مچ پا و قوزک پا به دلیل تحمل کل وزن بدن در طول روز از جمله اندام‌هایی است که بیشتر در معرض آسیب قرار می‌گیرد. با انواع دردهای مچ و قوزک پا و نحوه درمان آنها آشنا شوید.
پیچ خوردن مچ پا
پیچ خوردن مچ پا باعث پارگی در بافت‌هایی میشود که به آنها رباط می‌گویند؛ یعنی طناب‌های عضلانی که استخوان‌های مچ را کنار هم نگه می‌دارد. این عارضه معمولا زمانی رخ می‌دهد که قسمت پایین پای شما به طرفین بچرخد. در اثر این رخداد، مچ پایتان متورم و کبود میشود.
ممکن است نتوانید وزن خود را روی پایتان بیندازید. در این حالت، بهترین درمان برای شما درمان RICE خواهد بود که شامل مراحل زیر است:
- R: برای Rest. یعنی استراحت کنید.
- I: برای Ice. یعنی 20 دقیقه یخ روی موضع تورم و پیچ‌خوردگی بگذارید.
- C: برای Compress. یعنی به وسیله باند کشی مچ پایتان را محکم ببندید.
- E: برای Elevate. یعنی مچ پایتان را بلند کنید و بالاتر از سطح قلبتان نگه دارید.
اگر پیچ خوردگی سبک باشد، طی چند روز بهتر خواهد شد. اگر بدتر شد، ممکن است پزشکتان مچ پایتان را گچ کوتاه بگیرد یا آتل‌های طبی برایتان تجویز کند. سپس، از شما بخواهد پس از این درمان دوره فیزیوتراپی را شروع کنید.
آرتریت روماتویید
سیستم ایمنی شما به طور طبیعی با میکرو‌ب‌ها مبارزه می‌کند و آنها را از بین می‌برد. گاهی اوقات حملات به اشتباه رخ می‌دهند و مفاصل را هدف قرار می‌دهند. پزشکان از این عارضه به عنوان آرتریت روماتویید یاد می‌کنند. معمولا در این عارضه دو مفصل هر دو طرف راست و چپ بدن تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
اگر به این بیماری مبتلا هستید، احتمالا مچ هر دو پای شما آسیب دیده است. درد، تورم و سفتی اغلب از انگشتان پا و روی پا شروع میشود و به آرامی به سمت پشت پا و قوزک حرکت می‌کند. ورزش، شامل فیزیوتراپی، می‌تواند در درمان شما مفید باشد. پزشکتان هم ممکن است کفش یا آتل‌های طبی خاصی را به شما توصیه کند یا برای رهایی از درد و کاهش تورم مصرف دارو را تجویز نماید.
لوپوس
این بیماری خودایمنی باعث میشود بدن به بافت سالم حمله کند. بدن ابتدا مستقیما مچ پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد یا منجر به مشکلات کلیوی میشود و در نهایت تجمع مایعات در مفاصل را به همراه خواهد داشت. لوپوس درمانی ندارد اما پزشک می‌تواند داروهایی را برای کنترل عوارض آنها تجویز کند. یک رژیم غذایی سالم و ورزش مرتب می‌تواند در بهبود این بیماری مفید واقع شود.
آرتروز
مفصل جایی است که دو استخوان به هم می‌رسند. غضروف بخش انتهایی هر استخوان را می‌پوشاند تا تکیه‌گاه نرمی را ایجاد کند. با گذشت زمان غضروف ساییده و فرسوده میشود. وقتی از بین برود، استخوان‌ها مستقیم در تماس با یکدیگر خواهند بود و به هم مالیده می‌شوند. در اثر این اتفاق، درد، خشکی و عدم توانایی در حرکت ایجاد میشود. پزشک شما داروهای ضدالتهاب و استروییدهای تزریقی برایتان تجویز می‌کند تا تورم را کاهش دهد، آتل برای کاهش حرکات مچ و فیزیوتراپی تجویز میشود تا بتوانید با کمک حرکات تقویت‌کننده راحت‌تر دوران بیماری را پشت سر بگذارید. در حالت شدیدتر هم ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.
نقرس
انگشت بزرگ پای شما شایع‌ترین نقطه برای حملات نقرس است اما می‌تواند مچ پا را هم تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که بخشی از مواد زائد بدن به نام اسید اوریک به بلورهای سوزنی‌شکلی مبدل شود که در مفاصل تجمع می‌یابد. در اثر انباشت اسید اوریک، درد شدید و تورم ایجاد میشود. پزشک شما داروهایی برای درمان حملات تجویز خواهد کرد. شما در این بیماری نیاز به استراحت خواهید داشت. رژیم غذایی خاصی برای نقرس لازم است اتخاذ شود و عادات ورزشی خوبی باید داشته باشید تا حملات آتی و مشکلات متعاقب زیاد تهدید‌کننده نباشد و بتوانید به راحتی بیماری را پشت سر بگذارید.
کف پای صاف
قوس پای شما در واقع فضای بین پاشنه و پنجه پا است. این فضا باید در زمان ایستادن تهی باشد. اگر در هنگام ایستادن، کف پایتان صاف روی زمین قرار می‌گیرد، نتیجه آن می‌تواند آسیب رسیدن، ساییدگی و پارگی تاندون‌ها و مفاصل باشد. صافی کف پا یک عارضه ارثی است. اگر چه درد ندارد اما مچ پای شما ممکن است آسیب ببیند یا در صورتی که مچ همراستا با زانو نباشید دچار تورم شود. آتل‌های قوس پا و کفش‌های طبی می‌تواند به کاهش درد و ناراحتی شما کمک کند. تمرین‌های فیزیوتراپی خاصی که برای کف پا طراحی شده‌اند نیز به همین ترتیب می‌توانند به شما کمک کنند.
شکستگی مچ پا
مچ پا را سه استخوان تشکیل می‌دهد: استخوان تیبیا ( استخوان نازک نی)، فیبولا (استخوان درشت نی) و تالوس. اگر یکی از این استخوان‌ها یا چند تای آنها ترک بردارند یا بشکنند، منجر به درد بسیار زیاد، کبودی و تورم می‌شوند. ممکن است بتوانید با مچ پای شکسته راه روید اما قطعا آسان نخواهد بود. اگر درد شدید باشد، شاید بتوانید استخوان شکسته را ببینید.
تا زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید، به پای خود استراحت دهید، رویش یخ بگذارید، باندپیچی کنید و بالاتر از سطح قلبتان نگه دارید (درمان RICE). او تصمیم می‌گیرد که بهترین روش درمان برای شما چیست. ممکن است لازم باشد مچ پایتان را گچ بگیرید یا آتل ببندید تا استخوان‌ها درست سر جایشان قرار گیرند. شکستگی در برخی از افراد نیز شاید نیاز به جراحی داشته باشد.
تاندینیت آشیل
کشیدگی ناگهانی یا سنگین می‌تواند منجر به پارگی‌های جزیی در تاندون آشیل شود؛ یعنی همان تاندونی که عضلات ساق پا را به پاشنه متصل می‌کند. پشت مچ پای شما در اثر کشیدگی ممکن است متورم شود یا حس می‌کنید درست بالای پاشنه حساس و داغ شده است. بیشتر در اوایل صبح یا بعد از ورزش ممکن است این دردها در شما ایجاد شود. داروهای ضدالتهاب می‌توانند درد را تسکین دهند اما استراحت کلید درمان شماست. کشش و بالابرهای پاشنه مفید خواهند بود اما بهتر است اول با فیزیوتراپیست یا پزشک در مورد درد خود مشورت کنید. اگر بافت زخم منجر به بروز مشکلات بعدی شود، شاید لازم باشد جراحی روی مچ پای شما انجام شود.
تاندینوز آشیل
این مشکل نتیجه پارگی بافت به دلیل کار کشیدن بیش از حد است. این درد آرام شروع میشود و به مرور زمان بدتر میشود. شما می‌توانید درد یا برآمدگی در محل تاندون در پشت پایتان، یعنی قسمتی که به پاشنه متصل میشود، را حس کنید. گاهی اوقات کشیدگی و درد در وسط تاندون شما را آزار می‌دهد و ممکن است برآمدگی را حس کنید. استراحت و داروهای مسکن تجویزی می‌تواند تورم و درد شما را کاهش دهد. کفش‌های خاص، آتل یا جوراب‌های طبی می‌توانند فشار روی تاندون‌ها را کمتر کند. فیزیوتراپی هم مفید خواهد بود.
درد مزمن مچ پا
دلایل بسیار زیادی وجود دارد که منجر به درد مداوم در بخش بیرونی مچ پا میشود. گاهی اوقات درد می‌تواند به دلیل بهبود نیافتن کامل یک رباط پس از کشیدگی ایجاد شود و رباط ضعیف بماند. در این حالت، کل مفصل ثبات کمتری دارد و منجر به درد و آسیب‌های متعاقب بیشتری میشود. درمان درد مزمن به دلیل بروز آن بستگی دارد. اما در اکثر موارد، استراحت و ورزش‌های خاص باعث قوی شدن بافت‌های ضعیف میشود.
بورسیت یا آماس کیسه‌های مفصلی
هر مچ پا دو کیسه حاوی مایع دارد که مانند یک بالش نرم فضای بین تاندون‌ها و استخوان را می‌پوشانند. این کیسه‌ها در اثر ابتلا به آرتریت، کار کشیدن بیش از حد، پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند، تغییر در مدل کفش یا شروع به ورزش مجدد بعد از استراحت دچار التهاب می‌شوند. ممکن است در مچ پای خود احساس سفتی، حساس بودن، داغ شدن یا تورم داشته باشید. بهترین درمان برای شما درمان RICE (استراحت، یخ، باندپیچی و بالا بردن) است. داروهای ضدالتهاب درد و تورم را کاهش می‌دهند. کشش و ورزش‌های خاص می‌تواند از مشکلات بعدی پیشگیری کند.
ضایعات پوکی استخوان تالوس
آسیب ناگهانی مانند کشیدگی می‌تواند به غضروف تالوس (پاشنه پا) آسیب وارد کند یا منجر به شکستگی، تاول یا زخم در استخوان زیرین شود. ممکن است شما متوجه گرفتگی در مچ پا شوید، حس کنید نوعی قفل‌شدگی ایجاد شده یا هنوز پس از گذشت چندین ماه از بهبود آسیب قبلی، درد مجددا به سراغتان بیاید. این عارضه می‌تواند ضایعات پوکی استخوان تالوس باشد. درمان به نوع بیماری مربوط است اما می‌توان با گچ گرفتن، مچ پا را سر جایش ثابت نگه داشت یا از عصا برای کاهش وزن روی پا استفاده کرد. متخصص فیزیوتراپی به تدریج ورزش‌ها را بیشتر می‌کند.
آرتریت واکنشی
این نوع بیماری معمولا به دنبال یک عفونت در دستگاه گوارشی یا مجاری ادراری بروز می‌کند. مچ پا و زانو اولین جاهایی هستند که این عارضه را حس می‌کنند. پزشک شما عفونت را با آنتی بیوتیک درمان می‌کند. آرتریت درمان ندارد اما داروهای ضدالتهاب می‌تواند درد و تورم را کاهش دهد. ورزش مفاصل را منعطف نگه می‌دارد. آرتریت باید طی چند ماه به طور کل برطرف شود.
اسکلرودرما یا پینه‌خوردگی پوست
این گروه از عوارض منجر به ضخیم شدن پوست و بافت‌های ارتباطی میشود. وقتی این عارضه بافت‌های پیرامون مفاصل را تحت تاثیر قرار دهد، ممکن است احساس درد یا سفت‌شدگی داشته باشید؛ در نهایت، اسکلرودرما منجر به ضعیف شدن عضلات میشود و مشکلات گوارشی، قلبی و کلیه را بروز می‌دهد. درمان به نوع علائم بستگی دارد و می‌تواند متغیر باشد. این عارضه هیچ درمانی ندارد اما پزشکان می‌توانند به شما در درمان مشکلات قلبی، کلیوی، پوستی، ریوی، دندانی و گوارشی ناشی از این بیماری کمک کنند.
عفونت
اگر همراه با درد مچ پا، بیمار هستید، تحریک‌پذیر شده‌اید و تب دارید، ممکن است دچار عفونت شده باشید. در این حالت، متوجه تورم، قرمزی و داغ‌شدگی مچ پا می‌شوید. پزشک شما ممکن است از سرنگ برای خارج کردن مایعات از مچ پا برای تخلیه آن یا آزمایش کردن استفاده کند. حتی ممکن است برای از بین بردن باکتری برای شما آنتی بیوتیک تجویز نماید. اگر چه نادر است، اما ویروس یا قارچ می‌تواند مفاصل شما را هم آلوده و عفونی کند.
