به گزارش گروه حقوقی و قضایی خبرگزاری میزان به نقل از مرکز رسانه قوه قضاییه، آیت الله رئیسی در «نشست هم اندیشی با فعالان محیط زیست با موضوع احقاق حقوق عامه در حوزه محیط زیست» تقارن روز حفظ محیط زیست با زمان ولادت امام رضا (ع) را مناسبت ارزشمندی عنوان کرد و گفت: قبل از اینکه لازم باشد دلایل نقلی برای ضرورت حفظ محیط زیست اقامه کنیم، دلیل عقلی در این مورد کاملا وجود دارد که امروز محیط زیست انسان‌ها، جانوران و موجودات مختلف در این عالم باید حفظ شود و لازمه زندگی کردن بشر و زنده بودن طبیعت حفظ محیط زیست است.
وی با اشاره به اینکه عقل به حفظ محیط زیست حکم می‌کند، ادامه داد: در آیات نورانی قرآن به حفظ محیط زیست تاکید شده و در تحقیقات و پژوهش‌های حوزه و دانشگاه و کتاب‌های مختلف و مقالات به آیات قرآن و سخنان امامان و پیشوایان در این موضوع تاکید شده و در سیره و روش عملی نیز ائمه اطهار (ع) اینگونه عمل کرده‌اند.
رئیس قوه قضاییه در ادامه با اشاره اسناد بالادستی و اصل پنجاهم قانون اساسی که بر حفاظت از محیط زیست تاکید دارد، ادامه داد: ضرورت توسعه یافتگی کشور را همگان احساس می‌کنیم. امروز کشور ما باید توسعه اقتصادی پیدا کند؛ اما هرگونه توسعه فرع بر حفظ محیط زیست است.
وی گفت: احداث هر سد، پالایشگاه و کارخانه بزرگ و کوچک و هر کارگاه فرعِ برآن است که باید محیط زیست حفظ شود؛ یعنی اگر بر اساس مطالعات معلوم شود که اینجا محیط زیست به خطر می‌افتد، این کارخانه، موسسه تولیدی و بنگاه را نباید آنجا احداث کرد و باید جای دیگری برای آن انتخاب کرد که محیط زیست در مخاطره قرار نگیرد.
رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: توسعه یافتگی یک ضرورت است؛ اما این توسعه یافتگی باید در پرتو حفظ محیط زیست باشد و این اصل قانون اساسی است که اساس را در توسعه یافتگی و اصل را در حفظ محیط زیست قرار داده است.
آیت الله رئیسی گفت: دراین رابطه همه مسئولیت دارند؛ دولت و ملت، سمن‌ها و سازمان‌های مردم نهاد دراین رابطه احساس وظیفه روشنی می‌کنند. یکی از جلوه‌های امر به معروف و نهی ازمنکر حفظ محیط زیست است. باید با هرگونه تخریب محیط زیست برخورد کرد.
رئیس قوه قضاییه در ادامه عنوان کرد: امروز حفظ محیط زیست از مهم‌ترین معروف‌هاست و این هم وظیفه همگان است و وظیفه همه احاد مردم است که به عنوان یکی از معروف‌ها باید محیط زیست را حفظ کرد. تمام آحاد مردم، مسئولان و بویژه نخبگان و مطلعان و کسانی که در کسوت استاد، دانشجو، محقق، فرهیخته و درد آشنا و دغدغه مند، مسائل اجتماعی و محیط زیستی را دنبال می‌کنند، می‌دانند که امروز آب، خاک، جنگل، هوا و فضا یک سرمایه الهی برای زیست انسان‌ها و همه موجودات است.
وی افزود: حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری دراین کشور یک مساله بسیار مهم است. اگر افراد ببینند امروز تخریب‌گران، محیط زیست را تهدید می‌کنند، کسانی که وابسته به قدرتند یا وابسته به ثروت هستند و با اتکا بر قدرت و وابستگی شان به یک سازمان قدرتمند و یک شخص قدرتمند کار‌های ضد محیط زیست می‌کنند، ما چطور انجام این کار را برای یک فرد عادی ممنوع بدانیم؟ حتما از یک سازمان، دستگاه و موسسه به هیچ عنوان چنین رفتاری پسندیده نیست و نه تنها پسندیده نیست، بلکه واقعا باید در مقابل آن ایستاد.
آیت الله رئیسی با بیان اینکه حفظ محیط زیست یک اصل اساسی است و سایر موارد از جمله الزامات توسعه‌ای در فرع این اصل قرار دارند، گفت: گاهی مشاهده می‌شود که برای یک پروژه اقتصادی محیط زیست را تخریب می‌کنند و این امر باعث وارد آمدن خسارت‌های جبران ناپذیر به آب و جنگل و خاک و سایر مولفه‌های محیط زیستی می‌شود.
رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: اگر برای تغییر در محیط زیست یک سری استثناها و ضرورت‌هایی وجود دارد، این استثناها و ضرورت‌ها را باید قانونگذار تعیین کند. اگر در منطقه‌ای نیاز ضروری به تغییر بخشی از محیط زیست وجود دارد، تشخیص این امر نباید در اختیار یک بخشدار یا فرماندار یا شورای شهر یا شورای ده مرتبط با آن منطقه باشد؛ بلکه تصمیم‌گیری در این رابطه باید در یک جمع علمی و تخصصی که در جایگاه‌های مسئولیت و مسئولیت‌پذیری هستند، باشد.
وی تصریح کرد: گاهی شاهد تغییراتی در محیط زیست به واسطه برخی مجوزها هستیم که خود آن مجوزها نیز محل تردید می‌باشند. یعنی مرکزی که آن مجوز را برای ایجاد تغییر در محیط زیست صادر کرده، اصلا در جایگاه صدور چنین مجوزی نبوده است.
آیت الله رئیسی با اشاره به تاکیدات حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری پیرامون مقوله حفظ محیط زیست گفت: مقام معظم رهبری در سال 92 به صورت مستوفی و کامل بیاناتی را در خصوص حفظ محیط زیست ایراد فرمودند و این امر را وظیفه همگان دانستند.
رئیس قوه قضاییه با تقدیر از ایثار و اخلاص سه هزار محیط‌بان فعال در کشور گفت: محیط‌بانی اگرچه به صورت سازمانی امری است که وظیفه سه هزار محیط‌بان فعال در کشور می‌باشد، اما در واقع حفاظت از محیط زیست و محیط‌بانی وظیفه همگان است وچنانچه محیط زیست در کشور به خطر بیفتد، نه تنها محیط‌بانان بلکه همگان باید پاسخگو باشند.
وی تصریح کرد: شهادت و جانبازی محیط‌بانان نشان دهنده تلاش مخلصانه و ایثارگری آنها در حفظ ثروت ملی و حفاظت از محیط زیست هموطنان ماست.
آیت الله رئیسی با اشاره به اقدامات دغدغه‌مندان محیط زیست که در سازمان‌های مردم نهاد فعالیت می‌کنند، گفت: باید از فعالان و دغدغه‌مندان محیط زیست که در سازمان های مردم نهاد فعالیت می‌کنند، حمایت قانونی و قضایی صورت گیرد و سازمان‌های مختلف مرتبط با محیط زیست به گزارشات آنها ترتیب اثر دهند. ما هم در دستگاه قضایی بنا داریم این گزارشات را مورد توجه قرار دهیم.
رئیس قوه قضاییه با اشاره به موضوع ورود فاضلاب شهری به تالاب انزلی که در سخنان یکی از حضار جلسه بدان اشاره شد، گفت: باید مسئولان امر از وقوع اتفاقاتی نظیر ورود فاضلاب‌های شهری به تالاب‌ها جلوگیری کنند. تالاب انزلی برای آن منطقه یک ثروت محسوب می‌شود و نباید اجازه داد که عده‌ای بدون مطالعه علمی اقدام به تغییرات نبایسته در محیط زیست یک منطقه کنند و به این واسطه باعث وارد آمدن آسیب‌های جبران‌ناپذیر به زیستگاه انسان‌ها و سایر موجودات شوند.
وی با بیان اینکه ایجاد تغییرات بدون مطالعه و نبایسته در محیط زیست ناشی از زیاده‌خواهی است، اظهار داشت: مطابق آمار و اخبار موجود بزرگترین تخریب کنندگان محیط زیست، مستکبرین هستند. قدرت‌های نظامی با ایجاد مسابقه تسلیحاتی در دنیا، محیط زیست عالم را به خطر انداختند و آمریکایی‌ها و بسیاری از کشور‌های اروپایی در این رابطه پیشگام هستند و برای منافع خود اقدام به آسیب رساندن به دریا، خشکی و جنگل‌ها می‌کنند.
آیت الله رئیسی با اشاره به ساخت زراد‌خانه‌ها توسط قدرت‌های استکباری و آسیبی که از این ناحیه به محیط زیست انسان‌ها وارد می‌شود، گفت: مستکبرین عالم و در راس آنها غربی‌ها به واسطه منافع شخصی و گروهی و با سلاح‌هایشان، محیط زیست مردم دنیا را به خطر انداختند و به دریا‌ها و جانوران دریایی آسیب می‌رسانند. این امر ناشی از روحیه استکباری و خودخواهی آنهاست.
رئیس قوه قضاییه در ادامه به مقوله تاثیر فرهنگ دینی بر محیط‌های شهری هم گریزی زد و گفت: اگر قرار است محیطی را به سبب فرسودگی، تغییر دهیم، این امر باید مبتنی بر حفظ فرهنگ ملی منطقه مزبور باشد. یعنی هر تغییری در هر منطقه‌ای که می‌خواهد اعمال شود، باید تغییر دهندگان به فرهنگ و مولفه‌های فرهنگی مردم بومی آن منطقه توجه کنند.
وی گفت: ما هم معتقدیم که باید بافت‌های فرسوده را تعمیر کرد؛ اما نه به قیمت از بین بردن فرهنگ یک منطقه. متاسفانه در شهر مشهد مقدس این اتفاق افتاده است و بدون توجه به فضای حرم مطهر، بلند‌مرتبه‌سازی‌هایی صورت گرفته؛ به نحوی که حرم مطهر به حاشیه رفته است که این امر بسیار خطرناک است و همواره دغدغه مردم مشهد و همه مسلمانان عالم و ارادتمندان به حضرت امام رضا (ع) بوده است.
آیت الله رئیسی افزود: برخی بلندمرتبه‌سازی‌ها در مشهد مقدس باعث شده که حرم مطهر حتی از خیابان‌های اطراف دیده نشود. پیش از آن حتی از مناطق اطراف مشهد و قبل از ورود به این شهر مقدس نیز، زائران می‌توانستند گنبد مطهر را ببینند؛ اما الان از مناطق نزدیک هم نمی‌توانند گنبد را رویت کنند.
پرونده متهمان جاسوسی از مراکز نظامی در پوشش فعالیت‌های محیط زیستی یکی از مطالبات حاضرین در جلسه بود که رئیس قوه قضاییه در این رابطه گفت: شما می‌گویید این پرونده در مورد کسانی که در حوزه محیط زیست فعال بودند، مطرح شده است و می‌گویید که این افراد را در سازمان، دانشکده و موسسه می‌شناختید؛ اما شناخت شما در همین حوزه است. بگذارید سازمان‌ها و دستگاه‌هایی که مسئولیت امنیتی دارند و این کار در حوزه تخصصی آنهاست، در این رابطه اظهارنظر کنند؛ لذا شما داوری نکنید و بگذارید داوری را قاضی انجام دهد.
وی ادامه داد: شما بر اساس شناخت‌تان می‌گویید تا روزی که فلان فرد با ما هم دانشکده، همخانه و همکار بود، خطایی از وی ندیدیم؛ اما بهتر است در این رابطه داوری نهایی را به عهده دستگاه قضایی بگذارید. شما به عنوان کسانی که همکار آنها بودید، می‌توانید نسبت به آنها اظهارنظری داشته باشید؛ اما اینکه قسم بخورید فلان فرد بی‌گناه است، بیگناهی و گناهکار بودن را نه تنها در این پرونده بلکه در همه پرونده‌ها بر عهده قاضی بگذارید.
رئیس دستگاه قضا تصریح کرد: وقتی وارد دستگاه قضایی شدم، با این پرونده مواجه شدم. ابهامات و نکاتی بود که گروه‌های کارشناسی ساعات بسیاری روی آن کار کردند و نظراتشان را اعلام کردند. دادگاه کار خود را دنبال می‌کند؛ لذا همه کسانی که فعال در حوزه محیط زیست هستند و یا در بخش‌های دیگر، باید منتظر رسیدگی دادگاه باشند.
آیت الله رئیسی با تاکید بر اینکه بررسی اسناد و مدارک بر عهده دادگاه است، گفت: شما ممکن است ظاهر افراد را ببینید؛ اما ممکن است زوایا و لایه دیگری از زندگی فرد باشد که از دید شما مخفی مانده باشد؛ لذا اجازه دهید افراد متخصص و امنیتی‌ها موضوع را بررسی کنند. من هم در این رابطه نظری ندارم و در این قضیه باید کار را بر عهده دادگاه گذاشت. ما منتظر می‌مانیم شما هم تا نظر دادگاه منتظر بمانید.
آیت‌الله رئیسی در ادامه عنوان کرد: امروز آمار وارقامی که در این جلسه مطرح شد، نسبت به تهدیدی که درباره جنگل‌ها وجود دارد، نگران‌کننده است. نزولات آسمانی درهمه جای عالم به عنوان یک برکت مطرح است و در روایات ما هم این موضوع آمده است و امروز همه ما نزولات آسمانی را از خدا می‌خواهیم؛ اما چرا باید به خاطر آماده نبودن زیر ساخت‌ها در بعضی از مناطق، بعضی‌ها درمورد تخریب محیط زیست بواسطه نزولات آسمانی بعضی‌ها نگران باشند؟ ما نباید نگران نزولات اسمانی باشیم. وقتی نگرانیم، معلوم است که زیرساخت‌ها درست نگهداری نشده است و لایروبی و رسوب زدایی درست انجام نشده است و جنگلی که می‌تواند حافظ منطقه در برابر سیلاب‌ها باشد، تخریب شده است. مسیل‌هایی که می‌تواند بسیاری از این آب‌ها را بخوبی حفظ کند و در مسیر خودش قرار دهد تا بعدا به عنوان ذخایر از آنها استفاده شود، اینجا مورد آسیب قرار گرفته است و به محل ساخت و ساز تبدیل شده است. سوداگران، سودجویان و فرصت طلبان و زیاده خواهان واقعا محیط زیست را تهدید می‌کنند. پس امروز وظیفه همه است؛ وظیفه همه آحاد مردم، سمن ها، ما، دولت، مسئولان و همه کسانی که با دغدغه‌مندی حفظ محیط زیست را دنبال می‌کنند، این است که با اقداماتی که به کل منطقه آسیب می‌زند و محیط زیست را مورد آسیب قرار می‌دهد، مقابله کنند. نگاه‌ها باید کاملا کارشناسی باشد.
وی با تاکید بر اینکه بافت فرسوده حتما باید اصلاح شود، گفت: اصلاح بافت فرسوده باید با حفظ فرهنگ مشهد مقدس باشد. در اطراف حرم مطهر شما می‌بینید پاساژهایی ساخته شده است و بعضا بخاطر این ساخت و سازها مراکزی مورد مخاطره قرار گرفته که فرهنگ ملی و مذهبی و تاریخ هزار ساله مشهد مقدس در آنجا شکل گرفته است. کسی مخالف برطرف شدن نیازها نیست؛ اما این مهم باید با حفظ جلوه‌های فرهنگی و آثاری باشد که ثروت و میراث ملی و اسلامی است.
رئیس قوه قضاییه با اشاره به موضوع فعال شدن دیپلماسی محیط زیست که یکی از مطالبات مطرح شده در جلسه بود، گفت: بخشی از دیپلماسی ما باید حفظ محیط زیست و ارتباط با همسایگان در این زمینه باشد. ما 15 همسایه داریم که با آنها در مسئله رودخانه‌ها ، جنگل‌ها و محیط زیست ارتباطات بسیار نزدیکی داریم؛ لذا یکی از بخش‌ها و میزهای فعال باید میز دیپلماسی محیط زیست و حفظ آن باشد.
آیت‌الله رئیسی با تأکید بر آموزش قضات در رسیدگی به پرونده‌های تخصصی بیان کرد: معتقدیم همکارانمان در رسیدگی به پرونده‌های محیط زیستی باید با متخصصان و مشاوران محیط زیستی مشورت کنند. ممکن است خودشان دانش آموخته حقوق باشند؛ اما در ارتباط با محیط زیست هر بخش آن متخصصینی دارد و باید از نظرات متخصصان بهره برد.
وی اضافه کرد: در بخشنامه مربوط به دادگاه‌های تخصصی بر استفاده از مشاورین در همه حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و به ویژه محیط زیستی تاکید کردیم. علاوه بر آن به آموزش قضات معتقدیم؛ هر چند متخصص شدن در یک رشته، کار آسانی نیست؛ اما مطلع شدن از زوایای موضوع ولو به صورت اجمالی امری است که قابلیت دست یافتن دارد تا پرونده‌ها به صورت دقیق مورد بررسی قرار گیرد.
رئیس قوه قضاییه گفت: موضوع محیط زیست (آب، خاک، هوا، جنگل ) حق عموم است و مربوط به تمام موجودات دارای حیات و ازمصادیق حقوق عامه است که از وظایف جدی قوه قضاییه بوده و در این رابطه یکی از حوزه‌های معاونت دادستانی کل کشور مربوط به مسئله دفاع ازحقوق عامه است و این بخش فعال‌تر این کار را دنبال می‌کند. آیت‌الله رئیسی تصریح کرد: سازمان بازرسی کل کشور بخشی را در رابطه با حفظ محیط زیست دارد که تاکید داریم این بخش دنبال شود وانشاءالله فعال‌تر خواهد شد.
وی در ارتباط با توافق‌نامه پاریس که در جلسه به آن اشاره شد، گفت: به نظر بنده با این همه اسناد بالادستی هیچ نیازی به توافق نامه‌هایی همچون پاریس ودیگر توافق‌نامه‌ها که ما را در زمینه محیط زیست موظف کند، نداریم. به قدرکافی عقل ، نقل ، قوانین و اسناد بالادستی ما را به حفظ محیط زیست موظف کرده است.
رئیس قوه قضاییه افزود: همکاری‌های بین المللی نه در این حوزه، بلکه در همه حوزه‌ها و تعامل با کشورها و حضور در کنوانسیون‌ها و توافق‌نامه‌ها و حساس بودن ما در این زمینه اهمیت دارد و به آن معتقدیم؛ اما در مسئله حفظ محیط زیست نیازی به ورود در این حوزه‌ها نداریم.
آیت‌الله رئیسی بیان داشت: در نظام سیاست بین الملل، همکاری‌های منطقه‌ای و بین المللی جزو اصول کاری سیاست ماست؛ اما در عین حال در رابطه با حفاظت از محیط زیست به قدر کافی اسناد ، قوانین و دستورالعمل داریم که باید عملیاتی و اجرایی شود.
وی خاطر نشان کرد: برخی از شما بیان کردید که مسائل محیط زیستی را پیگیری می‌کنید؛ اما برخی می‌گویند چرا پیگیری می‌کنید. در اینجا باید بگویم که نسبت به این قضیه پیگیری کنید و خستگی ناپذیر باشید واگر لازم شد اقدامات اجرایی از ناحیه سازمان‌های مسئول واقدامات قضایی از ناحیه دستگاه‌های قضایی باید انجام شود.
رئیس قوه قضاییه تاکید کرد: کار حفظ محیط زیست باید بدون هیچگونه توقفی از ناحیه همه بخش‌ها پیگیری شود و به هیچ عنوان نباید در این رابطه خسته شد و نباید احیانا کسانی که مرتبط با قدرت و ثروت هستند، شما را در این قضیه دچار سستی کنند. یقین داشته باشید حتما در یک کار جمعی موفق خواهیم شد.
آیت‌الله رئیسی با اشاره به ظرفیت قوه قضاییه در پیگیری موضوع محیط زیست افزود: دستگاه قضایی در بخش‌های نظارتی (سازمان بازرسی کل کشور و دیوان عدالت اداری) و با حضور در سازمان‌های تصمیم ساز و تصمیم گیر موضوع محیط زیست را دنبال می‌کند. همکارانمان در سراسر کشور باید موضوع قوانین محیط زیست را به صورت جدی دنبال کنند و سازمان‌های مربوطه با همه ظرفیت و قدرت این موضوع را دنبال کنند .
وی تصریح کرد: مدیران و معاونین سازمان‌ها در استان‌ها و مرکز به صورت جدی با مرزبانی محیط زیستی از حریم خود ، این محیط را از هر گونه تهدیدی محفاظت کنند. سازمان‌های مسئول، مسئولیت اول و مقدم را در این رابطه دارند و مردم نیز در صحنه هستند و دستگاه قضایی نیز تضمینی برای اجرای قانون است.
رئیس قوه قضاییه در پایان خاطر نشان کرد: در این جلسه از نقطه نظرات شما بهره بردیم و برخی از نکاتی را که اشاره کردید، یادداشت کردم و انشاءالله آنها را پیگیری می‌کنیم و نشست‌های دیگری در این رابطه برگزار خواهیم کرد.
در ابتدای نشست هم‌اندیشی فعالان محیط زیست با رئیس قوه قضاییه در موضوع احیای حقوق عامه در حوزه محیط زیست، خانم رفیعی کارشناس محیط زیست با اشاره به اهمیت این نشست گفت: هم شان حاکمیتی آیت‌الله رئیسی و هم دغدغه‌های شخصی ایشان نسبت به مسائل محیط زیست باعث شده است تا این نشست از یک اهمیت ویژه برخوردار باشد.
وی تصریح کرد: این نشست برای نخستین بار است که در چنین سطحی در کشور برگزاری می‌شود؛ لذا از آیت‌الله رئیسی به خاطر اختصاص وقت جهت برگزاری نشست هم‌اندیشی با فعالان محیط زیست کمال قدردانی را داریم.
این کارشناس محیط زیست بیان داشت: تقارن روز محیط‌بانی با روز میلاد حضرت امام رضا (ع) را نیز گرامی می‌داریم و این تقارن را به فال نیک می‌گیریم.
خانم رفیعی گفت: البته آیت‌الله رئیسی در جریان سفر‌های استانی خود با فعالان و گروه‌های محیط زیستی جلسه برگزار می‌کنند. از جمله ایشان در جریان سفر اخیرشان به اراک، نشستی را با فعالان و گروه‌های محیط زیستی برگزار کردند.
وی با بیان اینکه حقوق عامه شمول محیط زیستی دارد، گفت: از احیای ژنتیک تا آمایش‌های سرزمین و همچنین حقوق نسل‌های آینده، در مباحث محیط زیستی لحاظ می‌شود؛ اما متاسفانه به سبب تصمیم‌های مقطعی توجه به خیلی از این موارد رها شده است.
این کارشناس محیط زیست بیان داشت: ماده 66 آیین دادرسی کیفری و دستورالعمل‌های ناظر برآن پیرامون موارد محیط زیستی است که دقت‌نظر در این رابطه بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
در ادامه نشست فعالان محیط زیست با آیت‌الله رئیسی، مخدوع، پیشکسوت محیط زیستی طی سخنانی گفت: محیط زیست محیط محل زندگی من و شما از هسته سلول تا کهکشان راه شیری را شامل می‌شود و دارای 5 مولفه طبیعت، صنعت، فرهنگ، اقتصاد و سیاست است.
وی با بیان اینکه اگر محیط زیست ما خراب است، ما گناهکاریم، گفت: تخریب محیط زیست یعنی در مکانی که نباید پالایشگاه یا سد یا کارخانه ساخت، اقدام به احداث این موارد کرد؛ حال آنکه باید به مشیت الهی برگردیم و توان و ساختار طبیعی را در هر اکوسیستمی لحاظ کنیم. در آن صورت از آسیب رسیدن به محیط زیست جلوگیری می‌شود و حقوق عامه مردم احیا می‌گردد.
در ادامه نشست فعالان محیط زیست با آیت‌الله رئیسی، هرمز محمودی راد، پیشکسوت محیط بانی طی سخنانی اظهار کرد: در فرهنگ انقلاب اسلامی ما محیط زیست از چنان اهمیتی برخوردار بوده که خبرگان قانون اساسی، یک اصل را به آن اختصاص داده‌اند و دغدغه‌های محیط زیستی همواره در بیانات امام (ره) و مقام معظم رهبری موجود بوده است.
وی بیان داشت: توسعه لجام‌گسیخته به گونه‌ای بوده است که باید برای دریاچه ارومیه فاتحه بفرستیم؛ خوزستان درگیر گرد و غبار و سایر مشکلات محیط زیستی است؛ تالاب انزلی و تالاب بختگان نیز وضعیت خوبی ندارد.
محمودی‌راد در پایان بیان داشت: جلسه امروز با ریاست قوه قضاییه که برای نخستین بار است که صورت می‌گیرد، برای ما فعالان محیط زیست یک جلسه ماندگار خواهد بود.
در ادامه نشست فعالان محیط زیست با آیت‌الله رئیسی، سرهنگ محبت‌خانی، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست، اظهار کرد: یگان حفاظت محیط زیست یک یگان ماموریتی در کشور است که وظیفه پاسداری از 18 میلیون هکتار از اراضی کشور را برعهده دارد.
وی تصریح کرد: یگان حفاظت محیط زیست تا کنون 140 شهید و 305 جانباز تقدیم حفظ امنیت محیط زیستی کشور کرده است؛ اما متاسفانه بالغ بر 70 درصد این عزیزان هنوز در بوروکراسی اداری به عنوان جانباز و شهید شناخته نمی‌شوند؛ البته با ابلاغ ستاد کل نیرو‌های مسلح که تاییدیه مقام معظم رهبری را دارد، این مشکل در حال حل شدن است.
سرهنگ محبت‌خانی افزود: لایحه محیط‌بانی که در مجلس مطرح است، مباحث بیمه‌ای و قضایی محیط‌بانان را شامل می‌شود و امیدواریم با قانونی شدن این لایحه مشکلات محیط‌بانان حل شود.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست گفت: در سال گذشته 27 درصد از سلاح‌های غیرمجاز کشف شده توسط 3 هزار محیط بان کشور انجام شد.
وی گفت: در ماده 3 قانون به کارگیری سلاح طی 10 بند تصریح شده که ماموران انتظامی به عنوان آخرین راه کار می‌توانند از سلاح استفاده کنند؛ اما برای محیط‌بانان بندی در این قانون وجود ندارد که چه زمانی حق استفاده از اسلحه را دارند.
سرهنگ محبت‌خانی بیان داشت: طبق دستورالعمل ستاد کل نیرو‌های مسلح در جرایم خاص محیط‌بانان پرونده آنها باید در دادسرای نظامی مطرح شود. همچنین امیدواریم در حل مشکل هزینه دادرسی در پرونده‌های شکار در محیط‌های ممنوع، مساعدتی از سوی دستگاه قضایی برای یگان حفاظت محیط زیست صورت گیرد.
در ادامه نشست فعالان محیط زیست با آیت‌الله رئیسی، اصغر عبداللهی دانشیار دانشگاه شهید بهشتی در حوزه محیط زیست گفت: قوه قضاییه تنها پناهگاه باقیمانده فعالان محیط زیست است.
وی تصریح کرد: چرا با وجود فرمایشات دغدغه‌مندانه مقام معظم رهبری پیرامون حفظ محیط زیست و ماده 66 آیین دادرسی کیفری که در رابطه با مسائل محیط زیستی است، وضعیت محیط زیست در کشورمان این چنین است؟
عبداللهی گفت: با توجه به پیچیدگی مسائل محیط زیستی، متخصصان و دانشگاهیان در حوزه محیط زیست آمادگی ارائه آموزش‌های لازم به قضات و کارکنان قوه قضاییه در رابطه با مسائل محیط زیستی را دارند.
این متخصص محیط زیست بیان کرد: عده‌ای به ما می‌گویند در مورد محیط زیست سخن نگویید؛ اما من می‌خواهم اعلام کنم که حمایت و حفاظت از محیط زیست به معنای وطن‌پرستی است.
در ادامه نشست فعالان محیط زیست با آیت‌الله رئیسی، محمد درویش فعال رسانه‌ای محیط زیست با اشاره به تبصره 2 ماده 66 آیین دادرسی کیفری گفت: مطابق با این تبصره برای نخستین بار به فعالان محیط زیست اجازه داده شد تا علیه اشخاص حقیقی و حقوقی که اقدام به تخریب محیط زیست می‌کنند، اعلام جرم شود. فعالان محیط زیست باید بتوانند از این تبصره قانونی استفاده کنند.
وی با اشاره به اصل 50 قانون اساسی و فرمایشات مقام معظم رهبری در رابطه با حفظ محیط زیست که لازمه حیات و رشد مردم است، گفت: طی سال‌های گذشته 80 مدرسه طبیعت در 29 استان کشور راه‌اندازی شد و بخش خصوصی در این مدارس سرمایه‌گذاری کردند؛ اما در دولت دوازدهم با تغییر رئیس سازمان حفاظت محیط زیست یکباره اعلام شد که این مدارس باید تعطیل شود.
درویش بیان داشت: تکلیف کسانی را که متهم به جاسوسی از مراکز نظامی در پوشش محیط زیست هستند، مشخص کنید.
در ادامه نشست فعالان محیط زیست با آیت‌الله رئیسی، سلاجقه فعال و کارشناس محیط زیست گفت: در بخش‌های مرتبط با محیط زیست و منابع طبیعی ساختار مناسبی وجود ندارد و می‌توان گفت که این بخش‌ها تنها بخش‌هایی در کشور هستند که هیچگاه تخصص‌گرایی در آنها رعایت نمی‌شود.
وی با بیان اینکه تنقیح قوانین در حوزه موضوعات مرتبط با منابع طبیعی و محیط زیستی بسیار اهمیت دارد، گفت: سیاست‌های 15 گانه مقام معظم رهبری در حوزه محیط زیست بسیار مشکل‌گشا هستند. همچنین در دستگاه قضایی می‌توان یک بخش مشاوره محیط زیست ایجاد کرد تا مسائل این حوزه را بررسی کنند.
در ادامه نشست فعالان محیط زیست با آیت‌الله رئیسی، خانم حجازی از فعالان محیط زیست گفت: طبق نص صریح قرآن کریم محیط زیست جزو حقوق عامه است؛ بنابراین با توجه به نص صریح قرآن باید با پدیده‌هایی نظیر کوه‌خواری و جنگل‌خواری مقابله جدی‌تری صورت گیرد؛ البته ما می‌دانیم که برخورد با این پدیده‌ها به سبب آنکه وابستگان به کانون‌های قدرت و ثروت در آنها دخیل هستند، کار سختی است.
وی تصریح کرد: من قریب به 30 سال است که در حوزه محیط زیست فعال هستم و این نکته را با اطمینان می‌گویم که خیانتی که جاسوسان تحت عنوان محیط زیست در حق این حوزه کردند بسیار بیشتر از کسانی است که اقدام به وارد کردن فاضلاب به یک محیط طبیعی و تالاب می‌کنند.
خانم حجازی افزود: یک سری از کسانی که در این حوزه خیانت به امانت و محیط زیست کشور کردند، همچنان آزادانه می‌گردند که باید این مورد نیز پیگیری گردد.
این فعال محیط زیست بیان داشت: متاسفانه در حوزه محیط زیست مماشات زیاد شده است؛ هم از دیدگاه محیط زیستی و هم از دیدگاه امنیتی باید به بحث جاسوسی تحت عنوان محیط زیست نگریسته شود.
در ادامه مژگان جمشیدی یکی فعالان رسانه‌ای در زمینه محیط زیست با اشاره به پرونده جاسوسی از مراکز نظامی تحت پوشش فعالیت‌های محیط زیستی گفت: تک‌تک این متهمان رزومه‌های بسیاری قوی‌ای دارند و با سازمان حفاظت محیط زیست در زمینه پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی همکاری داشتند.
دکتر مرادی فرزند تنها شهید دفاع مقدس سازمان حفاظت محیط زیست در این جلسه گفت: سازمان حفاظت محیط زیست ذاتا یک سازمان نظارتی است و هنگامی که ناظر و مجری در یک نهاد قرار دارند و ناظر خود یک سازمان ضعیف است، همیشه قربانی خواهد بود.
وی افزود: دادگاه مفاسد محیط زیستی برای مدیرانی که بعد از جنگ ضرر‌های جبران‌ناپذیری به محیط زیست وارد کردند، ایجاد کنید و این مطالبه می‌تواند مردم را امیدوار کند.
در ادامه دکتر یزدی استاد تمام دانشکده زمین‌شناسی گفت: نگاه حاکمیت باید به موضوع محیط زیست تغییر کند. ظرفیت اکولوژیک در تمام کشور‌های پیشرفته جزو مولفه‌های قدرت کشورها محسوب می‌شود و آسیب به آن آسیب به اقتدار ملی است.
دکتر یزدی گفت: در نگاه مقام معظم رهبری این تغییر رویکرد را می‌بینیم و باید در قوه قضاییه نیز باید یک نگاه اساسی و جدی در حوزه حقوق عامه و محیط زیست ایجاد شود.
دکتر یزدی افزود: ساختار فعلی سازمان محیط زیست در حوزه جنگل‌ها پاسخگو نیست و ما مطالبه داریم این ساختار تغییر یابد؛ چون با این ساختار نمی‌شود محیط زیست را حفاظت کرد.
در ادامه دکتر قوی‌دل عضو هیئت علمی یکی از دانشگاه‌ها گفت: مشکل اصلی در مسائل محیط زیستی این است که غیرمتخصصین به آن ورود پیدا کردند و باید در این زمینه پاسخگو باشند.
وی با اشاره به توافق‌نامه پاریس تصریح کرد: از کدام توافق‌نامه سود برده‌ایم که از توافق‌نامه پاریس سود به دست بیاوریم؟ ما از برجام هم سودی به دست نیاوردیم. اگر می‌خواهیم محیط زیست را اصلاح کنیم، در این زمینه اسناد بالادستی وجود دارد و در اسلام نیز در قاعده لاضرر و نفی سبیل به آن اشاره شده است.
این استاد دانشگاه افزود: در مورد پرونده متهمان جاسوسی از مراکز نظامی تحت پوشش فعالیت‌های محیط زیستی به عنوان کسی که با دستگاه‌های مربوطه همکاری داشته می‌گویم: آقایانی که جاسوسی کردند این مسائل از مرحله اتهام گذشته است و این‌ها متهم نیستند و مجرم هستند. خطرناک‌ترین نوع مسائل جاسوسی، جاسوس محیط زیستی است و این افراد پوشش هستند.
حجت‌الاسلام فکوری فعال در زمینه محیط زیست گفت: از ریاست محترم قوه قضاییه که با وجود اشتغال زیاد این جلسه را برگزار کرده‌اند، تشکر می‌کنم. نگاه مبنایی به مسئله محیط زیست بسیار مهم است و باید در این ارتباط فرهنگ‌سازی شود.
وی ادامه داد: در موارد عمومی و حاکمیتی در برخی موارد خود دولت باید پاسخگو باشد و پیشنهاد می‌کنیم محاکم ویژه برای رسیدگی به دعاوی محیط زیست ایجاد شود.
لاهیجان‌زاده معاون سازمان حفاظت از محیط زیست نیز تصریح کرد: 14 هزار نفر ردیف پستی برای سازمان محیط زیست است که 6500 نفر ردیف پستی دارند و نزدیک 60 درصد ردیف‌ها خالی است.
وی ادامه داد: تجهیزات و امکانات کافی به سازمان اختصاص داده نشده است و از پرسنل تخصصی در حوزه تصمیم‌گیری در چهل سال گذشته استفاده نشده است.
لاهیجان‌زاده افزود: محیط زیست نقش امر به معروف و نهی از منکر را دارد، نه در دولت و نه در مجلس کسی از سازمان محیط زیست خوشش نمی‌آید، دوستان جز برای استفاده‌های انتخاباتی توجهی به سازمان محیط زیست ندارند.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست گفت: 18 میلیون هکتار را باید با سه هزار نفر حفاظت کنیم، در حوزه محیط زیست سد ساخته می‌شود و مردم پشت سد آواره و حاشیه نشین می‌شوند و مسائل اجتماعی بوجود می‌آید، تالاب را وزارت نفت خشک می‌کند و در نتیجه گرد و غبار ایجاد و مردم حاشیه نشین شهر اهواز می‌شوند.
وی تصریح کرد: بودجه سازمان محیط زیست مستقل نیست و در این رابطه مشکلاتی داریم.
شاعری نماینده مجلس در این جلسه گفت: مجلس با تصویب قوانینی همچون، هوای پاک، منع واردات محصولات تراریخته و ... در جهت حفاظت از محیط زیست اقدام کرده و مردم و دستگاه‌های اجرایی باید به این قوانین عمل کنند این در حالی است که علی رغم وجود قوانین جامع در زمینه محیط زیست شاهدیم شش میلیون هکتار جنگل و دو میلیارد تن خاک فرسایش پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: کارشناسان مخالف انتقال آب خزر هستند، اما انتقال آب توسط سازمان حفاظت محیط زیست تأیید می‌شود هر از چند گاه می‌شنویم آشورا ده می‌خواهد واگذار شود و تا مرز واگذاری پارک پردیسان پیش رفتیم.
شاعری تصریح کرد: پدیده زمین‌خواری و کوه‌خواری ناشی از این است که فرهنگ و اقتدار سازمانی برای محیط زیست وجود ندارد، سه هزار واحد صنعتی آلاینده داریم باید دبیرخانه فعالی در زمینه حفظ محیط زیست ایجاد و متخصصین موضوعات را بررسی کنند.
این نماینده مجلس گفت: بنده 4 سال در سازمان محیط زیست بودم و متوجه شدم با این امکانات و ساز و کار، حریف وزارتخانه‌هایی همچون نفت، صنعت و نیرو نمی‌شویم.
در ادامه دکتر قاضی مدیر و مسئول NGO و چیت‌های آب‌های کویر ضمن سپاس و تقدیر از قوه قضاییه گفت: اخیرا آرا خوبی توسط قضات در سراسر کشور در مورد موضوع حیوان آزاری صادر شده که امیدواریم این روند با جدیت هر چه بیشتر ادامه داشته باشد.
وی ادامه داد: پیشنهاد می‌کنم در ستاد حقوق بشر قوه قضاییه میز حقوقی محیط زیست دایر شود و از همکاری سمن‌ها استفاده شود.
در پایان یکی از اساتید دانشگاه تربیت مدرس بر ریشه یابی مسائل محیط زیستی در بخش قضایی و آموزش قضات در رسیدگی به پرونده‌های محیط زیستی تأکید کرد.
