فلج مغزی در کودکان؛ علائم و راه‌های درمانش

روزنامه خراسان: فلج مغزی بر اثر آسیب به مغز کودکان به وجود می‌آید و کودکان نارس و آن‌هایی که در هنگام تولد وزن کمتری دارند بیشتر در معرض این خطر قرار می‌گیرند.

فلج مغزی باعث ناتوانی کودک می‌شود، اما کودکان فلج مغزی همانند دیگر کودکان به عاطفه، محبت، صمیمیت، توجه، رابطه دوستانه و انسانی نیازمند هستند. چون این بیماری درمان قطعی ندارد، در ادامه به علایم، تقسیم بندی و راه‌های پیشگیری از آن اشاره می‌کنیم.

علایم فلج مغزی در کودکان

تاخیر در مراحل رشد حرکتی کودک ممکن است اولین نشانه این بیماری باشد که آن را فلج مغزی یا به اختصار CP می‌نامند.

یکی دیگر از مهم‌ترین علایم فلج مغزی در کودکان، ناتوانی‌های حرکتی در کودک است که تا آخر عمر با او همراه است. بعضی از کودکان مبتلا به فلج مغزی دچار عقب ماندگی ذهنی می‌شوند. اگرچه آسیب‌های مغزی که علت اصلی به وجود آمدن این بیماری است پیشرونده نیست، اما مشکلات حرکتی بیمار می‌تواند پیشرفت کند. پس این بیماران باید تا پایان بلوغ، تحت نظر پزشک باشند.

شدت این بیماری متفاوت است. در برخی کودکان، بیماری چنان شدت می‌یابد که کودک در مدت زمان کوتاهی بعد از تولد فوت می‌کند و در بعضی دیگر آن قدر خفیف است که شاید نیاز به هیچ اقدامی نداشته باشد.

سن بروز علایم

علایم اولیه فلج مغزی معمولا قبل از سه سالگی نمایان می‌شود. نوزاد مبتلا به فلج مغزی اغلب در مقایسه با دیگر کودکان، مراحل رشد کندتری در نشستن، غلتیدن، لبخند زدن، چهاردست و پا راه رفتن و... دارد.

تقسیم بندی علل

عوامل قبل از تولد

عواملی است که در حین جنینی پدیدار می‌شود و مغز به درستی تشکیل نمی‌شود. بسیاری از بیماری‌های ژنتیکی یا برخی از عفونت‌های ویروسی مادر در زمان بارداری جزو این دسته است.

عوامل هنگام تولد

عواملی است که در هنگام زایمان به علت نرسیدن اکسیژن به مغز نوزاد ایجاد می‌شود و آسیب غیر قابل جبرانی به آن وارد می‌کند.

عوامل بعد از تولد

عواملی مانند عفونت‌های مغزی، نرسیدن اکسیژن به مغز و خون‌ریزی مغزی (به علت ضربه مانند تصادف، افتادن کودک به زمین یا دیگر ضربات به سر کودک) می‌تواند بعد از تولد کودک و زمانی که هنوز مغز او بسیار آسیب پذیر است صدمات غیر قابل بازگشتی به او وارد کند.

راهکار‌هایی برای جلوگیری از فلج مغزی

• آزمایش مادران باردار از نظر عامل Rh و هنگامی که این عامل منفی باشد، 72 ساعت قبل از زایمان مادر واکسینه می‌شود.
• درمان سریع کودک مبتلا به زردی از طریق روش فتوتراپی
• محافظت از کودکان در برابر وارد شدن ضربه‌ها و آسیب‌های فیزیکی به مغز کودک

بعضی از روش‌های درمانی

فیزیوتراپی: فیزیوتراپی به کودکان فلج مغزی، کمک می‌کند تا توانمندی‌های جسمی حرکتی شان را تقویت کند.

کاردرمانی: کار درمانی یک سری از فعالیت‌های هدفمند برای افزایش مهارت‌های حرکتی در کودکان را طراحی می‌کند.
این عمل به کودک فلج مغزی در استفاده از وسایل مورد نیاز برای نشستن، حمام کردن، ایستادن، غذا خوردن و... کمک می‌کند.

گفتار درمانی: هدف از گفتار درمانی بهبود مهارت‌های ارتباطی کودک فلج مغزی است. کودکی که به این بیماری دچار شده، ممکن است نیاز به کمک برای غلبه بر یک مشکل خفیف تلفظی داشته باشد.

درمان دارویی: امکان دارد برای کودک مبتلا به فلج مغزی به دلیل شرایط خاصی مانند ابتلا به تشنج یا گرفتگی‌های دردناک از دارو‌های خاصی استفاده شود. گرفتگی عضلانی را می‌توان از طریق تزریق دارو‌های ویژه‌ای مانند بوتوکس (Botox) برای مدت چند ماه مهار کرد.

جراحی: در برخی مواقع برای کاهش اثر گرفتگی عضلانی در ستون مهره ها، لگن و پا‌های کودک مبتلا به فلج مغزی از جراحی‌های ارتوپدی و بافت نرم استفاده می‌شود. در این گونه جراحی می‌توان با بلند کردن عضلات، حرکت کودک را تسهیل کرد.