دکتر محمدرضا فرتوک‌زاده؛ جراح چشم پزشک و فلوشیپ جراحی پلک
در عصر حاضر دوره سالمندی تبدیل به علتی برای بروز برخی مشکلات چشمی در جهان شده است.
هر میزان که سن افراد افزایش می‌یابد برخی از مشکلات جسمی و روحی بروز و یا رشد پیدا می‌کند. جامعه ایرانی اکنون به دلیل بالا بودن سطح بهداشت در شرایطی قرار دارد که سالمندی جزء قابل توجهی از زندگی مردم در سال‌های پیش‌رو را به خود اختصاص داده است.
سالمندی عوارضی را برای ارگان‌های مختلف بدن از جمله چشم به همراه دارد که یکی از آنها را می‌توان افتادگی پلک‌ها به ویژه پلک بالا (که افراد را دچار مزاحمت می‌کند) عنوان کرد و اکنون عارضه‌ای قابل توجه و نیازمند درمان است.
دلایل بروز افتادگی پلک و نیاز به جراحی
در سنین جوانی و میان‌سالی، پلک‌ها به طور طبیعی عملکرد خود را داشته و از شرایط کششی مناسبی برخوردارند؛ اما با افزایش سن بر میزان طبیعی پلک افزوده شده و شل‌تر و نرم‌تر می‌شود درنتیجه افتادگی عارض خواهد شد.
با افزایش سن حالت افتادگی در نقاطی از بدن مثل زیر بازوها، غبغب و چانه یا گونه‌ها نیز رخ می‌دهد اما در ناحیه چشم، افتادگی پلک‌ها افراد را دچار مشکلات مختلفی می‌کند تا وی مجبور شود پیشانی خود را بالا نگه دارد، ابروها را خم کند و پیوسته احساس کند بار سنگینی روی پلک بالا قرار دارد.
گاهی این افتادگی پلک موجب چشم‌درد، سردرد و خستگی و خواب‌آلودگی می‌شود و عملکرد طبیعی روزانه افراد را مختل می‌کند؛ در چنین شرایطی جراحی پلک توصیه می‌شود.
ممکن است بسیاری از افراد تصور کنند که این جراحی فقط نقش زیبایی دارد و تصور کنند که اقدامی نادرست انجام می‌دهند اما در اصل این اقدام برای آسایش و راحتی است.
اگرچه زیبایی اقدامی خوب و اثرگذار در زندگی محسوب می‌شود اما هدف از جراحی پلک و رفع افتادگی آن بهبود شرایط زندگی و حذف مزاحمت بخش اضافی پلک‌ها است.
پلکی که تا روی مژه‌های فرد افتاده و مانند سایبان جلوی دید را گرفته است باید جراحی شود چون شرایط زندگی به گونه‌ای می‌شود که حتی خستگی و خواب‌آلودگی ایجاد می‌کند. گاهی در اواسط دیدن یک فیلم احساس خواب بروز می‌کنند.
در حدود سنین 55 تا 60 سال به اینگونه افراد توصیه می‌کنیم که سنگینی پلک‌های خود را بوسیله یک عمل جراحی ساده و سرپایی رفع کنند.
احساس راحتی، آسایش و آرامش در کنار جلوگیری از افزایش چین و چروک و خطوط پیشانی مهمترین پیامدهای مفید این درمان است.
تقریباً می‌توان گفت، اغلب سالمندان در ایران و جهان از دهه پنجم و ششم زندگی با درجات مختلف به عارضه افتادگی پلک‌ها مبتلا می‌شوند که با روند افزایش این حالت، وضعیت فرد بیمارگونه خواهد شد و روند زندگی وی را دستخوش خستگی و رخوت می‌کند.
دلایل بروز پف زیر چشم و جراحی آن
درخصوص پف چشم که بیشتر در پلک پائین رخ می‌دهد نیز باید گفت، در پایین هر پلک چشم سه کیسه چربی وجود دارد که بر اثر مرور زمان می‌تواند شل شده و به شکل یک کیسه دیده شود.
زمانی که این کیسه‌های چربی زیبایی فرد را مختل کند می‌توان با جراحی از داخل پلک پائین کیسه‌های اضافی چربی را تخلیه کرد و شرایط مناسبی به بیمار بخشید.
گاهی این افتادگی پلک پائین به گونه‌ای است که پلک پائین را از محل طبیعی خود دور کرده و موجب افتادگی شدید، خستگی، قرمزی و اشک ریزش چشم شود که باید حتماً جراحی انجام گیرد.
افرادی که با افتادگی یا پف زیر چشم و پلک بالا مراجعه می‌کنند باید قبل از هر اقدام جراحی، مورد بررسی اولیه آزمایشگاهی و پاراکلینیکی قرار گیرند.
بررسی پرکاری و عملکرد تیروئید، عملکرد کلیه‌ها و عملکرد قلب از مهمترین اقدامات اولیه است.
متخصص با بررسی آزمایشگاهی و رفع علل ایجاد پف چشم و در صورت نیاز تجویز دارو می‌تواند به بیمار کمک کند، اما اگر این عارضه برطرف نشد و مانعی از نظر وجود بیماری زمینه‌ای مطرح نبود اکنون می‌توان اقدام به جراحی کرد.
دلایل بروز شلی و افتادگی اطراف چشم
بخشی از شل‌شدگی پوست ناحیه اطراف چشم مربوط به عوامل وراثتی و ژنتیکی فرد در خانواده است و بخشی مربوط به آفتاب و اشعه زیانبار خورشید و عوامل محیطی است.
تغذیه، چاقی و لاغری نقشی در بروز این عارضه ندارد.
لزوماً چاقی موجب بروز افتادگی پلک نمی‌شود و بسیاری از اوقات شاهدیم که افراد لاغر به درجاتی از افتادگی پلک مبتلا شده‌اند.
شرایط جراحی پلک
رشته «اکولوپلاستیک سرجری» زیرشاخه‌ای از چشم‌پزشکی یا در اصطلاح فلوشیپ است که متخصصان چشم‌پزشکی با گذراندن این دوره قادر به جراحی پلاستیک نواحی مختلف چشم و پلک‌ها می‌باشند.
هر جراح چشم‌پزشک یا هر جراح پلاستیکی قادر به انجام اینگونه جراحی‌های رفع افتادگی پلک‌ها نخواهد بود و باید حتماً دوره آموزشی لازم را دیده باشد.
البته برخی از جراحان پلاستیک صورت این توانایی را دارند اما در اصل در دنیای امروز رشته مخصوص برای رسیدگی به اینگونه مشکلات و عارضه‌های نواحی پلک و چشم در سطح فوق تخصصی وجود دارد و به طور اختصاصی قادر به درمان خواهد بود. قطعاً کار به کاردان سپردن منطقی‌تر است.
عمل جراحی رفع افتادگی پلک حدود یک ساعت تا یک ساعت و 20 دقیقه طول می‌کشد و بعد از آن باید کمپرس یخ در مدت 24 ساعت پس از عمل قرار داده شود تا اطراف چشم دچار کبودی نشود.
پس از یک هفته بخیه کشیده می‌شود. شاید مختصری کبودی در ناحیه عمل وجود داشته باشد که رفع خواهد شد.
معمولاً بیش از 1-2 روز نیاز به استراحت وجود ندارد و فرد می‌تواند با چهره‌ای جوان‌تر به زندگی عادی خود بازگردد.
بیشتر بخوانید: