان ها با لباس خود با یکدیگر صحبت می کنند و هر کس به زبان لباس خویش خود را معرفی می کند که من کیستم، از کجا آمده ام و به چه دنیای و چه فرهنگی تعلق دارم.
مد و لباس شیک و پیک
طرز لباس پوشیدن هر آدمی گویای شخصیت اوست. خیلی ها در انتخاب لباس دقت کافی به خرج نمی دهند و هر چه دمِ دست شان باشد می پوشند. اما چه بهتر که قبل از ظاهر شدن در انظار عمومی، کمی بیشتر برای لباس پوشیدن تان وقت بگذارید. توصیه می کنیم در انتخاب لباس آگاهانه قدم بردارید، چرا که برداشت دیگران از شخصیت شما تا حد زیادی به لباسی که می پوشید بستگی دارد. این طور نباشد که لباسی را فقط برای اینکه مد شده به تن کنید، بلکه قبل از هر چیزی از خودتان بپرسید آیا این مد اصلا با شخصیت من جور در می آید؟ بسیاری از چیزهایی که در روان آدمی می گذرد به دلیل عادات رفتاری و هنجارهای اجتماعی مجال بروز پیدا نمی کند. اما طرز لباس پوشیدن از جمله معدود شاخص هایی است که اطلاعات زیادی را پیرامون شخصیت و جهان بینی هر فرد در اختیار بیننده قرار می دهد. در ادامه، چند تیپِ لباس پوشیدن که شیک و پیک هم محسوب شده با یکدیگر بررسی می کنیم و به شما خواهیم گفت هر یک از این تیپ ها حامل چه نوع اطلاعات شخصیتی است.
تیپ معمولی یا غیر شیک و پیک
این قبیل افراد طوری لباس می پوشند تا با محیطی که قرار است در آن حضور پیدا کنند هماهنگ باشند. به عبارت دیگر، اولویت آنها در انتخاب لباس سلیقه ی شخصی خودشان نیست. آقایانِ این تیپی ترجیح می دهند در محل کار از کت و شلوارهای سورمه ای، مشکی یا خاکستری و بلوزهای رنگ روشن استفاده کنند...این جور آدم ها به لحاظ شخصیتی اغلب ریسک گریز هستند و کمبود اعتماد به نفس دارند. همچنین، بیشتر آنها درونگرا هستند و خیلی وقت ها یک نواخت و کسلکننده به نظر می رسند.
تیپ ژولیده نه شیک و پیک
افرادی که تیپ ژولیده می زنند، طوری لباس می پوشند که انگار همیشه با همان لباس هایی که تن شان است به رختخواب می روند. لباس های چروکیده و ناهماهنگ، صورت نشسته، موهای شانه نکرده و...این طرز لباس پوشیدن که بیشتر در جوان ترها مشاهده میشود به نوعی مقابله با هنجارهای جامعه است. این افراد ادعای آزاد اندیشی دارند و با تیپی که به هم می زنند می خواهند هنجار شکنی کنند. اینها اغلب آدم های بی انگیزه ای هستند که هنوز تصویر واضحی از شخصیت خودشان در ذهن ندارند. این تیپی ها بی خیال هستند و این بی خیالی را به همه ی جنبه های زندگی شان از کار گرفته تا روابط اجتماعی وارد می کنند.
معمولی اما شیک و پیک
این افراد درست مثل تیپ معمولی ها لباس شان را به تناسب محیطی که قرار است در آن حاضر شوند انتخاب می کنند. این جور آدم ها همیشه شیک پوش و آراسته به نظر می رسند و فرق شان با تیپ معمولی ها این است که سعی می کنند علایق شخصی خود را نیز خیلی ظریف وارد لباس پوشیدن شان کنند... این قبیل افراد در نظر دیگران جذاب، با اعتماد به نفس و موفق جلوه می کنند.
بِرند پوش
بِرندپوشان اغلب از لباس های مارک دار استفاده می کنند و ترجیح می دهند همه ی ریز و درشت لباس شان به دست طراحان معروف دیزاین شده باشد...از ظاهر این جور آدم ها پول و موفقیت می بارد، اما واقعیت این است که بسیاری از آنها انسان های به شدت مادّی گرا و به لحاظ شخصیتی سطحی، متزلزل و نه چندان قوی هستند.
تیپ ورزشی
شاید عجیب به نظر برسد، اما بیشتر آدم هایی که با لباس ورزشی مثل گرمکن و کتانی در انظار ظاهر می شوند اصلا ورزشکار نیستند. ورزشکاران واقعی معمولا دل شان نمی خواهد با لباس های ورزشیِ عرق کرده دیده شوند. افرادی که تیپ ورزشکاری می زنند به دلایل مختلف مثل عدم وجود وقت کافی، بی انگیزگی و در بعضی موارد مشکلاتِ جسمانی نتوانسته اند به یک ورزشکار واقعی تبدیل شوند و به همین دلیل خیلی وقت ها به آدم هایی که توان و اراده ی ورزش کردن دارند حسودی می کنند.
جوانی و وارستگی و شیک پوشی
اسلام طرفدار زینت و آرایش زنان در حریم خانواده بوده و بر آراستگی آنان تأکید دارد، اما حضور زن در جامعه و محیط کار، از نظر اسلام حدودی دارد که باید رعایت شود؛ برای مثال زن از نظر شرع مقدّس اسلام، حق ندارد با آرایش در اجتماع و محل کار حضور یابد. اما آیا شیک پوشی سعادت و خوشبختی را برای انسان رقم می زند؟ گرایش به «آراستگی» از ویژگی های ممتاز انسان به ویژه در دوران جوانی است و اهمیت ندادن به آن پیامدهای نگران کننده ای دارد؛ زیرا تجربه نشان داده است آن دسته از جوانانی که به زیبایی و آراستگی خود اهمیت نمی دهند، گرفتار احساس حقارت و افسردگی می شوند. بنابراین اسلام نه تنها با جمال و زیبایی مخالفتی ندارد؛ بلکه همگان را به آراستگی تشویق می نماید؛ اسلام یادگار پیامبری است که نظافت و آراستگی، بوی خوش و لبخند را از نشانه های ایمان می داند. روایات اسلامی از توصیه و تشویق مسلمانان به پوشش مناسب و آراستگی سرشار است. پیامبر گرامی اسلام (ص) می فرماید: «خداوند متعال زیباست و زیبایی را دوست دارد و خواستار آن است که اثر نعمت خود را در بنده اش ببیند».[1] امام علی (ع) نیز می فرماید: «خودآرایی از ویژگی های خاص انسان مؤمن است».[2] البته آراستگی بیرونی را باید با زیبایی درونی پیوند داد؛ یعنی هم درون را باید آراست و هم به زیبایی ظاهر پرداخت؛ چون ظاهر، آینه درون است. امام جعفر صادق (ع) فرموده است: «خداوند زیبایی و خودآرایی را دوست دارد و بینوایی و قیافه فقرآلود را ناخوش می شمرد. هرگاه خداوند به بنده ای نعمتی دهد، دوست دارد اثر آن را در او ببیند».[3] در این هنگام یکی از یاران حضرت سؤال نمود: چگونه؟ و حضرت این موارد را یادآور شد:
1- لباس تمیز پوشیدن؛ (شیک و پیک)
2- خوشبو نمودن خود و استعمال عطر؛
3- نیکو و زیبا ساختن خانه و کاشانه؛
4- جارو نمودن جلوی در خانه؛
5- چراغ روشن نمودن پیش از غروب. (که موجب رفع فقر و زیادی روزی می شود).
سه نشانه مهم آراستگی
الف. پوشیدن لباس مرتب و تمیز
خوش لباسی یک میل درونی است و جوانان در آراستگی، بیش تر به نوع لباس خود اهمیت می دهند که پسندیده و جالب توجه باشد. با این همه آراستگی لباس از پوشیدن نوع لباس مهم تر است. پیامبر اکرم (ص) به پوشیدن لباس سفید رنگ توصیه می فرمود؛ چون سبب آرامش و پاکیزگی است. رنگ های زرد و سبز نیز از رنگ های برگزیده است.[4]
ب. رسیدگی به آرایش سر و صورت
پیراستن و آراستن موهای سر و صورت و تمیز نگاه داشتن و مرتب کردن آن بر آراستگی آدمی می افزاید. شانه کردن مو، آسان ترین روش آراستگی است. به فرموده پیامبرخدا (ص)، «هر که موی سر را بگذارد می باید آن را به شانه کردن، تربیت نیکو کند، در غیر این صورت آن را بتراشد».[5] برای اصلاح صورت، ضمن مرتب کردن و کوتاه کردن ریش و شارب (سبیل) باید از رها کردن آن برای بلند شدن بی قواره پرهیز نمود.
ج. بوی خوش و عطر
بوی خوش از اخلاق پیغمبران است. رسول خدا (ص) معتقد بود که در بوی خوش اسراف نیست. ایشان هزینه ای را که در بوی خوش صرف می نمودند، بیش تر از هزینه ای بود که در غذای خود مصرف می کردند. سیسرون، سخنور رومی، گفته است: «چهره، تصویر روح است»؛ یعنی احساسات و هیجانات انسان، غالباً در چهره وی منعکس می شود. خشم، ترس، شادی، غم، تعجّب، تنفّر و رضایت به سادگی در چهره نمایان می گردد و به راحتی قابل تشخیص است. بنابراین احساسات ما نسبت به دیگران، به صورتی غیراختیاری خود را نشان می دهد و قابل پنهان کردن هم نیست. نوع آرایش سر و صورت، عینک داشتن یا نداشتن و زیبایی ظاهری، می تواند برداشت های اوّلیه را در مخاطب ما ایجاد کند.[6] پس اسلام به این موضوعات نیز اهمیت داده و سفارش نموده است به شرطی که مطابق موازین شرع باشد و از افراط بدور باشد.
نتیجه
شیک و پیک بودن امری عرفی در بین جوامع و جوانان شده است. بُروز رفتار مبتنی بر خودنمایی برای جلب توجّه دیگران، نشانه عدم رشد شخصیت انسان است. انسانی که از لحاظ شخصیتی به سطوح بالاتری دسترسی پیدا می کند، بر اساس اصول و ضوابط عقلانی و انسانی عمل می کند نه برای جلب توجّه دیگران. انسانی که بخواهد توجّه دیگران را به خود جلب کند انسان آشفته ای خواهد شد که هر آن و هر لحظه می باید به مقتضای محیطی که در آن قرار گرفته است؛ رفتار خود را دگرگون کند. پوشش و نحوه آرایش ظاهر و شیک پوشی، از جمله مواردی است که اغلب افراد بدان اهمیت می دهند. غالبا پوشش و ظاهر هر فردی نمایانگر نوع تفکر و شخصیت آن فرد است. اگر جوانان در روابط اجتماعی خود در اجتماعات عمومی لباس ساده بپوشند و کفش ساده به پا کنند و با چادر یا مانتو و روسری مناسب وارد اجتماعات شوند، قطعا خودشان هم آرامش روانی بیشتری خواهند داشت. شیک پوشی و آراستگی، الزاماً مساوی با لباس نو یا گران قیمت پوشیدن نیست. بلکه تمیز و مرتب پوشیدن است. انسان نباید ظاهری آشفته و ژولیده داشته باشند که کسی به نزدیک شدن به آنها رغبت نداشته باشد، چه رسد به انس الفت با آنان. رعایت نظافت و پاکیزگی ظاهر، و شیک و پیکی متعارف بر طبق موازین عرفی و اسلامی، ناخواسته در دیگران جاذبه ایجاد می کند.
پی نوشت ها
[2] تصنیف غررالحکم و دررالکلم، ص 435.
[3] إرشاد القلوب إلى الصواب، ج 1، ص 195.
[6] حدیث زندگى، شماره 1، ص 7