نبض تولید در صنایع جهان

در این رابطه با توجه به روند کاهشی تجارت کالایی جهان، پیش‌بینی شده است رشد ارزش افزوده این بخش در سال 2019 به سطح 7/ 2 درصد سقوط کند، رشدی که در 2018 سطح 2/ 3 درصدی را تجربه کرده بود. در فصول اخیر سرعت رشد ارزش افزوده بخش تولیدی در هر دو اقتصاد آمریکا و چین روندی نزولی داشته است. بر این اساس انتظار می‌رود رشد سالانه این بخش در آمریکا تا پایان 2019 به سطح 9/ 1 درصد کاهش یابد، آن هم پس از رشد 3 درصدی در سال گذشته. در اقتصاد چین نیز رشد تولیدات صنعتی از نرخ 1/ 6 درصدی 2018 به سطح 6/ 5 درصد در سال جاری کاهش خواهد یافت. ابرهای تیره روابط تجاری واشنگتن-پکن در حالی است که اثرگذاری تنش‌های تجاری و تعرفه‌ای میان آمریکا و اروپا نیز نمایان شده است.

به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، یونیدو در گزارش فصل دوم خود با اشاره به اینکه محدودیت‌هایی که دولت آمریکا بر واردات برخی کالاهای صنعتی وضع کرده در کنار نااطمینانی‌های مربوط به «برگزیت»، منجر به روند نزولی بخش تولیدی اروپا شده است. در این گزارش همچنین آمده است: انتظار می‌رود تولیدات بخش صنعتی اروپا تا پایان سال جاری رشد کمتر از یک درصدی را تجربه کند. در منطقه شرق آسیا نیز رشد این بخش ملایم خواهد بود، رشدی در سطح 6/ 1 درصد. بر این اساس، در مجموع رشد سال 2019 اقتصادهای صنعتی از 1/ 2 درصد سال 2018 به سطح 3/ 1 درصد تا پایان سال جاری کاهش خواهد یافت. البته ذکر این نکته نیز ضروری است که ارقام این گزارش بر مبنای «شاخص تعداد تولیدات صنعتی» که جمع‌آوری آمارهای آن توسط خود سازمان صورت گرفته و محاسبه می‌شود، شاخصی که بیانگر مقادیر حقیقی است.

در مقابل اقتصادهای صنعتی درحال‌توسعه و نوظهور (به غیر از چین) رشد به نسبت بالای 3 درصدی را در 2019 تجربه خواهند کرد، در مقایسه با رشد 7/ 2 درصد سال گذشته. این نرخ تا حدی زیادی مربوط به بهبود وضعیت در آمریکای لاتین است، جایی که رشد منفی 8/ 2درصدی 2018 به منفی 9/ 0درصد در سال جاری ارتقا خواهد یافت. به‌علاوه اقتصادهای آسیایی که رشد بالایی دارند بیشترین کمک را به رشد امسال بخش صنعتی کشورهای در حال توسعه خواهند کرد. بر این اساس، ارزش افزوده بخش صنعتی هند در پایان سال جاری رشد 2/ 8 درصدی را تجربه خواهد کرد، رشدی که در اندونزی بالغ بر 6/ 5 درصد خواهد بود. در اقتصادهای کمتر توسعه یافته نیز انتظار می‌رود عملکرد بخش تولیدی ارتقا یابد، جایی که در امسال رشد 1/ 7 درصدی نسبت به 9/ 5 درصد سال گذشته به ثبت خواهد رسید.

آمارهای فصل دوم 2019

رشد تولیدات صنعتی در جهان از سال 2018 روندی نزولی در پیش گرفته است، روندی که در فصل دوم سال جاری تحت‌تاثیر تنش‌های تجاری میان آمریکا و چین ادامه یافت؛ رشد این بخش از 2/ 2 درصد در فصل نخست به سطح 2/ 2 درصد در فصل دوم 2019رسید. بخش صنعتی نقشی برجسته در صادرات کالایی جهان دارد، حوزه‌ای که در ماه‌های اخیر زیر فشار تنش‌های تجاری اقتصادهای بزرگ دنیا و نااطمینانی‌های مربوطه بوده است.

اقتصادهای صنعتی که نیمی از کالاهای صنعتی جهان را تولید می‌کنند، در فصل دوم 2019 روندی نزولی را تجربه کردند. بر این اساس تولیدات صنعتی این اقتصادها در فصل دوم امسال نسبت به دوره مشابه سال گذشته کاهش 4/ 0 درصدی را تجربه کرد. در آمریکای شمالی تولیدات این بخش رشد ملایم 4/ 0 درصدی را تجربه کرد، نرخی که با توجه به ضعف رشد اقتصادی آمریکا و محو شدن اثرات مثبت سیاست‌های مالی تشویقی این کشور، از سطح 6/ 1 درصد فصل نخست کاهش یافته است. در اروپا و شرق آسیا نیز بخش صنعتی فصل دوم را با رشد منفی سالانه به پایان رساند، به ترتیب با رشد 8/ 0 و 3/ 1 درصدی. به علاوه در چین رشد تعدیل‌شده با تغییرات فصلی در فصل دوم به سطح 8/ 5 درصد رسید. از زمانی که «یونیدو» این گزارش را منتشر می‌کند، برای اولین بار است رشد فصلی بخش صنعتی چین به سطح زیر 6 درصد رسیده است.

پس از کاهشی مخرب در فصل چهارم 2018، آمارهای عملکرد رشد اقتصادهای صنعتی درحال‌توسعه و نوظهور (به غیر از چین)، حکایت از ثبات در نرخ‌های پایین دارد. بر این اساس پیش‌بینی شده است نرخ رشد سالانه تولیدات در فصل دوم امسال سطح 9/ 0 درصدی را تجربه کرده باشد، در مقایسه با رشد 9/ 0 درصدی در فصل نخست و رشد 6/ 0 درصدی فصل چهارم سال گذشته. با این حال به نظر می‌رسد چندی از اقتصادهای این گروه با شرایط اقتصادی دشوار مواجه باشند.

به‌طور خلاصه، موج جدید سیاست‌های حمایت‌گرایانه موجب شد بخش صنعتی جهان در سال 2018 با ریسک‌های کاهشی قابل‌توجه مواجه شود. سال گذشته «یونیدو» به همراه سازمان‌های بین‌المللی دیگر همچون «سازمان همکاری و توسعه اقتصادی» درخصوص اثرات منفی نااطمینانی‌ها بر اقتصاد جهانی هشدار داده بودند. در این رابطه پس از گذشت یک سال رشد جهانی به خصوص در صنایع تولیدی به‌طور قابل‌توجه دچار ضعف شده است. با توجه به ماندگاری تنش‌های تجاری میان اقتصادهای اصلی، انتظار می‌رود ضعف این نرخ رشد در آینده نیز ادامه یابد.

از دیگر آمارهای ارائه شده در گزارش «یونیدو»، رشد بخش تولیدی به تفکیک گروه‌های صنعتی است. به گزارش این سازمان، گروه صنایعی که وابستگی بالایی به تکنولوژی دارند و به اصطلاح تکنولوژی‌بر نامیده می‌شوند، در دوره‌های اخیر الگوهای متفاوتی از رشد را تجربه کرده‌اند. بر این اساس صنایع با تکنولوژی بالا و متوسط رشدی قدرتمند را به خصوص در فصل نخست سال جاری تجربه کردند، امری که کمکی شایان به مجموع عملکرد اقتصادی کرد. با این حال برای فصل دوم 2019 نرخ رشد سالانه این بخش 5/ 1 درصد برآورد شده است، رشدی که بسیار پایین‌تر از نرخ 5/ 5 درصدی فصل نخست است. به‌رغم کاهش تدریجی در طول سال 2018، تغییرات ساختاری به سوی صنایع تولیدی با تکنولوژی بالا مشهود است، روندی که در بلندمدت نقشی مهم در نوآوری ایفا خواهد کرد. از طرفی تداوم سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های پایدار جدید یکی از اجزای فعالیت‌های نوآورانه محسوب می‌شود، عاملی که در حال شکل‌دهی آینده بخش تولیدی در هر دو گروه کشور توسعه‌یافته و در حال توسعه است.