زمان صدور اندیشه حقوق بشر اسلامی فرارسیده است

وی گفت: از آن جایی که حقوق بشر تبدیل به یک موضوع سیاسی شده است، برای بسیاری از کشورها حضور و مشارکت فعال در مباحث مطرح در شورای حقوق بشر، موضوع مهم و کلیدی محسوب می‌شود.

این مقام مسئول اظهار کرد: متاسفانه برخی کشورها از جمله ایران به دلیل رویکردهای سیاسی برخی کشورهای خاص، عضو شورای حقوق بشر نیستند. اکنون شورای حقوق بشر 47 عضو بیشتر ندارد که در قالب سهمیه‌های گروه‌های جغرافیایی انتخاب می‌شوند، یعنی از هر قاره‌ای چند کشور در این شورا عضویت دارند. از آنجا که باید فهرست این کشورها در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب برسد، طبیعتا ملاحظات سیاسی و آراء کشورها، در انتخاب اعضای شورا نقشی کلیدی دارد.

معاون دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه تصریح کرد: با وجود این روند، حتی کشورهایی که عضو شورای حقوق بشر نیستند می‌توانند در جلسات و نشست‌های این شورا حضور فعال داشته باشند، اظهارنظر کرده و همچنین سخنرانی داشته باشند و حتی در تدوین و رایزنی درخصوص پیش نویس مصوبات مشارکت داشته باشند.

وی بیان کرد: شورای حقوق بشر علاوه بر مصوباتی که در مورد موضوعات مختلف دارد، در هنجارسازی‌های حقوق بشری نیز نقشی اساسی ایفاء می‌کند. از این جهت، جمهوری اسلامی ایران خود را ملزم به حضور فعال در شورای حقوق بشر می‌داند. هر چند که ایران عضو این شورا نیست، اما با استفاده از ظرفیت‌های مربوط به همکاری و هماهنگی با کشورهای در حال توسعه و کشورهای عضو عدم تعهد در برخی از موضوعات، تاثیرگذاری خود را در شورای حقوق بشر انجام می‌دهد. از سوی دیگر، از آنجا که برای ایران گزارشگر ویژه توسط شورای حقوق بشر تعیین شده است، حضور فعال و موثر کشورمان در شورای حقوق بشر از اهمیت مضاعفی برخوردار می‌شود.

معاون امور بین الملل ستاد حقوق بشر تصریح کرد: ستاد حقوق بشر هیئت‌های تخصصی را به شورای حقوق بشر اعزام می‌کند که مواضع و نظرات کشورمان را در قالب بیانیه‌ و سخنرانی درخصوص موضوعات مختلف، از جمله مرتبط با ایران، ارائه می دهند. همچنین این هیئت‌ها دیدارهای مختلفی را با مقامات ذیربط در مکانیزم‌های حقوق بشری انجام می‌دهند.

غریب آبادی نفس حضور ایران در شورای حقوق بشر و اعلام نظرات را روشنگرانه دانست و گفت: اگر اطلاعات اشتباه یا موضع‌گیری سیاسی علیه ایران در حوزه مباحث حقوق بشری مطرح ‌شود، این هیئت‌ها و نمایندگی کشورمان در ژنو سعی می‌کنند با پاسخ‌های خود، روشنگری لازم را انجام دهند.

این مقام مسئول ادامه داد: شورای حقوق بشر همچنین مجمعی است که برای کشورهایی مثل ما این فرصت را فراهم می‌کند تا رویکردهای دوگانه موجود را در زمینه حقوق بشر مورد انتقاد قرار داده و استانداردهای تبعیض آمیز برخی کشورها را به تصویر کشیده و نقد کنند.

معاون دبیر ستاد حقوق بشر خاطرنشان کرد: نمایندگی دائم ما در ژنو و همچنین هیئت‌هایی که به شورای حقوق بشر اعزام می‌شوند، مواضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص موضوعات مختلفی همچون وضعیت مردم مظلوم یمن، سوریه، اقدامات ظالمانه رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین، نقض حقوق بشر در کشورهای مختلف توسط کشورهای مدعی، اسلام هراسی و امثال آن را مطرح و معرفی می‌کنند.

غریب آبادی در ادامه این گفت‌وگو درباره تبیین حقوق بشر اسلامی و اقدامات انجام شده در این راستا گفت: بحث حقوق بشر اسلامی یک همت، هماهنگی و همراهی همه جانبه را در بین دستگاه‌های دولتی ذیربط، محافل دانشگاهی و آکادمیک، مراکز تحقیقاتی و مطالعاتی و حوزه‌های علمیه می طلبد و این بدین معنی است که این کار، یک وظیفه فرانهادی است.

وی اظهار کرد: از سوی دیگر و در سطح کلان و گسترده تر، برای پیشبرد و تبیین حقوق بشر اسلامی در عرصه بین المللی، باید سایر کشورهای اسلامی نیز در این عرصه ورود کرده و فعال شوند.

معاون دبیر ستاد حقوق بشر توضیح داد: متاسفانه سندسازی در زمینه حقوق بشر اسلامی به صورت توسعه‌یافته و گسترده صورت نگرفته است و تنها بیانیه‌ای که در این زمینه وجود دارد، بیانیه حقوق بشر اسلامی قاهره است و بعد از آن، فعالیت قابل توجهی صورت نگرفته است. 

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: در هر صورت، این کم کاری‌ها مانع از این نمی‌شود که ما در این زمینه اقدامی نکرده و مسئولیت خود را ایفاء نکنیم.

غریب آبادی ادامه داد: در رابطه با تبیین حقوق بشر اسلامی، در وهله اول آن چیزی که مهم است فعالیت‌های تبیینی و روشنگرانه است. در گام نخست باید جهانیان و افکارعمومی و مکانیزم‌های بین المللی بفهمند که حقوق بشر اسلامی به چه معناست و اسلام در زمینه حقوق بشر چه رویکرد و اصولی دارد. همچنین لازم است تفاوت‌هایی را که بین حقوق بشر اسلامی و حقوق بشر غربی وجود دارد تبیین کرد؛ چراکه اکنون برخی اختلافاتی که در زمینه حقوق بشر بین ایران و کشورهای غربی وجود دارد، ناشی از تفاوت‌های فرهنگی و دینی است. به عنوان مثال، برخی کشورها مجازات سلب حیات را در قانون خود ندارند، اما کشورهای اسلامی عموما این مجازات را دارند، لذا تفاوت در نظام مجازات ها و فلسفه آن باید تشریح شود و تاکید شود که تحمیل استانداردهای حقوق بشری، مخالف رویکرد حمایت و ارتقای حقوق بشر است.

این مقام مسئول افزود: به عنوان مثال، در زمینه قصاص ما این اعتقاد را داریم که قصاص فلسفه‌ای بازدارنده دارد، هر چند که در دین مبین اسلام هر کجا که از قصاص صحبت شده است از بخشش و عفو هم صحبت شده است و حتی اولویت بیشتری هم به آن داده شده است.

معاون دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه تصریح کرد: تفاوت‌های حقوق بشری اسلامی و غربی را می توان تببین کرد. اگر این تفاوت‌ها تشریح شود، فکر می‌کنم مفاهمه بهتری در زمینه حقوق بشر حاصل خواهد شد، البته نقش رویکردهای سیاسی غرب را در این زمینه نیز نادیده نمی گیریم.

غریب آبادی ادامه داد: ما معتقد هستیم که اگر از حقوق بشر صحبت می‌کنیم، حقوق بشر اسلامی دارای مضامین و مبانی والاتری از حقوق بشر امروزی در راستای رعایت کرامت و حقوق بشر انسان‌ها است.

وی گفت: این انتقاد جدی را داریم که نباید اینگونه باشد که وقتی صحبت از حقوق بشر می‌شود، بیایند کشورهای اسلامی و ادیان الهی را متهم کنند. تاکیدی که بر کرامت انسانی در اسلام شده است، در هیچ  یک از اسناد بین المللی مورد توجه قرار نگرفته است. ما اعتقاد داریم که تمامی ادیان الهی کرامت انسانی را مورد توجه قرار داده‌اند و البته دین مبین اسلام بسیار کامل‌تر به این موضوع توجه دارد.

معاون دبیر ستاد حقوق بشر کشورمان ادامه داد: در زمینه تبیین و تشریح حقوق بشر اسلامی تبادل آرا با اندیشمندان و موسسات مطالعاتی و برگزاری میزگردها و کنفرانس‌های بین المللی در دستورکار قرار دارد و اقداماتی نیز انجام شده است. همچنین در تمامی گفت‌وگوها در زمینه حقوق بشر با کشورهای دیگر به ویژه  غربی، همواره یک بعد از صحبت‌های ما به رویکرد اسلامی به حقوق بشر اختصاص دارد.

غریب آبادی با اشاره به اقدامات انجام شده در داخل کشور در جهت تبیین حقوق بشر اسلامی گفت: در مرداد ماه سال گذشته یک سمینار تخصصی بین المللی در قم با کمک جامعه المصطفی برگزار کردیم که تعدادی از اندیشمندان داخلی و خارجی در حوزه حقوق بشر اسلامی به ارائه نظرات و تبادل اطلاعات پرداختند. علاوه بر این، در چند روز اخیر در دانشگاه تهران نیز یک میزگرد بین المللی در زمینه حقوق بشر اسلامی برگزار گردید. برخی موسسات مطالعاتی نیز چنین میزگردهایی را در طول سال برگزار می کنند.

وی خاطرنشان کرد: در جلساتی که با مسئولان ذی ربط حوزه علمیه و جامعه المصطفی داشتیم، این موضوع را به طور جدی مطرح کردیم که اینگونه سمینارها باید بیش از پیش برگزار شده و اندیشمندان بیشتری از داخل و خارج از کشور دعوت شوند تا به تبادل نظر بپردازند.

این مقام مسئول افزود: در زمینه حقوق بشر اسلامی، تولیدات و محتواهای بسیاری داریم. کتب و مقالات بسیار ارزشمندی در این زمینه در کشور به رشته تحریر درآمده است و نظریات ویژه‌ای تدوین شده‌اند که فکر می‌کنم اکنون زمان آن است که به این ادبیات و محتوا جنبه فراملی ببخشیم.

معاون دبیر ستاد حقوق بشر کشورمان تاکید کرد: شهر مقدس قم می‌تواند به مرکز حقوق بشر اسلامی در جهان تبدیل شود.

غریب آبادی درباره حمایت برخی کشورها از اقدامات مثبت ایران در زمینه حقوق بشری در شورای حقوق بشر گفت: تقریبا چند سالی است که کشورهای مستقل جهان به این جمع بندی رسیده‌اند که حقوق بشر یک ابزار سیاسی در دست برخی کشورهای خاص است که برای اعمال فشار به کشورهای درحال توسعه و مستقل از آن استفاده می‌کنند.

وی گفت: این موضوع تقریبا برای اکثر کشورها محرز شده است که موضوع حقوق بشر ایران نیز سیاسی است. حتی برخی کشورهایی که  به قطعنامه‌ها علیه ایران رأی مثبت می‌دهند، ولی در بیانیه‌های خود اقدامات مثبت ایران در حوزه حقوق بشر را احصاء کرده و از کشورهای دیگر و مکانیسم‌های حقوق بشری بین المللی نیز می‌خواهند که نسبت به این دستاوردها باید توجه داشته باشند.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: پیام اقدام این کشورها از لحاظ سیاسی این است کشوری که نسبت به قطعنامه علیه ایران رأی مثبت داده است، به طور ضمنی به همه می‌گوید که تحت فشار سیاسی مجبور است به قطعنامه علیه ایران رای مثبت بدهم، ولی واقعیت این است که دستاورد‌های ارزشمند ایران در زمینه حقوق بشری را نباید نادیده گرفت. از این دست کشورهایی که به قطعنامه رأی مثبت داده‌اند، اما در مواضع خود به اقدامات ارزشمند ایران درحوزه حقوق بشر اشاره کرده‌اند، کم نداریم.

معاون دبیر ستاد حقوق بشر ادامه داد: کشورهای بسیاری نیز با صدور قطعنامه‌ علیه ایران مخالف هستند و مخالفت خود را در مجامع بین المللی هم در مجمع عمومی سازمان ملل و هم در شورای حقوق بشر نیز ابراز می‌کنند. این کشورها از قاره‌های مختلف در دفاع از وضعیت حقوق بشر در ایران صحبت می‌کنند و رفتارهای سیاسی در حوزه حقوق بشر بخصوص توسط کشورهای غربی و آمریکا را نیز تقبیح کرده و محکوم می‌کنند. 

وی اظهار کرد: کشورها از این طریق نه تنها از جمهوری اسلامی ایران دفاع می‌کنند، بلکه مخالفت خود را به استفاده ابزاری از شورای حقوق بشر نیز به نمایش می‌گذارند که این یک پیام کلیدی مهم است.

غریب آبادی به موضوع توافقات هسته‌ای اشاره کرد و گفت: ما همین اتفاق را در حوزه هسته‌ای نیز داشتیم. وقتی جمهوری اسلامی ایران در بحث هسته‌ای در جایگاه متهم قرار گرفت و قطعنامه‌هایی در شورای حکام و شورای امنیت علیه آن صادر شد، به کشورهای عضو عدم تعهد گفتیم که این اقدامات سیاسی است و اگر شما امروز در کنار ایران نباشید، کشورهای زورگو دیر یا زود سراغ شما هم خواهند آمد و اجازه نخواهند داد که از انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز استفاده کنید.

وی تصریح کرد: کشورهای عضو عدم تعهد همواره از برنامه هسته‌ای ایران حمایت کردند و با محدودیت‌ها علیه برنامه‌های صلح آمیز هسته‌ای نیز مخالفت کردند. مشابه این اتفاق در حوزه حقوق بشر نیز روی داده است و این کشورها به این جمع بندی رسیدند که کشورهای انحصارگر در حوزه حقوق بشر سراغ باقی کشورهای مستقل و در حال توسعه نیز خواهند رفت. برای همین، این کشورها در زمینه حقوق بشر تلاش می کنند سیاست‌های مستقل‌تری را در پیش بگیرند.

معاون امور بین الملل ستاد حقوق بشر افزود:  امیدواریم که دایره این کشورها وسیع‌تر شود. بالاخره قدرت، سیاست و ثروت کشورهای زورمدار اکنون یک نقش کلیدی را در اداره سازمان‌های بین المللی و مصوبات آنها ایفاء می‌کند. به همین جهت، برخی کشورها به صورت ایدئولوژیک با کشورهای غربی و آمریکایی همراه هستند. برخی‌ها نیز در اثر فشارهای سیاسی با آن‌ها همراهی می‌کنند و برخی هم در اثر تطمیع و کمک‌های مالی کشورهای زورمدار با آنها همراه هستند. البته ما ناامید نیستیم و امیدواریم که روز به روز  به تعداد کشورهایی که مخالف استفاده ابزاری از موضوع حقوق بشر هستند، افزوده شود.

معاون امور بین الملل ستاد حقوق بشر درباره وضعیت پناهجویان در ایران نیز گفت: اینکه هراز گاهی برخی افراد و گروه‌های بی اهمیت درباره وضعیت پناهجویان در ایران ابراز نگرانی می‌کنند، کاملا غلط است و قطعا ادعاهای آنها قابل توجه و  اتکاء نیست. جمهوری اسلامی ایران با حدود 3 ملیون نفر، در صدر فهرست کشورها از نظر میزبانی پناهجویان، چه مجاز و چه غیر مجاز، قرار دارد.

وی گفت: پناهجو به افرادی اطلاق می شود که در فهرست‌های کشور میزبان و دفتر کمیساریای عالی پناهندگان به ثبت رسیده‌اند و الباقی نیز تحت عنوان اتباع خارجی غیرمجاز شناخته می‌شوند.

معاون دبیر ستاد حقوق بشر کشورمان خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران حتی از اتباع غیر مجاز هم به خوبی پذیرایی کرده است. مقام معظم رهبری نیز دستوری دادند که برای فرزندان تمامی اتباع خارجی چه مجاز و چه غیرمجاز، باید شرایط تحصیل در مدارس مهیا شود. 

غریب آبادی افزود: در حال حاضر بیش از 450 هزار نفر دانش آموز اتباع خارجی مشغول به تحصیل هستند. این تعداد شاید بیش از تعداد دانش آموزان بسیاری از کشورهای دنیا باشد. 

معاون امور بین الملل ستاد حقوق بشر بیان کرد: هزینه‌ای که برای تحصیل هر دانش آموز صرف می شود، حدود 2 میلیون تومان است که عمده آن توسط جمهوری اسلامی ایران تامین می‌شود. دانشجویان پناهجو نیز در دانشگاه‌های ما تحصیل می‌کنند و از یارانه‌های داخلی استفاده می‌کنند. کدام کشور چنین خدماتی را به پناهندگانش داده است.

وی اظهار کرد: بیمه پناهندگان در ایران نیز عملی شده است و محدودیتی در این زمینه برای آنها وجود ندارد و آنها از بیمه‌ها استفاده می‌کنند که این یک امکان بسیار مناسب حقوق بشری است.

این مقام مسئول تصریح کرد: کدام کشور در دنیا اینگونه از پناهندگان و حتی اتباع غیرمجاز پذیرایی می‌کند و مشکلات آنها را رفع می‌نماید؟ حتی میزان زیادی از این پناهندگان دارای پروانه کار هستند و در ایران به طور رسمی کار می‌کنند. 

معاون امور بین الملل ستاد حقوق بشر با اشاره به سیل مهاجرت اجباری تعدادی از مردم سوریه به سمت کشورهای اروپایی گفت: در اثر موج اخیر مهاجرت که در اثر جنایات گروهک‌های تروریستی و حامیان آنها علیه مردم سوریه صورت گرفت، کشورهای مدعی حمایت از حقوق بشر چند ده هزار نفر را در کشورهای خود نپذیرفتند و تمام مرزهایشان را  بر روی این مردم بستند. حدود 30 کشور اروپایی نتوانستند این تعداد از متقاضیان پناهجو را پذیرا باشند، ولی ما در ایران بیش از دو و نیم میلیون نفر پناهجو و اتباع غیرمجاز را میزبانی می‌کنیم.

وی خاطرنشان کرد: در زمینه پناهندگان گزارشات سازمان‌های بین المللی ذیربط به ویژه دفتر کمیساریای عالی پناهندگان همواره از اقدامات و تلاش‌های ایران در میزبانی از پناهندگان و ارائی خدمات به آنان، قدردانی کرده اند. از اینرو، ادعاهای غیرمستند که مطرح می‌شود، هیچ ارزشی ندارد و باید بر آن ها خط بطلان کشید.