میدان‌های نفتی نروژ، رقیب نفت خاورمیانه

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، بلومبرگ یکی از رسانه‌هایی بود که در گزارشی به تایید این موضوع پرداخت که ایران به واسطه تحریم‌ها توانسته سهم نفت از اقتصادش را کاهش دهد. این رسانه بین‌المللی معتقد است پس از قطع معافیت‌های نفتی، بودجه ایران واقع‌بینانه‌تر و با وابستگی کمتری به نفت و عایدی‌های آن تدوین شده است. این امر می‌تواند تکانه‌های اقتصادی را که از تحریم نفتی نشات می‌گیرد، به میزان زیادی کاهش دهد؛ هر چند باید به این نکته اشاره کرد که ادعای بلومبرگ برگرفته از پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول در خصوص نرخ رشد اقتصادی جهان و کشورها است. این نهاد بین‌المللی ضمن اشاره به این موضوع که رشد اقتصادی ایران تا پایان 2019 به منفی 9.5 درصد می‌رسد، برآورد کرد این روند در 2020 کمی بهبود می‌یابد و وضعیت ایران با فرض وجود تحریم‌ها، بهتر می‌شود.

در ماه‌های اخیر گزارش‌های زیادی مبنی بر کاهش شدت اثر تحریم‌ها بر اقتصاد ایران منتشر شد و نشان دادند که ایران به صورت اجباری به سمت کاهش سهم نفت در بودجه رفته است، اما کاهش سهم نفت در بودجه،خود کاری دشوار است که نیاز به ایجاد زیرساخت‌هایی برای تولید درآمدهای جایگزین است .

روز گذشته اطلاعاتی مبنی بر صادرات نفت از میدان بزرگ «یوهان اسوردروپ» در دریای شمال و به وسیله نروژ منتشر شد. این گزارش نشان می‌دهد نروژ که پانزدهمین تولیدکننده نفت در جهان است، سعی در جلب اعتماد مشتریان آسیایی و آفریقایی تولیدکنندگان نفت خاورمیانه دارد. هر چند می‌توان دلیل دیگر گرایش نروژ به فروش محموله‌های بزرگ نفتی به سایر کشورها را در کاهش عرضه نفت به دلیل اختلال در پالایش نفت توسط آرامکو نیز دانست اما نباید از این نکته غافل شد که ورود هر کشوری به بازار نفت یا افزایش عرضه نفت توسط تولیدکنندگان مهم، به کاهش سهم اوپک از بازار نفت می‌انجامد؛ نکته‌ای که می‌تواند بر آینده اوپک، تاثیرگذاری آن بر عرضه و قیمت نفت تاثیرات فراوانی بگذارد.هر چند تاکنون دولتمردان و سیاستگذاران با افزایش صادرات غیر نفتی سعی در جبران کاهش عایدی‌های نفتی و جبران کسری آن دارند، اما باید به این مساله جدی‌تر نگریست چرا که موضوع تنها سهم ایران در بازار نفت نیست قدرت چانه‌زنی در جهان نیز مطرح است.

13 مهر سال جاری خبری تحت عنوان تولید نفت از میدان بزرگ یوهان اسوردروپ در دریای شمال منتشر شد. این میدان که سومین میدان بزرگ نفتی در سواحل نروژ است در سال 2010 کشف شد. میدان یوهان اسوردروپ توانایی بازیابی 2.7 میلیون بشکه نفت در روز را دارد. یک شرکت نروژی به نام «اکینور» قرار است کار تولید از این میدان نفتی را انجام دهد. این شرکت اعلام کرد که انتظار دارد فاز نخست تولید نفت از این میدان تا تابستان 2020 در سطحی معادل 440 هزار بشکه در روز تثبیت شود. البته «اکینور» امیدوار است تا قبل از سال 2022 بتواند تولیدات نفتی از این میدان را به 660 هزار بشکه در روز برساند. به نظر می‌رسد با وجود اینکه نروژ در سطح اقتصادهای با رفاه و سطح معیشت بسیار بالا قرار دارد، اما قرار است در آینده‌ای نه‌چندان دور وارد بازار نفت شود.این خبر در نوع خود شاید جالب توجه باشد چرا که اولا برداشت نفت از این میدان و توسعه آن، مهم‌ترین پروژه نروژ برای یک میدان نفتی فراساحلی است که حدود چهار دهه از عمر آن می‌گذرد و قرار است ظرفیت تولیدی از مهم‌ترین میدان فراساحلی‌اش را افزایش دهد‌. اما مهم‌ترین نکته این خبر‌، این است که نروژ نفت خود را به مشتری‌هایی می‌فرستد که تا پیش از این نفت خود را از کشورهای خلیج فارس و ایران تامین می‌کردند. اما پس از تحریم نفتی ایران همچنین حمله به آرامکو و دامنه‌دار شدن تنش‌ها در منطقه خلیج فارس، کشورهای خریدار نفت ایران به سمت سایر تولیدکننده‌های نفتی رفته و از آنها تامین انرژی می‌کنند.

آسیا مقصد جدید نفت نروژ

برخی اطلاعات حاکی از این موضوع است که در هفته جاری محموله‌ای یک میلیون بشکه‌ای نفت خام به ارزش 60 میلیارد دلار به مشتری‌های آسیایی خود بفرستد. کشورهایی مانند کره، چین و ژاپن مقصد نفت نروژ هستند. با توجه به اینکه نروژ کشوری بدون وابستگی به نفت و عایدی‌های آن است، می‌تواند هر بشکه نفت را با قیمت‌های پایین‌تری به فروش رساند. این نکته در کنار ادامه یافتن افزایش ظرفیت تولید در «یوهان اسوردروپ» سبب ایجاد نوعی کشش برای خریداران آسیایی می‌شود.

این امر می‌تواند جایگاه بسیاری از تولیدکنندگان نفتی همچنین کشورهای آفریقایی را که به آسیایی‌ها نفت صادر می‌کردند، تغییر دهد.

طبق آمارهای رسمی برزیل و آنگولا در هشت ماه سال جاری میلادی حدود 8 و 10 درصد از واردات نفت به چین را پوشش می‌دادند. این در حالی است که سهم نروژ تنها 0.04 درصد بود.تحلیلگران معتقدند با وجود قطع برخی منابع نفتی که از خاورمیانه به جهان صادر می‌شد همچنین کاهش نیمی از تولید آرامکو‌، به نظر می‌رسد شرایط بازار برای ورود یک شرکت نروژی که اقتصادی وابسته به نفت ندارد، کاملا مناسب است. در سال‌های اخیر، نروژ معادل 50 درصد از کل تولید شمال و غرب اروپا را تامین می‌کرد که 2 درصد از کل تقاضای نفت است. به نظر می‌رسد با وجود مشکلات پیش آمده برای تولیدکنندگان سنتی نفت که در بازار به‌صورت بالفعل وجود دارند، نروژ بتواند نفت مشتری‌های این سه کشور را تامین کند؛ نکته‌ای که می‌تواند آینده و سهم این کشورها در بازار نفت را دچار ابهام کند.