متخصص ارولوژی؛ دکتر حمیدرضا اکبری گیلانی
وظیفه اصلی کلیه‌ها، تصفیه خون و دفع مواد زائد و آب اضافی بدن از راه ادرار است.
کلیه‌ها هورمون‌هایی تولید می‌کنند که در کنترل فشارخون و تنظیم املاح بدن و خونسازی نقش دارند.
دیابت می‌تواند به‌تدریج و طی سال‌ها تمامی این اعمال مهم کلیه را مختل کند.
در دیابت قندی به دلیل تأثیر سوء قند بالا بر عروق و اعصاب کوچک تقریباً تمام اعضا بدن آسیب می‌بینند.
نفروپاتی دیابتی یا آسیب کلیه در اثر قند از شایع‌ترین علل نارسایی مرحله آخر کلیه و نیاز به پیوند و دیالیز در بیماران محسوب می‌شود.
تقریباً یک نفر از هر چهار نفر مبتلا به دیابت، اختلال کلیه پیدا می‌کند.
چه عواملی باعث احتمال بیشتر درگیری کلیه‌ها در فرد دیابتی می‌شود؟
عدم کنترل مناسب قند
چاقی
مصرف زیاد نمک
فشارخون بالا
نداشتن فعالیت فیزیکی کافی
سیگار کشیدن
داشتن بیماری قلبی
سابقه فامیلی نارسایی کلیه
علائم نارسایی کلیه
در کلیه آسیب عروق خونی باعث می‌شود که آب و املاح اضافی کامل دفع نشوند و افزایش وزن و تورم بدن اتفاق بیافتد.
همچنین سموم بدن از راه ادرار به خوبی دفع نخواهد شد و افزایش اوره و کراتینین رخ می‌دهد.
علائم افزایش اوره و کراتینین خون شامل: بی اشتهایی، حالت تهوع، ضعف و بیحالی، گرفتگی عضلات خصوصاً در اندام تحتانی، رنگ پریدگی در اثر کم خونی می‌باشد
دیابت و مثانه
قند بالا بر روی عملکرد اعصاب بدن تأثیر منفی می‌گذارد.
نوروپاتی یا اختلال عملکرد اعصاب در اندام‌ها به صورت گزگز و سوزن سوزن شدن دست و پا، احساس داغی دست و پا و گاهی بی‌حسی اندام‌ها خود را نشان می‌دهد.
نوروپاتی دیابتی در سیستم ادراری، تخلیه کامل مثانه را مختل می‌کند. این بیماران باقیماده ادراری بالا خواهند داشت.
در این حالت، با افزایش فشار داخل مثانه، این فشار با انتقال به کلیه‌ها باعث اختلال در کارکرد کلیه‌ها می‌شود. همچنین باقیماندن ادرار در مثانه احتمال
عفونت ادراری را افزایش می‌دهد و بیمار دچار عواقب عفونت ادراری نیز می‌گردد.
نیاز به پیوند کلیه و دیالیز
مرحله آخر نارسایی کلیه که بیمار نیاز به دیالیز یا پیوند پیدا می‌کند، کمتر از 10 درصد عملکرد کلیه باقی مانده است.
پیشگیری از آسیب کلیه در بیماران دیابتی
در بیمار دیابتی با رعایت نکات ذیل از آسیب به کلیه می‌توان پیشگیری کرد:
چک مرتب کلیه‌ها
کنترل مناسب قند
کنترل مناسب فشار خون
اجتناب از سیگار
داشتن فعالیت ورزشی مناسب
اجتناب از مصرف زیاد مسکن‌ها
مصرف مایعات فراوان مخصوصاً آب زیاد
مصرف کم نمک
اجتناب از داروهای آسیب رسان به کلیه مثل برخی از آنتی بیوتیک‌ها و داروهای حاجب در تصویربرداری‌ها
از بین داروهای کاهنده فشارخون، داروهایی مثل لوزارتان، والسارتان، کاپتوپریل و انالاپریل به کاهش آسیب کلیه‌ها کمک می‌کند.
تست‌های آزمایشگاهی
اولین نشانه آزمایشگاهی آسیب کلیه در اثر قند، دفع پروتئین از راه ادرار است.
در آزمایش معمولی ادرار دفع پروتئین به صورت منفی الی 4+ گزارش می‌شود و در آزمایش دقیق‌تر ادرار 24 ساعته میزان کمی دفع پروتئین به صورت میلی‌گرم گزارش می‌شود.
چک سالیانه آزمایش ادرار در بیمار دیابتی و کنترل از نظر دفع پروتئین، چک اوره و کراتینین خون، به همراه کنترل دقیق قند از آسیب کلیه‌ها پیشگیری می‌کند.
