نفتکش ایرانی آزاد شد

دولت جبل‌الطارق روز پنج‌شنبه ابرنفتکش «گریس- 1» را پس از 40 روز آزاد کرد. قاضی دیوان‌عالی جبل‌الطارق غروب پنج‌شنبه (24 مرداد) به وقت ایران با بیان اینکه درخواست آمریکا برای توقیف کشتی به‌دست دادگاه نرسیده، گفت که مجوز آزادی کشتی گریس-1 را صادر کرده است. اقدامی که با واکنش خشم‌آلود مقامات آمریکایی مواجه شد و سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا روز جمعه خدمه نفتکش گریس-1 را تهدید به ابطال روادید کرد. همزمان خبرگزاری هند اعلام کرد که تمامی 24 خدمه هندی کشتی گریس-1 آزاد شده‌اند. از سوی دیگر جلیل اسلامی، معاون دریایی سازمان بنادر و دریانوردی گفت: «نفتکش گریس-1 براساس خواست مالک کشتی با پرچم جمهوری اسلامی ایران و با تغییر نام به «آدریان دریا» پس از انجام مقدمات سفر به سمت مدیترانه حرکت خواهد کرد.» وی گفت: «این کشتی اصالت روسی و پرچم پاناما داشت و 2 میلیون بشکه نفت ایران را حمل می‌کرد.»

تلاش‌های ناکام آمریکا

هم‌زمان با انتشار خبر تصمیم دولت جبل‌الطارق به رفع توقیف این کشتی، وزارت دادگستری آمریکا روز پنج‌شنبه درخواست تمدید توقیف آن را مطرح کرده بود. فابیان پیکاردو، وزیر ارشد دولت محلی جبل‌الطارق اعلام کرده است که دیوان‌عالی این کشور بعد از رفع توقیف گریس-1 هرگونه اقدام آمریکا با هدف ممانعت از خروج گریس‌‌-1 از این منطقه را بررسی می‌کند. پیش‌تر نیز وزیر امورخارجه اسپانیا اعلام کرده بود این نفتکش به درخواست آمریکا توقیف شده است. به گزارش «ایسنا» به نقل از رویترز، روزنامه ملی جبل‌الطارق گزارش داده است که وزارت دادگستری آمریکا، درخواست توقیف گریس-1، کشتی حامل سوخت ایران را داشته و این درخواست فقط چند ساعت پیش از آنکه دولت جبل‌الطارق آماده آزادی این کشتی بود، انجام شده است. به گزارش «ایسنا» این درخواست آمریکا در پی این مطرح می‌شود که روزنامه سان با استناد به منابع نزدیک به «فابیو پیکاردو» وزیر منطقه جبل‌الطارق، گزارش داد که گریس-1، کشتی حامل سوخت ایران که پیش از این توسط نیروهای دریایی انگلیس توقیف شده بود، روز پنج‌شنبه آزاد خواهد شد. طبق گزارش این روزنامه، «پیکاردو» حکم جدیدی برای توقیف گریس-1 به‌کار نخواهد بست و همین که این کشتی به سمت سوریه در حرکت نیست برای او قانع‌کننده است.

احتمال ایجاد مانع حقوقی

فابیان پیکاردو، وزیر ارشد جبل‌الطارق، روز جمعه در مصاحبه‌ای گفت که نفتکش حامل نفت ایران به محض انجام مقدمات سفرش می‌تواند حرکت کند، اما اشاره کرد که احتمال ایجاد مانع حقوقی برای آن هنوز هست. روزنامه کرانیکل چاپ جبل‌الطارق روز پنج‌شنبه، 24 مردادماه، خبر داد که ایالات‌متحده رسما «درخواست توقیف» ابرنفتکش حامل نفت ایران در جبل‌الطارق را ارائه کرده است. این خبر درحالی منتشر شد که همزمان با انتشار اخباری درباره آزادی قریب‌الوقوع این نفتکش رسانه‌ها همه در انتظار شنیدن خبر آزادی کشتی بودند، نه گرفتار ماندن بیشتر آن. در نهایت اما دادگاه این منطقه تحت حاکمیت بریتانیا به آزادی ابرنفتکش ایرانی گریس -1 رای داد. با این حال به گفته فابیان پیکاردو، هنوز این احتمال هست که پرونده این نفتکش به خواسته آمریکا به دادگاه بازگردد. به گفته پیکاردو، این امر «در حوزه اختیارات دادگاه عالی جبل‌الطارق است.»

تکذیب تعهد ایران

این درحالی است که سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت امورخارجه در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان و در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا ایران برای آزادی نفتکش گریس-1 ضمانتی به انگلیس یا دولت جبل‌الطارق داده است، گفت: «از سوریه در همه حوزه‌ها از جمله نفت و انرژی حمایت می‌کنیم.»  او ادامه داد: «این کار قانونی است و به هیچ کشور ثالثی ربط ندارد. جمهوری اسلامی ایران به هر مشتری قدیمی و تازه‌ای که بخواهد، نفت خود را می‌فروشد.» موسوی با اشاره به توییت وزیر امورخارجه و سفیر کشورمان در لندن عنوان کرد: «آنچه علنا اعلام کردیم صرف بیان واقعیت در مورد مقصد کشتی گریس-1 بود که از ابتدا هم قرار نبود به سوریه برود.» او تاکید کرد: «ایران برای آزادی نفتکش گریس-1 هیچ تعهدی مبنی براینکه به سوریه نرود نداده است، زیرا از ساعات اولیه توقیف نفتکش اعلام کردیم که مقصد نفتکش سوریه نبوده و تا انتها هم بر سر همین حرف باقی مانده و تاکید کردیم که اگر هم مقصد نفتکش سوریه بود باز هم به کسی ربطی نداشت.» سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان در پایان خاطرنشان کرد: «درحقیقت آنها به‌خاطر خروج آبرومندانه از این اقدام غیر قانونی و دزدی دریایی، بحث تعهد را مطرح کردند.»

واکنش لندن

این درحالی است که ساعاتی پس از حکم تصمیم دولت جبل‌الطارق به آزادی ابرنفتکش «گریس- 1»، وزارت امورخارجه انگلیس در بیانیه‌ای مدعی شد که دولت‌ جبل‌الطارق از ایران ضمانت گرفته که این کشتی به سوی سوریه حرکت نکند. به گزارش «ایسنا» وزارت امورخارجه انگلیس روز پنج‌شنبه در این بیانیه‌ نوشت: «انگلیس نتیجه اقدامات و فرآیندهای قانونی مقامات جبل‌الطارق که برای جلوگیری از رسیدن محموله این کشتی به سوریه در راستای تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه سوریه اتخاذ کرده را در نظر دارد.» در ادامه بیانیه آمده است: «ما در نظر داریم که دولت جبل‌الطارق از ایران ضمانت گرفته که کشتی گریس-1 به سوی سوریه حرکت نکند. ایران باید به ضمانتی که داده پایبند بماند. ما یک گوشه نمی‌ایستیم و نمی‌گذاریم که ایران یا هرکشور دیگری تحریم‌های حیاتی اتحادیه اروپا علیه کشوری که از سلاح‌های شیمیایی علیه مردم خودش استفاده کرده را دور بزند.» وزارت‌خارجه انگلیس در آخر نوشت: «هیچ‌گونه قیاس یا شباهتی میان حملات و توقیف غیرقانونی و غیرقابل قبول کشتی‌های تجاری در تنگه هرمز توسط ایران و اجرای تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه سوریه توسط دولت جبل‌الطارق وجود ندارد. به آزادی کشتیرانی و تجارت دریایی باید احترام گذاشته شود و قوانین بین‌المللی باید حفظ شوند.»

دزدی دریایی آمریکا

محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران نیز پس از خبر آزادی نفتکش گریس-1، در توییتر نوشت: «آمریکا که در تحقق اهدافش از طریق تروریسم اقتصادی از جمله با محروم کردن بیماران سرطانی از دارو، شکست خورده است، از نظام قضایی سوءاستفاده کرده تا به اموال ما در آب‌های آزاد دستبرد بزند. این تلاش برای دزدی دریایی، نشانگر بی‌اعتنایی دولت ترامپ به قوانین است.»

توییت سفیر ایران

حمید بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در انگلیس نیز در واکنش به این خبر در توییتی نوشت: «با تصمیم مقامات جبل‌الطارق و تایید دادگاه، نفتکش حامل نفت ایران از توقیف غیرقانونی آزاد شد. کشورمان در تمامی40 روز گذشته با مشارکت نهادهای ذی‌ربط داخلی تحت مدیریت وزارت‌خارجه گفت‌وگوهای مستمری در سطح سیاسی، حقوقی و فنی با طرف انگلیسی برای رفع این اقدام غیرقانونی انجام داد. آمریکا با تلاش‌های مذبوحانه آخرین لحظه خود قصد داشت مانع رفع توقیف نفتکش شود که با شکست تحقیرآمیزی مواجه شد. با تلاش‌های روزهای گذشته تمام مقدمات و تمهیدات فنی لازم برای حرکت نفتکش به دریای آزاد نیز تامین شده است و کشتی به‌زودی منطقه جبل‌الطارق را ترک خواهد کرد.»

هشدار آمریکا به خدمه تمام کشتی‌ها

از سوی دیگر اما پافشاری آمریکا بر خواسته‌اش تنها خطر برای ادامه سفر نفتکش نیست، بلکه اکنون خدمه کشتی‌ها نیز در خطر تحریم‌های آمریکا هستند. مورگان اورتاگس، سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا روز جمعه خدمه نفتکش گریس-1 را تهدید به ابطال روادید کرده است. به گزارش «ایسنا» مورگان اورتاگس مدعی است که کشتی گریس-1 به سپاه ایران در انتقال نفت به سوریه کمک می‌کرده است؛ بنابراین برای هر شخص مرتبط با گریس-1 عواقب دارد و قصد داریم روادید کارکنان کشتی را ابطال کنیم. سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن پیش از این در پاسخ به این ادعا اعلام کرده است: «همان‌گونه که جمهوری اسلامی ایران قبل از این هم اعلام کرده است مقصد سوپر تانکر گریس- 1 نهاد تحت تحریم اتحادیه اروپا نبوده و نخواهد بود؛ هرچند اعلام این مطلب هیچ خدشه‌ای بر این موضع اصولی حقوقی مورد پذیرش جهانی که تحریم‌های اتحادیه اروپا نمی‌تواند بر کشورهای ثالث اعمال شود وارد نمی‌سازد.»

آزادی چهار عضو کادر «گریس -1»

روزنامه رسمی جبل‌الطارق بعد از ظهر روز پنج‌شنبه 24 مرداد ماه از آزادی چهار تن از اعضای گروه کشتی حامل سوخت ایران که ماه گذشته توسط نیروی دریایی انگلیس توقیف شده بود، خبر داد. به گزارش «ایسنا» به نقل از صفحه توییتر روزنامه رسمی جبل‌الطارق، دولت منطقه‌ای جبل‌الطارق اعلام کرد که روز پنج‌شنبه کاپیتان و سه تن از اعضای کادر گریس -1، کشتی حامل سوخت ایران را که ماه گذشته توسط نیروی دریایی انگلیس با ادعای انتقال سوخت به سوریه و نقض تحریم‌های اروپا توقیف شده بود، آزاد کرد. این روزنامه افزود که آنتونی دادلی، دادستان عالی جبل‌الطارق در این باره اظهار کرد که اگر آمریکا خواستار توقیف[دوباره] کشتی گریس-1 نشده بود، «این کشتی می‌توانست آزاد شود.»