نخست‌وزیر پاکستان به درخواست عربستان سعودی و برای پیگیری ابتکاری جدید در زمینه رفع سوء‌تفاهم‌های موجود میان تهران و ریاض به تهران سفر می‌کند.
براساس گزارش نورنیوز، نخست‌وزیر پاکستان در جریان سفر به ایران ضمن گفت‌وگو با مقامات عالی جمهوری اسلامی، ابتکارات خود را در این خصوص مطرح خواهد کرد. رسانه‌های پاکستان نیز روز چهارشنبه اعلام کردند که «عمران‌خان» نخست‌وزیر این کشور قرار است به زودی به جمهوری اسلامی ایران و عربستان سفر کند. براساس گزارش شبکه پاکستانی ای.آر.وای، قرار بود که عمران‌خان پس از بازگشت از چین به کشورش درباره دیدارهای آتی در ایران و عربستان با مقامات کشورش رایزنی کرده و تاریخ سفرها را تعیین کنند. منابع آگاه در وزارت امورخارجه پاکستان به رسانه‌ها گفتند: «هدف از سفر عمران‌خان به ایران و عربستان برای هموار شدن مسیر بهبود روابط میان دو کشور و جلوگیری از تشدید تنش‌ها در منطقه است.» عمران‌خان همچنین در تلاش است تا در جریان سفر به تهران زمینه‌هایی را برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا فراهم کند.
نخست‌وزیر پاکستان پیش‌تر در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک با ابراز نگرانی از تشدید تنش‌ها در منطقه گفته بود که مصمم به ایفای نقش میانجیگری برای کاهش تنش‌ها در منطقه است. پیش از اعلام خبر سفر روز شنبه عمران‌خان به تهران، محمد فیصل، سخنگوی وزارت امورخارجه پاکستان در توضیحاتی درباره سفر احتمالی نخست‌وزیر این کشور به ایران گفته بود که احتمال سفر نخست‌وزیر [عمران‌خان] به عربستان سعودی و ایران وجود دارد و زمانی که مسائل در این باره مشخص شوند اطلاع‌رسانی خواهد کرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از روزنامه پاکستانی دان، فیصل همچنین در پاسخ به سوال دیگری که آیا این سفر احتمالی در ادامه سفر عمران‌خان به آمریکا و چین است یا درباره وضعیت منطقه خواهد بود، گفت: «نمیخواهم چیزی را از پیش در این باره بگویم.»
همچنین محمد فیصل هفته گذشته در پاسخ به «ایرنا» گفته بود: «اسلام‌آباد از هیچ تلاشی برای تنشزدایی در منطقه فروگذار نخواهد کرد.»
عمران‌خان در مسیر ایران-عربستان
عمران‌خان در نخستین نشست خبری خود پس از پیروزی در انتخابات پارلمانی «توسعه روابط با همسایگان» را «اولویت سیاست خارجی اسلام‌آباد» عنوان کرده بود. از همین رو نیز وی با گذشت نزدیک به هشت ماه از آغاز دوران نخست‌وزیری‌اش در نخستین روز اردیبهشت ماه، راهی ایران شد تا ضمن رایزنی با مقامات کشورمان شاید بتواند راه‌حلی برای جلوگیری از افزایش تنش‌ها در منطقه پیدا کند. عمران‌خان اندک زمانی پس از ادای سوگند و به دست گرفتن سکان اداره کشورش به ریاض سفر کرد و چند ماه بعد خود میزبان ولیعهد سعودی شده بود.
عمران‌خان ماه گذشته پیش از سفر به نیویورک جهت شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل نیز به ریاض رفت. در جریان چهارمین سفر نخست‌وزیر پاکستان به عربستان، محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی از طرف پاکستانی درخواست کرد تا برای تنش زدایی با ایران نقش‌آفرینی کند. وی پس از نشست مجمع عمومی سازمان ملل نیز از نیویورک راهی جده شد و برای پنجمین بار در دوران نخست‌وزیری‌اش با حاکمان سعودی دیدار کرد. سفر روز شنبه عمران‌خان به تهران نیز دومین سفر وی در دوران نخست‌وزیری‌اش است و پس از آن دوباره قرار است به عربستان برود.
عمران‌خان که اخیرا در راستای کاهش تنش‌ها بین تهران و واشنگتن بسیار فعال شده، در گفت‌وگویی که هفتم مهرماه با شبکه «سی‌ان‌ان» داشت، در پاسخ به اینکه او با توجه به تنش‌های موجود میان ایران و آمریکا و دیدار جداگانه اخیرش با روسای‌جمهور ایران و آمریکا در نیویورک و در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل چه توضیحی درباره دیپلماسی‌های غیرعلنی در این زمینه می‌تواند ارائه بدهد، گفت: «بسیار مهم است که این درگیری میان آمریکا و ایران اتفاق نیفتد؛ چراکه صرف‌نظر از هر چیز دیگری، ما از یک طرف افغانستان را داریم، یعنی همین مشکل در طرفی دیگر. آخرین چیزی که می‌خواهیم، یک درگیری در طرف دیگر مرزهایمان در ایران با آمریکا و عربستان و امارات است. این یک کابوس برای ما خواهد بود.»
چندی است که به‌دنبال برخی اتفاقات در منطقه، احتمال تشدید تنش‌ها بین ایران و عربستان شدت گرفته است. پس از حمله به تاسیسات نفتی آرامکوی عربستان، مقامات سعودی و آمریکایی مدعی شده بودند که ایران مسوول حمله به این تاسیسات است. این درحالی است که انصارالله یمن پس از وقوع این حمله به‌طور رسمی مسوولیت آن را بر عهده گرفت و مقامات ایرانی نیز ادعاها مبنی بر نقش جمهوری اسلامی در حمله به آرامکو را قویا رد کرده‌اند.
روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارش 14 مهر خود به نقل از مقامات سعودی نوشت: «عربستان سعودی و ایران پس از سال‌ها اختلاف و رقابت به تازگی گام‌هایی را برای آغاز گفت‌وگوی غیرمستقیم با یکدیگر در تلاش برای کاهش تنش‌ها در خاورمیانه برداشته‌اند. مقامات عراقی و پاکستانی در هفته‌های اخیر پس از حمله به تاسیسات نفتی عربستان گفته‌اند که محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان از سران این دو کشور خواسته است تا با همتایان ایرانی خود درباره تنشزدایی گفت‌وگو کنند.» همچنین پیش‌تر شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه نیز تلاش‌هایی را برای کاهش تنش‌ها در منطقه انجام دادند.
میانجیگری عمران‌خان به روایت ربیعی
در آستانه سفر عمران‌خان به ایران، علی ربیعی، سخنگوی دولت ایران در گفت‌وگو با جماران میانجیگری پاکستان میان ایران و عربستان را روایت کرد. چندی پیش خبرنگار جماران در نشست خبری سخنگوی دولت، از ربیعی در ارتباط با پیام‌های ریاض به تهران و ابراز تمایل ظاهری آنها به اتخاذ راهکار سیاسی به جای نظامی پرسید. ربیعی پاسخ داده بود: «این خبر درست است. عربستان برای آقای روحانی پیغام‌هایی آورده بود. اما ما باید علائم آن را کاملا مشاهده کنیم. اولین علامت، عدم حمله به یمن و کشتار یمنی‌هاست.»
ربیعی همچنین گفته بود: «اگر عربستان واقعا دنبال تغییر رفتار خود باشد ما استقبال می‌کنیم. صرف‌نظر از مباحثی که امروز گفتند اگر واقعا صادق باشند و دنبال تغییر رفتار باشند ما استقبال می‌کنیم.» دو روز بعد، عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان سعودی این اظهارات را «غیردقیق» خواند. پس از این سخن، خبرنگار جماران در ارتباط با جزئیات پیام‌های ریاض به تهران پرسید. علی ربیعی پاسخ داد: «آنچه به‌عنوان سخنگوی دولت بیان کردم، کاملا دقیق بوده است. وزیر خارجه عربستان مشخص نکرده که چه بخشی از مواضع من «غیردقیق» بوده اما ظاهرا، درصدد تکذیب ارسال پیام‌های سعودیها به ایران بوده است.» ربیعی در پاسخ به این سوال که کدام کشورها میانجی تهران و ریاض شده‌اند گفت: «کشورهای متعددی با حسن‌نیت، کوشیده‌‌اند میانجی تنشزدایی تهران – ریاض شوند و برخی از آنها حامل پیام سعودیها هم بوده‌‌اند. در سطح رسانه‌‌ای، حداقل، نخست‌وزیر پاکستان به‌طور رسمی اعلام کرد که ولیعهد عربستان از وی خواسته تا با رئیس‌جمهور ایران درباره سعودیها مذاکره کند. همچنین وزیر خارجه عربستان در بخش دیگری از سخنان خود اعلام کرده است، «درباره آنچه سخنگوی دولت ایران درباره صلح در یمن گفت، پادشاهی سعودی درباره یمن با ایران صحبت نکرده و نخواهد کرد. مساله یمن، کاملا به یمنی‌‌ها مربوط است.»
سخنگوی دولت افزود: «این بخش از سخنان وی هم بیانگر انتقال نادرست و غیردقیق مواضع ایران به وزیرخارجه عربستان است. زیرا من در سخنان خود که مورد اشاره وی قرار گرفته، مستقیم و غیرمستقیم، موضعی بیان نکرده‌‌ام که بر ضرورت مذاکره سعودیها با ایران درباره یمن دلالت داشته باشد و اصولا، چنین موضوعی، مطالبه و موضع جمهوری اسلامی نیست.»
