فوت ۲۲۳ نفر بر اثر مسمومیت با گاز منوکسیدکربن

به گزارش گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، در نیمه اول امسال از کل تلفات مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در کشور، 160 نفر مرد و 63 نفر زن بودند این در حالی است که در مدت مشابه سال قبل 141 مرد و 53 زن بر اثر گازگرفتگی جان خود را از دست دادند.

در این مدت استان‌های تهران با 50، آذربایجان شرقی با 27، خراسان رضوی با 19 و اصفهان با 17 فوتی و پس از آن‌ها فارس با 14، کرمانشاه با 12 و مازندران با 11 فوتی بیشترین تلفات گازگرفتگی را به خود اختصاص دادند.

آمار تلفات گازگرفتگی در دیگر استان‌ها کمتر از 10 مورد و در پنج استان صفر گزارش شده است.

بیش از 70 درصد تلفات مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در نیمه دوم سال رخ می‌دهد

آمار‌های سازمان پزشکی قانونی کشور نشان می‌دهد بیش از 70 درصد تلفات مسمومیت با گاز مربوط به نیمه دوم هر سال است، به نحوی که از 749 فوتی مسمومیت با گاز منوکسید کربن در سال 1397، 74.1 درصد طی شش ماهه دوم سال جان خود را از دست دادند و این درصد به طور تقریبی در دیگر سال‌ها نیز تکرار شده است.

با توجه به برودت هوا و استفاده از وسایل گرمایشی در نیمه دوم هر سال، آمار تلفات مسمومیت با گاز منوکسید کربن در این مدت با رشد قابل توجهی نسبت به نیمه اول سال همراه است؛ در سال 1397 در مجموع 749 نفر بر اثر مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در کشور جان خود را از دست دادند که 555 نفر از آنان در نیمه دوم سال جان باخته اند.

بر اساس این گزارش در نیمه دوم سال گذشته بیشترین آمار تلفات گازگرفتگی با 137 فوتی در دی ماه و پس از آن با 135 فوتی در بهمن ماه به ثبت رسیده است.

هر چند آمار مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در سال گذشته نسبت به سال قبل از آن با کاهش جزئی 2.2 درصدی مواجه بود، اما طی پنج سال گذشته (1393 تا 1397) سه هزار و 603 نفر در کشور جان خود را بر اثر گازگرفتگی از دست دادند که بیشترین آن با 836 فوتی در سال 1395 و کمترین آن با 626 نفر در سال‌های 1393 و 1394 به ثبت رسیده است.

هشدار پزشکی قانونی

سازمان پزشکی قانونی کشور به استناد آمار‌های موجود ضمن هشدار نسبت به افزایش تلفات مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در نیمه دوم سال بر رعایت نکات ایمنی در نصب و به کارگیری وسایل گرمایشی در فصل پاییز و زمستان تأکید و به هم میهنان توصیه می‌کند در این فصول در استفاده از وسایل گرمازا که عمدتا به سیستم گاز شهری متصل اند، نهایت دقت را داشته باشند. هم‌میهنان ضمن استفاده بهینه از وسایل گرمازا، به توصیه‌های ایمنی در خصوص سالم بودن و استفاده صحیح از وسایل گرمایشی و بررسی مسیر خروجی گاز مونوکسید کربن از دودکش این وسایل توجه کنند.

چند توصیه پیشگیرانه:

گاز مونوکسید کربن گازی بدون رنگ و بو است. عمده‌ترین منبع تولید این گاز سوختن ناقص نفت و گاز است، ولی اصولاً در اثر احتراق هر نوع ماده سوختنی خصوصاً در محیط‌های در بسته و فاقد اکسیژن ممکن است تولید شود. استفاده از آبگرمکن یا بخاری‌های مستعمل یا دارای نقص فنی و فاقد دودکش یا دارای دودکش بدون عملکرد مناسب در منزل بیشترین موارد ابتلا به مسمومیت را تشکیل می‌دهند. از آن جا که تمایل این گاز برای ترکیب با هموگلوبین خون ما 250 برابر بیش از اکسیژن می‌باشد لذا با بالا رفتن درصد آن در هوای اتاق، به سرعت باعث ایجاد مسمومیت خواهد شد و اکسیژن رسانی به بافت‌های مختلف بدن از جمله مغز و قلب را دچار اختلال می‌نماید که به علت بی رنگ و بی بو بودن این گاز، ممکن است وجود آن در محیط تا زمان ایجاد علایم مسمومیت شدید مورد توجه واقع نشود.

علایم مسمومیت حاد با این گاز شامل سردرد، سرگیجه، تهوع و استفراغ و احتمالاً درد شکمی و سپس حالت بیهوشی، تشنج و اغما می‌باشد. در بیماران مبتلا به ناراحتی‌های قلبی ممکن است تشدید بیماری یک علامت هشدار دهنده باشد.

از سایر علایم مسمومیت می‌توان به سفتی عضلات، افزایش تعداد تنفس، کاهش فشار خون و گاه تنگی مردمک‌ها اشاره کرد. باید توجه داشت که اگر فردی در اثر ابتلا به مسمومیت با گاز مونوکسید کربن جان خود را از دست ندهد ممکن است دچار نواقص عصبی و روانی پیشرفته نظیر فلج عضوی یا اختلال قوای مغزی شود. مسمومیت شدید با این گاز می‌تواند کشنده باشد.

چگونه از مسمومیت با این گاز پیشگیری کنیم؟

1. آگاه باشید که هر وسیله گرمازای سوختنی که به نحوی با سوخت‌های فسیلی (نفت، گاز، ذغال سنگ) کار کند به صورت بالقوه می‌تواند سبب تولید گاز مونوکسید کربن شود.

2. از بخاری‌های مستعمل و فرسوده بدون دودکش یا دارای دودکش نامناسب و غیر استاندارد استفاده نکنید.

3. توجه داشته باشید، استفاده از بخاری‌های بدون دودکش به هیچ وجه از تولید گاز مونوکسید کربن جلوگیری نمی‌کند.

4. هرگز در فضای بسته و محدود که تهویه کافی و مناسب ندارد (نظیر اتاق، گاراژ و ...) آتش روشن نکنید.

5. هرگز در فضای بسته گاراژ موتور اتومبیل را روشن نگذارید.

6. قبل از راه اندازی وسایل گرمایشی، از سلامت مسیر دودکش ساختمان و بدون ترَک و نشتی بودن آن اطمینان حاصل نموده و از اتصال مناسب و صحیح لوله بخاری و آبگرمکن به دودکش دیواری اطمینان حاصل نمایید.

7. تمام دودکش‌ها باید وسیله انتهایی ضد باد (کلاهک) مناسب داشته باشد.

8. در محیط‌های شغلی و منازل که در آن‌ها از کوره و مشعل استفاده می‌شود از سلامت دستگاه و سیستم تخلیه دود اطمینان حاصل نمایید.

9. هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد و لذا به کارگیری آب گرمکن‌های دیواری در فضا‌های بسته یا مکان‌های فاقد جریان هوا مجاز نیست.

10. شیب لوله‌های افقی در داخل واحد‌ها باید مثبت و روبه بالا و ارتفاع عمودی لوله در بیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد.

11. توجه به داغ بودن دودکش پس از روشن کردن وسیله گرمایشی به اطمینان شما از تخلیه گاز کمک خواهد کرد. اگر لوله دودکش بخاری شما سرد است دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گاز‌های سمی از دودکش است در این صورت باید ضمن رفع نقص، به طور موقت با بازکردن قسمتی از در یا پنجره، در محیط تهویه ایجاد نمایید.

12. ضمن ایجاد تهویه مناسب جهت آشپزخانه و حمام منزل، از نصب آبگرمکن در حمام و نیز روشن کردن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه جهت گرم نگه داشتن محیط داخل خانه جداً خودداری نمایید.

13. اگر فضای منزل خود را با شوفاژ و سیستم حرارت مرکزی گرم می‌کنید درز بندی و بستن منافذ در‌ها و پنجره‌ها به منظور جلوگیری از اتلاف حرارتی بلاملانع است، اما درصورتی که از بخاری‌های گازسوز به منظور گرمایش محیط استفاده می‌کنید حتماً مختصری تهویه از طریق در یا پنجره در فضا ایجاد نمایید و از درز بندی و بستن کامل منافذ خودداری کنید.

14. در صورت احساس علایم سردرد و سرگیجه و تهوع در مکانی که احتمال وقوع مسمومیت وجود دارد فوراً آن مکان را ترک کرده و به فضای آزاد پناه ببرید و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

15- در صورت تداوم علایم فوق برای چند روز متوالی احتمال مسمومیت خفیف با این گاز وجود دارد که بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.

16- رانندگان وسایل نقلیه سنگین، از روشن کردن گاز پیک نیک در اتاق وسیله نقلیه خود جهت استراحت و خواب جدا خودداری کنند.

در برخورد با موارد مسمومیت با گاز مونوکسید کربن چه باید کرد؟

1. در صورت مواجهه با مصدومان، سریعاً آن‌ها را از محیط خارج و یا در صورت عدم امکان، با باز کردن در‌ها و پنجره ها، تهویه مناسب در محیط ایجاد کنید.

2. پس از خارج ساختن مصدوم از محیط آلوده و یا برقراری تهویه مناسب، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.

علائم حیاتی مصدومان را کنترل کنید و از باز بودن راه‌های هوایی مصدوم اطمینان حاصل کنید.