چند یادآوری:
1 ـ این مقاله به معرفی 130 کتاب پیرامون امام مـجتبی ـ عـلیه السـلام ـ و حدود 40 کتاب درباره حسنین ـ علیهماالسلام ـ پرداخته است.
2 ـ این فهرست نتیجه استقصاء کامل نیست و نمی تواند مـعرّف تمام کتابهای نوشته شده در این موضوع باشد.
3 ـ ابتدا نام کامل کتاب و نویسنده آن، سپس مـحل چاپ و سال آن و قطع و تـعداد صـفحات ذکر شده است.
4 ـ برخی از کتابهایی که در این فهرست یاد شده از نوآوری، استحکام و تحلیل، ارزش علمی و ابتکار تهی بوده و تنها از سر فراگیر بودن مقاله بدانها اشاره شده است.
5 ـ این مقاله شامل بخشهای ذیل است: 1 ـ کتابهای چاپی عربی 2 ـ کتابهای چـاپی فارسی 3 ـ کتابهای چاپی اردو 4 ـ کتابهای ترکی 5 ـ کتابهای خطی عربی 6 ـ کتابهای خطی اردو 7 ـ کتابهای خطی ـ غیر چاپی ـ فارسی (درباره حضرت امام مجتبی) 8 ـ کتابهای چاپی عربی 9 ـ کتابهای چاپی فارسی 10 ـ کتابهای خطی عربی (پیرامون امام حـسن و امـام حسین ـ علیهما السلام ـ).
6 ـ مقالات در این کتابشناسی ذکر نشده است.
7 ـ امید است در آینده ای نه چندان دور کتابشناسی کامل امام مجتبی علیه السلام انتشار یابد.
8 ـ در ضمن به چند شرح چاپی وصیت امیرالمؤمنین به امام مـجتبی ـ در نـهج البلاغه ـ اشارتی رفته است.
9 ـ از زحمات فاضل محترم جناب آقای محمد فلاحی قمی نیز سپاسگزاری می شود.
الف ـ کتابهای چاپی عربی:
1 ـ اشعة من حیاة الامام الحسن بن علی علیه السلام. گـروه نـویسندگان. کویت، دارالتوحید، 1400 ق. 77 ص، جیبی.
2 ـ الامام الثانی الامام الحسن علیه السلام. گروه نویسندگان. ترجمه محمد عبدالمنعم خاقانی. چاپ دوم: قم، مؤسسه در راه حق، 1409ق. 24 ص، رقعی. این کتاب به فارسی است و به عربی، اردو و ترکی نیز تـرجمه شـده اسـت.
3 ـ الامام الحسن علیه السلام. گـروه نـویسندگان. تـهران، مؤسسة البلاغ، 1405ق/ 1363ش. 92ص، جیبی. این کتاب به فارسی ترجمه شده است.
4 ـ الامام حسن بن علی علیه السلام. شیخ محمدحسن آل یاسین کاظمی. بیروت، المـکتب العـالمی للطـباعة و النشر، 1400ق. 191ص، رقعی.
5 ـ الامام حسن بن علی. توفیق ابـوعَلَم. قـاهره ، مطبعة السعادة ، 1391ق /1970م. 153ص، وزیری. مؤلف از نویسندگان اهل سنت می باشد.
6 ـ الامام حسن بن علی(ع). علی محمدعلی دخیل. چاپ دوم: بیروت، دارالتراث الاسـلامی، 1394ق. 104ص، رقـعی.
7 ـ الامـام الحسن بن علی (ع). گروه نویسندگان. قم، مؤسسة الامام الحسین(ع)، 1371ش/ 1413ق. 28ص، رقـعی.
8 ـ الامام حسن بن علی (ع). گروه نویسندگان. چاپ سوم: بیروت، الدار الاسلامیة، 1410ق/ 1990م. 28ص، وزیری. مصور.
9 ـ الامام حسن بن علی المجتبی(ع). عبدالودود امـین. مـراجعه و مـقدمه: شیخ عفیف نابلسی. کویت، دارالتوجیه الاسلامی، 1400ق. 76ص، رقعی.
10 ـ الامام الحسن علیه السلام قـدوة و اسـوة. سید محمدتقی مدرسی. قم، رابطة الاخوة الاسلامیة ، 1404 ق/ 1365 ش. 96ص، رقعی. این کتاب به فارسی ترجمه شده است.
11 ـ الامام الحـسن الکوثـر المـهدور. سلیمان کتانی، نویسنده مسیحی لبنانی. قم، دارالکتاب الاسلامی، 1409ق. 164ص، وزیری. این کتاب از نثری زیبا بـرخوردار اسـت و در مـسابقه تألیف کتاب درباره امام مجتبی رتبه اول را به دست آورده است.
12 ـ الامام المجتبی علیه السـلام حـیاته، مـقاماته، … عن کتب اهل السنة و صحاحهم و تواریخهم. حسن مصطفوی. قم، مرکز نشر کتاب، بی تـا. 260ص، وزیری.
13. بـحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار. علامه مجلسی مولی محمدباقر بن محمدتقی اصفهانی. (1037 ـ 1110ق). چاپ دوم: بـیروت، مـؤسسة الوفـاء ، 1403ق. 213ص، وزیری. این کتاب به فارسی و اردو ترجمه شده است.
13 مکرر ـ بلاغة الامام الحسن علیه السلام (خطب، رسـائل، کلمـات). عبدالرضا صافی حایری. چاپ نجف، 1966م. مصادر نهج البلاغه 1/272 و معجم المؤلفین العراقیین، ج1.
14 ـ ترجمة الامـام الحـسن (ع) مـن تاریخ مدینة دمشق. ابن عساکر ابوالقاسم علی بن الحسن الدمشقی (499 ـ 571ق). تحقیق: محمدباقر محمودی. بیروت، مـؤسسة المـحمودی، 1400ق. 293ص، رحلی.
15 ـ ثورة الامام الحسن علیه السلام. سیدمحمد حسینی شیرازی. کویت ، 1398 ق. 50ص، جیبی. این کتـاب بـه فـارسی ترجمه شده است.
16 ـ الحسن بن علی(ع)، دراسة و تحلیل. کامل سلیمان. بیروت، دارالفکر ، 1373 ق. 223ص، رقعی. این کتاب بـه فـارسی تـرجمه شده و تاکنون به چاپ نرسیده است.
17 ـ الحسن بن علی (ع) عام الجماعة. عـبدالقادر احـمد یوسف السامرّائی. بغداد، مطبعة الهلال، 1948م. 167ص، رقعی. مؤلف از نویسندگان اهل سنت می باشد.
18 ـ حلیم آل بیت الامام الحـسن بـن علی. موسی محمدعلی. چاپ دوم: بیروت، عالم الکتب، 1405ق. 227ص، وزیری.مؤلف از اهل سنت بوده و بـخوبی از عـهده ترسیم زندگانی امام مجتبی برآمده است.
19 ـ حـیاة الامـام الحـسن. محمود شَلَبی. چاپ بیروت. نویسنده از اهل سـنت مـی باشد.
20 ـ حیاة الامام الحسن بن علی(ع). باقر شریف قرشی. نجف ، مطبعة الآداب، 1385ق. 2ج، 727 «532ص، وزیری. به فـارسی تـرجمه شده است.
21 ـ الحیاة السیاسیة للامـام الحـسن(ع) فی عـهد الرسـول(ص) و الخـلفاء الثلاثة بعده. سید جعفر مرتضی عـاملی. قـم، دفتر انتشارات اسلامی، 1364 ش. 196 ص، وزیری. این کتاب به فارسی ترجمه شده است.
22 ـ ذکر بیعة الحسن بـن عـلی(ع). مؤلف: ناشناخته. چاپ نجف، بی تـا. 32ص، رقعی.
23 ـ الروائع المختارة من خـطب الامـام الحسن السبط و کتبه و رسائله و کلمـاته القـصار. سید مصطفی موسوی آل اعتماد. مراجعه و تعلیق سیدمرتضی رضوی. چاپ دوم: تهران، مدرسه چهلستون، 1400ق. 130ص، وزیری.
24 ـ صـلح الحـسن(ع).شیخ راضی آل یاسین. چاپ دوم: بـغداد، دارالکتـب، 1384ق. 374ص، وزیری. این کتـاب به فارسی تـرجمه شـده است.
25 ـ صلح الامام الحـسن، اسـبابه و نتائجه. سید محمدجواد فضل الله. بیروت، دارالغدیر، 1392ق. 240ص، رقعی.
26 ـ عوالم العلوم و المعارف و الاحوال من الآیات و المعارف والاقـوال. عـلامه شیخ عبدالله بن نورالله بحرانی اصـفهانی. مـستدرک: سید مـحمدباقر مـوحد ابـطحی اصفهانی. چاپ دوّم: قم، مـؤسسة الامام المهدی(عج)، 1414ق. 2ج، 1200ص، وزیری.
27 ـ کلمة الامام الحسن(ع. شهید سیدحسن حسینی شیرازی (1354 ـ 1400ق). چاپ چهارم: بیروت، مؤسسة الوفـاء، 1403ق. 255ص، وزیری. این کتـاب به فارسی ترجمه شده است.
28 ـ مـقتل الحـسن عـلیه السـلام.، ابـوالفرج علی بن حـسین اصـفهانی (284 ـ 356 ق). تحقیق سیدمصطفی مرتضی قزوینی. بیروت ، مرکز الدراسات و البحوث العلمیة، مجله تراثنا، ش13، ص254.
29 ـ منیة الطالب فی مولد الامـام الحـسن بـن علی بن ابیطالب(ع). ابوعزیز محمدبن عبدالله بـن مـحمد خـُطّی بـحرانی(ق12هــ). تـاریخ نگاش: 1167 ق. نجف، مطبعة الحیدریة، بی تا. 56ص، رقعی.
30 ـ المواهب و المنن فی بعض مناقب سیدنا الامام الحسن. سیدمحمدبن حسین مدنی حنفی جعفری (ح1149 ـ 1186ق). تحقیق محمدسعید طریحی. بیروت، مؤسسة الوفاء، بـی تا.
31 ـ مولد السبط الامام الحسن الزکی(ع). محمدحسن نائینی. چاپ قم.
32 ـ وفاة الامام حسن بن علی(ع). شیخ علی آل سیف. نجف، مکتبة الحیدریة، 1370ق.
33 ـ ولادة امام حسن المجتبی(ع). محمدحسین طالقانی. نجف ، دارالمعارف، 1387ق. 36ص، رقعی.
34 ـ هل تـعرف الامـام الحسن(ع)؟ محمدحسن نائینی. چاپ قم.
ب ـ کتابهای چاپی فارسی:
1 ـ آفتابی در هزاران آینه. (پرتوی از زندگانی تابناک امام مجتبی علیه السلام). جواد نعیمی. تهران ، سازمان تبلیغات اسلامی، 1371ش. 120ص، رقعی.
2 ـ از گوشه و کنار تاریخ: بـررسی صـفحه ای از زندگانی امام حسن مجتبی(ع). سیدعلی شفیعی دزفولی. تهران، انتشارات صدر، 1359ش/ 1400ق. 87ص، رقعی.
3 ـ اسرار صلح امام حسن(ع). محمدعلی انصاری اراکی. تهران، بی نا، 1386ق. 80ص.
4 ـ امام حسن عـلیه السـلام. امید امیدوار. قم، انتشارات شـفق، 1352ش. 32ص، جـیبی.
5 ـ امام حسن علیه السلام پرچمدار صلح و آزادی. مهدی پیشوایی. چاپ دوم: قم، انتشارات توحید ، 1360ش. 172ص، جیبی.
6 ـ امام حسن(ع) در موضع واقع بینی و هدفگرائی. علی امیری قائمی. قم، انـتشارات شـفق، 1361ش. 125ص، رقعی.
7 ـ امام حسن عـلیه السـلام مظلوم تاریخ. رضا محمدی. قم، انتشارات صحفی، 1370 ش. 144 ص، رقعی.
8 ـ بامداد روشن در اسرار واگذاری خلافت حضرت امام حسن علیه السلام به معاویه. سیدعلی اکبر برقعی قمی (1317 ـ 1408ق). چاپ دوم: قم، انتشارات نوین، بی تـا. 148ص، رقـعی.
9 ـ بررسی کوتاهی از زندگانی امام حسن علیه السلام. سیدمحمد حسینی شیرازی. ترجمه سید محمدباقر فالی. چاپ دوم: قم، کانون نشر اندیشه های اسلامی، 1369ش. 89ص، رقعی.
10 ـ بحثی درباره صلح امام حسن (ع). غلامرضا اشرف سـمنانی. تـهران، انتشارات بـعثت، 1364ش. 40ص، جیبی.
11 ـ پرتوی از چهره تابناک سبط المصطفی الحسن بن علی المجتبی سلام الله علیه. بدون مؤلف. شیراز، جمعیت اتـحاد حسینی ، 1366 ش. 28 ص، وزیری.
12 ـ پرچمدار صلح حسن بن علی (ع): برگزیده اشعار در مدح و مرثیه امـام مـجتبی. تـهران، کتابفروشی اسلامیه، 1351ش/ 1392ق.
13 ـ پیشوای دوم امام حسن مجتبی علیه السلام (مجموعه مقالات ). گردآورنده: حبیب چایچیان (حسّان). تهران، مکتب الحـسن( ع)، 1349ش/ 1390 ق. 136 ص، رقـعی.
14 ـ تحلیلی از زندگانی سیاسی امام حسن علیه السلام. سیدجعفر مرتضی عاملی. ترجمه محمد سـپهری. تـهران، مـرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، 1369ش. 246ص، وزیری.
15 ـ ترجمه جلد دهم بحار الانوار: زندگانی حضرت امام حسن مـجتبی علیه السلام. علاّمه مولی محمدباقر مجلسی (1037 ـ 1110ق). ترجمه محمدجواد نجفی. تهران ، کتابفروشی اسلامیه ، 1355ش. 453ص، وزیری.
16 ـ تـرجمه (کلمة الامام الحسن(ع)). شـهید سـیدحسن حسینی شیرازی. (1354 ـ 1400ق). ترجمه علیرضا میرزا محمد. تهران، انتشارات نور، بی تا. 258ص، وزیری. (ترجمه همراه با متن ).
17 ـ چرا امام حسن(ع) صلح را پذیرفت؟. رجبعلی مظلومی. تهران، بی نا، 1347ش. 56 ص، جیبی.
18 ـ چشمه کوثر یا مدایح امام حسن مـجتبی علیه السلام. حیدر تهرانی (معجزه). تهران، انتشارات اسلامیه ، 1358 ش. 224ص، جیبی.
19 ـ حسن(ع) کیست؟. فضل الله کمپانی. تهران، انتشارات فراهانی، 1354ش، 315ص، وزیری.
20 ـ حضرت امام حسن علیه السلام. عبدالامیر فولادزاده. تهران، انتشارات اعلمی، بی تا. 35ص، وزیری. مصور.
21 ـ حضرت امام حـسن مـجتبی (سیره عملی اهل بیت ـ ع ). سیدکاظم ارفع. تهران، مؤسسه تحقیقاتی فیض کاشانی ، 1370ش/ 1411ق. 58ص، رقعی.
22 ـ حضرت امام حسن مجتبی(ع). [میرابوالفتح دعوتی]. قم، انتشارات شفق ، بی تا. 32ص، وزیری. مصور. این کتاب به عربی ترجمه شده اسـت.
23 ـ حـضرت امام حسن مجتبی (ع) معصوم چهارم. سید مهدی آیت اللهی ـ دادور ـ. نقاشی: علی مظاهری. تهران، انتشارات جهان آرا ، 1368ش. 24ص، وزیری. مصور. این کتاب به اردو ترجمه شده است.
24 ـ حیات حسن بن علی (ع). شیخ محمدجعفر شاملی شیرازی. شـیراز، بـی نا، 1348ش. 90ص، رقعی.
25 ـ خورشید روشن: ترجمه و شرح وصیت امیرالمؤمنین علی(ع) به امام حسن مجتبی علیه السلام. ترجمه و نگارش محمدعلی انصاری قمی (1329 ـ 1405 ق). چاپ دوازدهم: قم، 1390ق. 85ص، رقعی.
26 ـ الرسول و الذراری ـ معصوم چهارم. احمد سـیاح. تـهران، انـتشارات اسلام، بی تا. جیبی.
27 ـ دسـتور زنـدگانی: شـرح وصیت امام علی به فرزندش امام حسن (ع). غلامعلی بن محمدحسن رئیس یزدی. چاپ 1369ق. الذریعة 25/204، فهرست کتابهای چاپی فارسی 1/1425.
28 ـ زمامداری امام مجتبی (ع). احمد مـطهری (1317 ـ 1369 ش). قـم ، انـتشارات دارالکتاب، بی تا. 254ص، رقعی.
29 ـ زندگانی امام حسن بـن عـلی علیهماالسلام و اسرار صلح او با معاویه. حسین وجدانی. قم، چاپخانه پیروی، 1353ش. 237ص، رقعی.
30 ـ زندگانی امام حسن مجتبی علیه السلام. سیدهاشم رسولی مـحلاتی. تـهران ، انـتشارات علمیه اسلامیه، 1366ش. 2ج، 256 «228ص، وزیری.
31 ـ زندگانی حسن بن علی(ع). باقرشریف قرشی. ترجمه فـخرالدین حجازی. چاپ دوم: تهران ، انتشارات بعثت، 1353ش. 2ج، 621 « 406 ص، رقعی.
32 ـ زندگانی حسن بن علی علیهماالسلام. محمدعلی خلیلی. تهران، چاپخانه ملّی، 1319ش. 355ص، وزیری.
33 ـ زنـدگانی حـضرت امـام حسن علیه السلام. سیدجعفر غضبان. چاپ سوم: تهران ، انتشارات اردیبهشت ، بـی تـا. چاپ سوم: تهران، انتشارات اردیبهشت، بی تا. 264ص، رقعی.
34 ـ زندگانی حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام. حـسین حـماسیان (صـابر کرمانی). تهران، انتشارات اقبال، 1344ش. 45 ص، رقعی.
35 ـ زندگانی حضرت مجتبی علیه السلام. حسین عـمادزاده اصـفهانی (1325 ـ 1410ق). چـاپ دوم: تهران، انتشارات اسوه، 1371ش. 630ص، وزیری.
36 ـ زندگی و سیمای حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام. سید محمدتقی مـدرسی. تـرجمه مـحمدصادق شریعت. تهران ، مؤسسه انصارالحسین ، 1370ش. 80ص، وزیری.
37 ـ سبط المصطفی الحسن الجتبی(ع). سروده لطف الله صافی گلپایگانی. مشهد، مـؤسسه نـشر و تبلیغ، 1365ش. 12ص، رقعی.
38 ـ ستارگان درخشان ـ ج4: زندگانی امام حسن مجتبی علیه السلام. محمدجواد نجفی. چـاپ پنـجم: تـهران، کتابفروشی اسلامیه، 1362ش. 240ص، جیبی.
39 ـ سرچشمه های نور: حضرت امام حسن مجتبی(ع). گروه نویسندگان مؤسسة البـلاغ. تـرجمه واحد تدوین و ترجمه. تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1367ش. 102ص، جیبی.
40 ـ سخنان کوتاه امام حسن(ع). مـحمدهادی فـقهی. تـهران، بی نا، 1345ش. 56ص، جیبی.
41 ـ شخصیت امام مجتبی(ع). محمدعلی شاه محمدی. تهران، هیئت تعاونی مکتب اسلام ، 1350 ش.
42 ـ شـخصیت حـضرت مجتبی(ع). سید علی اکبر قرشی. تقریظ علامه سیدمحمدحسین طباطبایی (م1402ق). ارومیه، چـاپخانه مـیهن، بـی تا. 385ص، وزیری.
43 ـ صلح امام حسن پرشکوه ترین نرمش قهرمانانه تاریخ. شیخ راضی آل یاسین. ترجمه رهبر مـعظم انـقلاب اسـلامی حضرت آیت الله خامنه ای. چاپ یازدهم: تهران، انتشارات آسیا، 1366ش. 548ص، وزیری. این کتاب ارزنده ترین و برترین کتـابی اسـت که با تحلیلی ژرف و دقیق به ارزیابی صلح امام علیه السلام پرداخته است.
44 ـ صلح امام حسن(ع) فـرازی نـاشناخته. محمد انتظام پور. تهران، کانون نشر و معارف اسلامی صادقیه، بی تا. 28 ص، رقعی.
45 ـ فـریاد یک سـکوت. محمدیوسف حریری. قم، دارالتبلیغ اسلامی.
46 ـ فضائل الامـام الحـسن عـلیه السلام. علی اکبر تلافی داریانی. تهران، شـرکت نـشر وتبلیغ نیک معارف، 1371ش. 24ص، جیبی.
47 ـ فلسفه صلح امام حسن (ع). محمد محقق مرندی. قم، چـاپخانه حـکمت، 1387ق. 132ص، جیبی.
48 ـ فلسفه صلح دومین پیشـوای شـیعه. محمد مـقیمی. تـهران، انـتشارات معراجی، بی تا. 469ص، وزیری.
49 ـ قهرمان دو میدان: داسـتان زنـدگی امام حسن مجتبی علیه السلام. بازآفریده رضا شیرازی. تهران، انتشارات پیام آزادی، 1370ش. 158ص، رقعی. مـصور.
50 ـ کنـوزالحکم و فنون الکلم. سیدحسن طباطبایی میرجهانی (1319 ـ 1413ق). اصفهان، حـسینیه عمادزاده، 1371ش. 273ص، رحلی. این کتـاب در بـرگیرنده خطبه ها، نامه ها و کلمـات قـصار امام مجتبی ـ علیه السلام ـ با ترجمه فارسی است.
51 ـ مبارزه ای در قالب صلح. رضا گـلسرخی کاشـانی (1354 ـ 1411ق). قم ، انتشارات شفق، 1357ش. 63 ص، رقعی.
53 ـ مـعصوم چـهارم. جـواد فاضل (1355 ـ 1381ق). تهران، انـتشارات عـلمی، 1336ش. 200ص، رقعی.
54 ـ مکتب امام حـسن(ع). حـسن سعید. تهران، مسجد جامع چهلستون، 1365ش. 64ص، جیبی.
55 ـ میلاد سبط اکبر. گروه نویسندگان. تهران، کتابخانه دوشـیزگان اسـلامی، بی تا. 60ص، جیبی.
56 ـ ناسخ التواریخ: زنـدگانی حـضرت امام حـسن مـجتبی عـلیه السلام. میرزا محمدتقی خـان سپهر، لسان الملک (قبل 1217 ـ 1297ق). چاپ دوم: تهران ، انتشارات علمیه اسلامیه، 1363ش. 2ج، 408 « 468ص، وزیری.
57 ـ نظم الوصیة. ناظم: سیدحسین بن ابـراهیم قـزوینی (م1028ق). این کتاب در ترکیه به چاپ رسیده اسـت. مـصادر نـهج البـلاغه 3/312.
58 ـ وصـیت امیر مؤمنان بـه امـام حسن. جواد فاضل (1335 ـ 1381ق). چاپ تهران، 40ص، رقعی. فهرست کتابهای چاپی فارسی 2/3366.
ج ـ کتابهای چاپی اردو:
1 ـ تاریخ حسن مجتبی عـلیه السـلام. خـواجه محمدلطیف انصاری (1305 ـ 1399 ق). لاهور ، مکتبه امامیه، 1963م. 683ص، رقعی.
2 ـ حـسن مـجتبی عـلیه السـلام. سـید آقـاحسین رضوی. لکهنو، مطبعه یوسفی پریس، 1945م. 16ص، جیبی.
3 ـ حضرت امام حسن علیه السلام. مؤسسه در راه حق. ترجمه سید احمدعلی عابدی. فیض آباد، نور اسلام ، 1405 ق/ 1985 م. 32ص، رقعی.
4 ـ حیاة الامام المجتبی علیه السلام: تـاریخ المعصومین، ج4. سید ظفرحسن بن دلشاد علی آمروهی نقوی هندی. ظاهراً این کتاب به چاپ رسیده است. نقباء البشر 3/978.
5 ـ ذکر خیر جناب امام حسن علیه السلام منشی عبدالرؤف خان هاتف. اگره، کارخانه عـزیزی، بـی تا. 23ص، رقعی.
6 ـ سرور چمن در سوانح امام حسن (ع). سید اولاد حیدر بلگرامی هندی. چاپ هند. الذریعة 12/174.
7 ـ صلح حسن (ع). سید مظفر حسن زیدی. کراچی، اداره باب مدینة العلم، بی تا. 23ص، جیبی.
8 ـ ضیاء الشهادتین فـی سـمّ الحسن و قتل الحسین علیهما السلام. سیدمهدی رضوی لکهنوی. چاپ هند. الذریعة 15/124.
9 ـ صلح اورجنگ. سید احتشام حسین صاحب رضوی. لکهنو، مطبعه سرفراز قومی پریس، 1379ق. 16ص، جـیبی.
10 ـ عـناصر الشهادتین. مولوی محمدناصر علی صـاحب. لکهـنو، مطبعه نشی نول شور، 1932م. 292ص، وزیری.
11 ـ محاسن الابرار ، در تاریخ زندگانی امام مجتبی، ترجه بحارالانوار. تألیف علامه ملامحمد باقر مجلسی (1037 ـ 1110ق). ترجمه سیدحامد حسین فیض آبادی جنفوری. چـاپ هـند، 1316ق. الذریعه 20/125.
12 ـ معصومین کاتعارف. مـعصوم چـهارم (حضرت امام حسن علیه السلام). سید مهدی آیت اللهی. ترجمه گروه مترجمان. قم، انتشارات انصاریان ، 1371 ش. 26ص، وزیری. مصور.
ط ـ کتابهای ترکی
1 ـ ایکینجی امام حضرت حسن علیه السلام. گروه نویسندگان مؤسسه در راه حق. ترجمه ابراهیم زال. تـهران، بـنیاد بعثت، 1371ش. 30ص، رقعی.
2 ـ حلیة الحسنین الاحسنین. عبدالله بن عبدالعزیز بالی کسری رومی حنفی (1117 ـ 1197ق). مجله تراثنا، ش11، ص19.
ز ـ کتابهای خطّی عربی در زندگانی امام مجتبی علیه السلام
1 ـ اخبار الحسن بن علی علیه السلام. ابواسحاق ابـراهیم بـن محمد ثـقفی اصفهانی. ترجمه فهرست ندیم: 410.
2 ـ اخبار الحسن بن علی علیه السلام و وفاته. ابوعبدالرحمن هیثم بن عدی بن زیدبـن سیدبن جابر طائی کوفی (114 ـ 207ق). ترجمه فهرست ندیم: 167.
3 ـ ارجوزة فی مناقب الامـام ابـی مـحمد الحسن المجتبی علیه السلام. شیخ هادی بن شیخ عباس کاشف الغطاء (1290 ـ 1361ق). در این کتاب بخشهای زندگانی آن امام بزرگوار از اخـلاق ، صـفات ، امامت، صلح و شهادت به شعر کشیده شده است. الذریعة 1/497.
4 ـ الامام الحسن بن عـلی المـجتبی عـلیه السلام. سید عبدالرزاق موسوی مقدم (1316 ـ 1391ق).
5 ـ الجواب الحسن عن صلح الحسن علیه السلام. سید هبة الدین ـ مـحمدعلی ـ حسینی شهرستانی (1301 ـ 1381ق). شعراء الغری 10 /178.
5مکرر ـ ذکر امرالحسن(ع). ابواحمد عبدالعزیزی بن احمدبن عیسی جلّودی (م332ق) ـ از مـشایخ ابن قولویه (م367ق). رجال النـجاشی 2/56.
6 ـ ذکر مـن روی عن ابی محمد الحسن بن علی علیهما السلام. شیخ صدوق محمدبن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (ح306 ـ 381ق). رجال النجاشی 2/314.
7 ـ زهد الحسن علیه السلام. شیخ صدوق محمدبن علی بن حـسین بن موسی بن بابویه قمی (ح306 ـ 381ق). رجال النجاشی 2/314.
8 ـ سفن النجاة (ج5). شیخ غلامحسین نجفی نجف آبادی (1300 ـ 1349ق). او برای هر یک از ائمه اطهار ، کتابی جداگانه نوشته است. نقباء البشر ، 4/1423 ، الذریعة 12 /192.
9 ـ صلح الحسن علیه السلام. عبدالرحمن بـن کثـیر هاشمی. رجال نجاشی 2/45.
10 ـ صلح الحسن علیه السلام و معاویه. ابن عقده زیدی جارودی ابوالعباس احمدبن محمدبن سعید (م333ق) ـ او بسیار بزرگوار بوده و کثرت حفظ، ثقه و امانتش در بین اصحاب مشهور است. رجال نجاشی 1/241.
11 ـ طبقات اولی النـُهی (فـی المصطفی و آله) ـ ج4. شیخ محمدرضا حکیمی حایری. القرآن خواصه و آثاره: 7.
12 ـ قیام الحسن بن علی (علیه السلام ). ابواسحق ثقفی ابراهیم بن محمدبن سعیدبن هلال بن عاصم کوفی (م283ق) صاحب (الغارات). وی ابتدا زیدی بود و سـپس بـه تشیع امامی گروید. رجال نجاشی 1/91.
13 ـ قیام الحسن بن علی (علیه السلام). ابومنذر هشام بن محمدبن سائب بن بشربن زیدبن عمرو کلبی (م205ق) ـ وی بسیار مورد علاقه مورد امام صادق علیه السـلام بـوده و داسـتانش با حضرت مشهور است. رجـال نـجاشی 2/401.
14 ـ لجـج الحقایق فی تواریخ الحجج علی الخلایق، ج5. حاج ملااحمد یزدی مشهدی (مح1310ق). الذریعة 18/296، نقباء البشر 1/96.
14 مکرر ـ لمحات من حیاة الامام الحسن(ع). سیدمرتضی حـسینی شـیرازی. اسـرة المجدد الشیرازی: 323.
15 ـ مسند الامام الحسن المجتبی علیه السـلام. شـیخ عزیزالله عطاردی قوچانی. این کتاب بزودی آماده چاپ می شود.
16 ـ مقتل الحسن بن علی(علیهما السلام ). ابوعبدالله واقدی محمدبن عـمربن واقـد مـدنی بغدادی (130 ـ 207ق). ترجمه فهرست ندیم: 165.
17 ـ مکاتیب الامام المجتبی علیه السلام. حـاج شیخ علی احمدی میانجی. این کتاب آماده چاپ است.
18 ـ وفاة الحسن علیه السلام. شیخ حسین عصفوری بحرانی بـن مـحمدبن احـمدبن ابراهیم (م1216ق) برادرزاده شیخ یوسف بحرانی. الذریعة 25/118.
19 ـ وفاة الحسن علیه السلام. شـرف الدین یحـیی بن عزّالدین حسین بن عنبرة بن ناصر بحرانی ـ شاگرد محقق کرکی (م940ق). الذریعة 25/118.
ز ـ کتابهای خطی اردو پیرامون امام حـسن عـلیه السـلام.
1 ـ امام حسن(ع) اعجاز حسین بن شیرمحمد. تذکره علمای امامیه پاکستان: 38.
2 ـ تعدّد ازواجـ الحـسن عـلیه السلام. سید ظفرحسن بن سید دلشاد علی نقوی آمروهی هندی. نقباء البشر 3/978.
3 ـ الشعاع مـن صـولة الحـسن(ع). فاضل سهلانی. تذکره علمای امامیه پاکستان: 213.
4 ـ صلح امام حسن (ع). سیدمرتضی حسین (1341 ـ 1407ق). تذکره علمای امـامیه پاکسـتان: 348.
5 ـ صلح امام حسن(ع). محمد اعجاز. تذکره علمای امامیه پاکستان: 267.
ح ـ کتابهای خطی فارسی:
1 ـ امـام حـسن مـجتبی ـ علیه السلام ـ. گروه کودکان و نوجوانان بنیاد بعثت. بازنویسی مهدی رحیمی. (از سری (برگزیدگان) ـ 4). این کتاب بزودی بـه چـاپ می رسد.
2 ـ تاریخ امام حسن مجتبی علیه السلام. کامل سلیمان. ترجمه بدرالدین کتـابی (م1408ق). این کتـاب آمـاده چاپ است.
3 ـ خلافتنامه امام حسن(ع). میرزا علی خان یزدی ـ خاموش ـ (1287 ـ 1379ق). این کتاب در تاریخ امام مجتبی در هیجده هـزار بـیت است. الذریعة 7/238، نقباء البشر 4/1410.
4 ـ زندگانی حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام. ابـوالقاسم سـحاب (م1376 ق). این کتـاب آماده چاپ است.
5 ـ سیره سیاسی امام مجتبی علیه السلام. سید احمد خاتمی. این کتاب بزودی انـتشار مـی یابـد.
6 ـ صلح امام حسن علیه السلام. غلامحسین عابدی. این کتاب بزودی منتشر می شـود.
ه ـ کتابهای چاپی عربی پیرامون امام حسن و امام حسین علیهماالسلام
1 ـ امامان: الحسن و الحسین. سیدهادی مدرسی. بی جـا، بـی نا، 1393ق. 143ص، رقعی.
2 ـ الامامان: علی و الحسن علیهماالسلام. سعید عسیلی. بیروت ، دارالزهرا ، 1412ق.
3 ـ الحسن والحـسین امـامان، ان قاما او اوقعدا. سید محمد بحرالعلوم. بیروت، دارالزهـرا، 1412ق. رقـعی.
4 ـ الحـسن و الحسین(ع) امامان قاما او قعدا. سید محمد حـسینی شـیرازی. قم، هیئة سیدالشهداء، بی تا. 40ص، رقعی.
5 ـ الحسن والحسین سبطا رسول الله(ص). محمدرضا مصری. بـیروت، دارالکتـب العلمیة، 1395ق. 168ص، رقعی. این کتاب به فـارسی تـرجمه شده اسـت.
6 ـ السـبطان فـی موقفیهما. سید علینقی نقوی لکهنوی (م1408 ق). مـقدمه شـیخ محمدباقر ناصری. بیروت، دارالمرتضی ، 1406 ق. 150 ص، رقعی.
7 ـ سبطا الرسول: الحسن والحسین. عبدالحفیظ ابومسعود. قـاهره، شـرکة الاتحاد للتجارة و الطباعة والنشر، بی تـا. 208ص، رقعی.
8 ـ مأتم الثقلین فـی شـهادة علی و الحسنین. حسن الزمان مـحمدبن قـاسم علی ترکمانی حیدرآبادی (م خ 1328 ق). در حیدرآباد هند به چاپ رسیده است. مجله تراثنا، ش19، ص114.
9 ـ معالی السـبطین (فـی احوال السبطین الامامین الحسن و الحـسین). شـیخ مـحمدمهدی حایری مازندرانی. تـبریز، کتـابفروشی قرشی، 1356ق. 2ج، 282 « 198ص، وزیری.
10 ـ ملحقات احقاق الحـق. ج11. آیت الله سـید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی (1315 ـ 1411ق). قم، کتابخانه آیت الله نجفی ، 1403 ق. 648ص، وزیری.
11 ـ مناقب امیرالمؤمنین و ولدیه الحسن و الحسین علیهم السـلام. مـؤلف: ناشناخته. چاپ مصر (سنگی)، 1280ق. مجله تـراثنا، ش25، ص85.
12 ـ مـناقب علی بـن ابـیطالب و الحـسنین. مصطفی زرکلی دمشقی. به چـاپ رسیده است. مجله تراثنا، ش26، ص106.
و ـ کتابهای چاپی فارسی درباره امام حسن و امام حسین سلام الله علیهما
1 ـ امـام حـسن و امام حسین علیهماالسلام. آیت الله علامه سیدمحسن امـین عـاملی (1284 ـ 1371ق). تـرجمه وزارت ارشـاد اسـلامی. چاپ پنجم: تـهران، وزارت فـرهنگ و ارشاد اسلامی، 1366ش. 312 ص، وزیری.
2 ـ امام حسن و امام حسین علیهماالسلام. حسن سعید. تهران، کتابخانه مسجد چهلستون، 1352ش، 40 ص، رقعی.
3 ـ بر امـام حـسن(ع) و امـام حسین(ع) چه گذشت؟. سید محمدحسن موسوی کاشانی. قـم، انـتشارات زاهـدی، 1372ش/ 1414 ق. 240 ص، وزیری.
5 ـ سـیاسیة السـبطین یا صـلح امام مجتبی و قیام سید الشهداء. فاضل ورسی افغانی. قم ، بی نا، 1369ش. 400ص، وزیری.
6 ـ صلح امام حسن و قیام امام حسین علیهماالسلام. گروه نویسندگان. قم، مؤسسه در راه حق، بی تا، 37ص، رقعی.
ی ـ کتـابهای خطی عربی پیرامون امام حسن و امام حسین علیهماالسلام
1 ـ اخبار الحسن والحسین (علیهماالسلام). ابوحارث اسدبن حمدویه بن معبد ورثینی نسفی (م315ق). معجم المؤلفین 2/240.
2 ـ اخبار الشهیدین الحسن والحسین (سلام الله علیهما). ابن حجر هـیتمی شـافعی مکی احمدبن محمدبن علی (م974ق). نسخه ای از آن، در هشت صفحه، در کتابخانه احمدیه دانشگاه (الزیتونه) تونس، ضمن مجموعه ش5031 موجود است. مجله تراثنا، ش1، ص17.
3 ـ اخبار فاطمة و الحسن والحسین رضی الله عنهم. ابن ابی الثلج بـغدادی ابـوبکر محمدبن احمدبن محمدبن عبدالله بن اسماعیل کاتب (م ح325ق). رجال نجاشی 2/299.
4 ـ اشراق النیرین فی فضائل الحسنین. از مؤلفی ناشناخته. نسخه خطی آن در دارالکتب مصر به شماره 1414(تـاریخ) مـوجود است. مجله تراثنا، ش2، ص42.
5 ـ اقرار العـین بـذکر من نسب الی الحسن والحسین علیهماالسلام. سید محمدمرتضی حسینی زبیدی حنفی بلگرامی مصری (1145 ـ 1205ق). الاعلام 7/70.
6 ـ تفضیل الحسنین علی امّهما الصدیقة علیهم السلام. آقا محمدعلی بن وحـید بـهبهانی (1216 ق). الذریعة 4/359.
7 ـ تنبیه رسن العـین بـتنزیه الحسن والحسین علیهما السلام عن مفاخرة بنی السبطین. سید محمدحیدر موسوی عاملی. (1071 ـ 1139 ق). الذریعة 4/449.
9 ـ ذکر الحسن و الحسین (ع). ابواحمد عبدالعزیزبن یحیی بن احمدبن عیسی جلودی بصری ازدی (م332 ق). رجال نجاشی 2/56.
10 ـ ذکر ما للسبطین الشهیدین الحسن و الحـسین عـلیهما السلام. مؤلف: ناشناخته. نسخه ای از آن در کتابخانه حرم شریف در مکه مکرمه به ش34 (تراجم) وجود دارد. مجله تراثنا، ش4، ص101.
11 ـ رسالة الحسنین. محمدبن علی نیازی ملاطی مصری (م1105ق). هدیة العارفین 2/305.
12 ـ الرسالة فی الحسن و الحسین. ابویوسف یعقوب بـن شـیبة بن الصـلت بن عصفور سدوسی بغدادی (182 ـ 262). رجال نجاشی 2/429.
13 ـ الریحانین الحسن و الحسین. ابومحمد حسنبن عبدالرحمن بن خلاد رامهرمزی (م ح360ق) ـ وی تألیفاتی خـوب و تصنیفاتی نیکو دارد. ترجمه فهرست ندیم: 255.
144 ـ قرة العینین فی تراجم الحسن والحـسین. شـیخ یاسـین عمری موصلی (م بعد 1232ق). نسخه خطی آن در 89 ورقه در یکی از کتابخانه های موصل و میکروفیلم آن در کتابخانه دانشگاه بغداد و مجمع علمی عراقی مـوجود اسـت. مجله تراثنا، ش18، ص65.
15 ـ مجمع البحرین فی فضائل السبطین. سید ولی بن نعمة الله حسینی رضوی حـایری ـ مـعاصر شـیخ بهایی (م1031ق). تاریخ نگارش: 981ق.
16 ـ مشجر فی اولاد الحسن و الحسین علیهما السلام. سید محمدمرتضی حنفی زبیدی ـ ابوالفیض مـحمدبن محمدبن محمدبن عبدالرزاق حسینی (1145 ـ 1205ق) ـ صاحب (تاج العروس). الاعلام 7/70.
17 ـ کتاب من روی عن الحسن و الحـسین علیهما السلام. ابن عـقده زیدی جـارودی ابوالعباس احمدبن محمدبن سعیدبن عبدالرحمن بن زیاد (249 ـ 333ق). رجال نجاشی 1/240.