مریم عامری خواه، دانشجوی کارشناسی ارشد علوم تغذیه
یکی از مهمترین این پارامترها تری گلیسرید است که در ادامه به شرح آن خواهیم پرداخت.
تری گلیسریدها (TG)،بیشترین قسمت لیپیدهای غذایی را تشکیل می‌دهند و رایج ترین نوع چربی در بدن هستند که از طریق غذا وارد بدن می‌شوند و مقداری نیز در بدن ساخته می‌شود.اگر سطح تری گلیسرید بالا برود در نهایت منجر به چاقی می‌شود که با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌هایی چون قلبی عروقی در ارتباط است.
مقادیر بالای تری گلیسرید حمله ی قلبی و سکته در ارتباط است که تا 4 برابر این خطر را افزایش می‌دهد.بالا بودن تری گلیسرید در زنان به خصوص زنان میانسال بیشتر از مردان پیش بینی کننده احتمال بروز بیماری قلبی استا.
همچنین مقدار بالای تری گلیسرید یکی از علائم ابتلا به مقاومت به انسولین است در نتیجه با دیابت نوع 2 در ارتباط است.
در صورتی که مقدار آن بسیار بالا باشد(بالای 500)احتمال ابتلا به پانکراتیت ، همچنین بیماری های کبدی چند برابر می شود.
لازم به ذکر است که بیماری ها نیز باعث افزایش سطح تری گلیسرید خون می شوند که می توان به دیابت کنترل نشده،بیماری کلیوی،اعتیاد به الکل ،کم کاری تیروئید ،بیماری های کبدی هم چون سیروز و چاقی اشاره کرد.
اندازه گیری سطح تری گلیسرید خون به وسیله ی آزمایش خون ،زیر مجموعه ای پروفایل لیپیدی انجام می شود که میزان صحت این آزمایضش مستلزم ناشتا بودن فرد از 12-8 ساعت قبل از انجام آزمایش می باشد.
سطح تری گلیسرید نرمال در خون کمتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر می باشد.
در صورت بالا بودن تری گلیسرید خون ، بالا باشد باید روش های درمانی را آغاز کرد که شامل دارو درمانی ،تصحیح رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی می‌باشد. در صورتی که این روش ها در معیت هم باشند نتایج بهتری را شاهد خواهیم بود.
دارودرمانی:
برای دارودرمانی از داروهای فیبرات (فنوفیبرات و ژمفیبروزیل) که موثرترین داروهای در دسترس برای کاهش تری گلیسرید بوده و سطح HDL را نیز افزایش می دهد ،تجویز می شود.
نیکوتینیک اسیدها در دوز های بالا TGو LDLپلاسما را کاهش و HDL را افزایش می دهد.پس از شروع مصرف نیاسین ،پروفایل چربی ،قند خون،اسید اوریک و آنزیم های کبدی باید اندازه گیری شوند.
رژیم غذایی:
علاوه بر این ها گفتیم که تعدیل رژیم غذایی نیز منجر به کاهش تری گلیسرید خون می شود
توجه به مقدار نشاسته ی دریافتی نقش بسزایی در این میان دارد .از آنجا که بدن مقادیر مازاد نشاسته را به چربی تبدیل می کند بهتر است سبزیجات نشاسته ای مثل ذرت محدود شود و از سبزیجات غیر نشاسته ای مثل خانواده ی کلم ها استفاده شود.
غذاهای نشاسته ای نیز مانند سیب زمینی یا غلات موجب افزایش تری گلیسرید خون می شود.همچنین جایگزین کردن غلات قهوه ای به جای غلات سفید نیاز می باشد.در کل مصرف غلات تصفیه شده را محدود نمایید.
توصیه می شود این گروه غذایی را در حد متعادل مصرف کنید.
از گروه چربی ها نیز،چربی های اشباع مثل کره،مارگارین،روغن های هیدروژنه و گوشت های پرچرب ...و چربی های ترانس باید محدود شوند.
بهتر است از چربی‌هایی مثل روغن زیتون و یا کانولا و گردو در عوض انواع دیگر استفاده شود. لازم به ذکر است که کالری تمام انواع چربی یکسان است و تفاوت در نوع ترکیب اسیدهای چرب می‌باشد.ماهی‌های چرب نیز به علت داشتن امگا 3 برای کاهش سطح تری گلیسرید مفید هستند.
از گروه قندها نیز هر گونه شیرینی‌جات، نوشابه‌ها،آب میوه‌های صنعتی، شکلات، آب نبات، کیک،کلوچه و ژله باعث افزایش تری‌گلیسرید خون می شود. در خصوص شیرین کننده هایی هم چون عسل و یا سایر شیرین کننده‌های طبیعی هم باید این محدودیت حفظ شود.
در نهایت در خصوص گروه میوه‌ها، هنگامی که تری گلیسرید فرد بالاست دریافت میوه جات باید به 3-2 واحد در روز محدود شود و از دریافت بیش از حد آنها خودداری کرد.
فعالیت بدنی:
اضافه وزن به ویژه افزایش چربی دور کمر تری گلیسرید را افزایش می دهد.در صورت داشتن اضافه وزن ،شروع تمرینات ورزشی در کاهش تری گلیسرید بسیار موثر است .
انجام 30 دقیقه تمرینات منظم منجر به تعریق و پمپاژ بیشتر قلب می شود و در عین حال تری گلیسرید را کاهش می دهد که پیاده روی یکی از تمریناتی است که بسیار توصیه می شود.
علاوه بر این در خصوص تغییر سبک زندگی عوامل زیر می تواند موثر باشد:
ترک کردن سیگار
عدم داشتن استرس در زندگی روزمره
کنترل وزن
در پایان باید اشاره کرد که با تعدیل سبک زندگی می توان از مشکلات قلبی عروقی و تری گلیسرید بالا پیشگیری کرد اما در صورت ابتلا به این عارضه تصحیح سبک زندگی در معیت با درمان های دیگر می توان اثرات قابل توجهی داشته باشد.
