بررسی پیشگویی ها درباره تقابل یا توافق مهدی و مسیح علیه السلام از دیدگاه آموزه های اسلامی و کتاب مقدس

مقدمه

«فارقلیط» از جمله القابی است که به منجی مسیحیان داده شده و لفظاً به معنی آموزگار، شفیع و هادی و تقویت دهنده بوده و تحقق بخش عدالت در جهان آینده است.

شیعیان معتقدند که منجی آینده، امام دوازدهم است که از نظرها غایب گردیده و روزی دوباره ظاهر شده و برای برقراری عدالت و صلح قیام خواهد کرد. نام او «مهدی» به معنای هدایت کننده است. در اسلام، مهدی موعود(عج) از سوی پدر از خاندان نبوت است و از سوی مادر نیز به قیصر روم منتسب است که در نهایت به حواریون عیسی(ع) منتهی می شود.

آنچه دنیای غرب علاقه مند است آن را برجسته نماید، این است که مسیح(ع) ضد مهدی موعود(عج) است و حضرت صاحب الزمان(عج) نیز همان دجال عصر ظهور است. این اندیشه که در آمیخته با سیاست های صهیونیستی است، خرافه ای را با توجه به انتشار کتاب های متعددی که در سالیان اخیر از سوی نویسندگان غربی با موضوع تطبیق نظام ضدمسیح بر اسلام نگاشته می شود؛ به یک اعتقاد یقینی برای عموم مسیحیان جهان تبدیل کرده است. در این نوشتار در پی اثبات اتحاد مسحیت واسلام در آخرالزمان از منظر انجیل، قرآن و روایات هستیم. در این پژوهش به روش کتابخانه ای و با رویکردی تحلیلی - توصیفی با مراجعه به آیات و روایات اسلامی و انجیل و تورات به همسانی ویژگی های برشمرده برای مهدی موعود(عج) در عهدین به ویژه انجیل با متون اسلامی دست یافته ایم:

حضرت مهدی موعود(عج) در آموزه های اسلامی

بنابرآنچه مورخان شیعه و سنّی در خصوص تاریخ و چگونگی ولادت حضرت مهدی(عج) نوشته اند، اصل ولادت حضرت مهدی(عج) و به دنیا آمدن ایشان، جزء امور مسلم و قطعی تاریخ بشر است؛ به طوری که باور به ولادت امام مهدی(عج) یکی از ضروریات مذهب شیعه (مظفر،1380: 289-290) به شمار آمده واین باور در جای جای آثار شیعه انعکاس یافته است (کلینی، 1401: ج1،514).[1] با اینکه برخی از اهل سنت اعتقادی به تولد مهدی موعود(عج) ندارند، ولی بیشتر آنان به دنیا آمدن فرزند امام عسکری(ع) را پذیرفته اند. یکی از نویسندگان معاصر در این باره از 66 نفر از عالمان اهل سنت یاد کرده (عسگری،بی تا: ج1، 226-182) یکی دیگر از 68 نفر (صافی گلپایگانی، 1428: ج2، 393-369) و دیگری این رقم را به 128 رسانده (عمیدی،1415: ج2، 592-569) و بالاخره یکی دیگر از 135 نفر نام برده است (علیزاده، 1379: 198-188). از جمله محمد بن طلحه شافعی تولد مهدی موعود(عج) را در 23 رمضان 258 در سامرا می داند (شافعی، بی تا: 3) و نیز ابن خلکان در نیمه شعبان 255 هجری می داند (ابن خلکان، بی تا: ج4، 562).

حضرت مهدی موعود(عج) در حالی که فقط 5 سال از عمر شریف شان می گذشت، با شهادت امام حسن عسکری(ع)، امامت امت اسلام را بر عهده گرفتند و اکنون در انتظار فرمان الهی برای ظهور و نجات بشریت بسر می برند.

از جمله سؤال های مطرح در مورد مهدی موعود(عج) رسیدن ایشان به مقام امامت در سن کودکی است که باید گفت امامت، نبوت و ولایت در سنین کودکی نه تنها امری ممکن است بلکه قرآن کریم از وقوع آن نیز خبر داده است.

قندوزی حنفی بعد از ذکر ولادت امام مهدی(عج) می نویسد:

گفته اند که خداوند تبارک و تعالی او را در سنّ طفولیّت حکمت و فصل الخطاب عنایت نمود، و او را نشانه ای برای عالمیان قرار داد، همان گونه که در شأن حضرت یحیی(ع) فرمود: (یا یحْیی خُذِ الکِتابَ بِقُوَّهٍ وَآتَیْناهُ الحُکْمَ صَبِیّاً) (مریم: 12). و نیز در شأن حضرت عیسی(ع) فرمود: (قالُوا کَیْفَ نُکَلِّمُ مَنْ کانَ فِی المَهْدِصَبِیّاً * قالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ آتانِیَ الکِتابَ وَجَعَلَنِی نَبِیّاً) (مریم: 29 - 30). خداوند، عمر حضرت مهدی(عج) را به مانند عمر حضرت خضر طولانی گردانید. (قندوزی، 1416: ج3، 288)

حضرت عیسی(ع) در آیات قرآن و کتاب مقدس

عیسی(ع) یکی از پیامبران بزرگ صاحب شریعت است (شوری: 13) که خداوند وی را بر بسیاری از پیامبران دیگر برتری بخشید (بقره:253). و آیات و نشانه های روشن و معجزات بسیاری را توسط او نمایان نموده است (آل عمران:49). او روح الله (نساء: 171) و کلمةالله (آل عمران:45) و مؤید به روح القدس است (بقره: 253). حضرت عیسی(ع) دارای خلقتی استثنایی و معجزه آساست (مریم:15-35) و مانند حضرت آدم(ع) با اراده خاص خداوند، بدون پدر متولّد شده است (آل عمران: 59). وی قبل از هر چیز خود را عبد و بنده خدایی می داند که او را پیامبر(ص) و وجودش را مبارک قرار داد (مریم:30-31) و برای او انجیل را آورده که مایه نور و هدایت است (مائده:46).

یکی از موضوعات مورد اختلاف میان قرآن و کتاب مقدس مسیحیان، داستان به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی مسیح(ع) است، هر چهار انجیل چگونگی دستگیری، محاکمه و به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی(ع) را با تفاوت هایی جزئی نقل و گزارش کرده اند. بر اساس گزارش انجیل ها، که مسیحیان به آن عقیده دارند، حضرت عیسی(ع) به صلیب کشیده و دفن شد ولی پس از سه روز، زنده شده و به آسمان رفت و نزد خداوند جای گرفت (ادیب آل علی،1385: 33).[2]

قرآن نیز این ماجرا را گزارش می دهد، و بر اساس آن مسیح(ع) هم اکنون زنده است و نزد خدا جای دارد با این تفاوت که حضرت عیسی(ع) به نص و تصریح قرآن کریم از دنیا نرفته است و هنوز هم زنده است و خداوند او را به آسمان ها برده است.

قرآن در این مورد می فرماید:

(... وَ ما قتَلُوهُ وَ ما صَلَبُوهُ وَ لکِنْ شُبِّهَ لَهُمْ وَ إِنَّ الَّذِینَ اختَلَفُوا فیهِ لَفی شکٍّ منْهُ ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ اتِّباعَ الظَّنِّ وَ ما قَتَلُوهُ یَقِیناً * بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَیْهِ)؛ (نساء: 158-157)

... او را نکشتند و مصلوبش نکردند، لیکن امر بر آنان مشتبه شد؛ و کسانی که درباره او اختلاف کردند، قطعاً در مورد آن دچار شک شده اند و هیچ علمی بدان ندارند، جز آنکه از گمان پیروی می کنند، و یقیناً او را نکشتند. بلکه خدا او را به سوی خود بالا بُرد.

چنان که در بعضی روایات آمده تمام مسلمانان، به بازگشت عیسای مسیح(ع) در آخرالزمان ایمان دارند و بسیاری از دانشمندان اسلامی بر این موضوع تصریح کرده اند و به تعبیری این روایات به حد تواتر رسیده اند (البانی، 1415: ج5، 178).

شماری از مفسران اسلامی این را از برخی آیات قرآن استفاده کرده اند؛ آنان در تفسیر آیه 159 سوره نساء[3] گفته اند: منظور از این آیه بازگشت عیسای مسیح(ع) است. البته در تفسیر آیه و به ویژه درباره مرجع ضمیرها در «به» و«موته» اختلاف نظر وجود دارد، ولی چیزی که از سوی بسیاری از مفسران بیان شده این است که ضمیر به حضرت عیسی(ع) برمی گردد (طبرسی،1372: ج3، 211؛ فخر رازی، 1420: ج6، 106؛ قرطبی،1364: ج3، 298).

قطع نظر از این تفسیر، روایت های اسلامی در این موضوع به اندازه ای است که هیچ تردیدی را در این باره باقی نمی گذارد. البته روایات اسلامی در تبیین این مسئله تفاوت هایی دارند؛ برخی از این روایات به هنگام شمارش نشانه های قیامت، نزول عیسی(ع) را نیز از آن جمله شمرده اند (طوسی،1411: 436) و در تعداد دیگری از احادیث به نزول عیسی(ع) اشاره شده وحضور امامی از مسلمانان هم زمان با نزول وی مورد تصریح قرار گرفته ولی از آن امام، نامی به میان نیامده است (بخاری، 1422: ح 3449؛ کنجی شافعی،1421: 48).

به اعتقاد مسیحیان، حضرت عیسی(ع) بار دیگر زنده می شود و برای نجات مردم فرود می آید. این را از آیات کتاب مقدس مسیحیان از سخن خود حضرت عیسی(ع) می توان برداشت کرد؛ آنجایی که می گوید:

شنیده اید که من به شما گفتم می روم و نزد شما می آیم اگر مرا محبّت می نمودید خوشحال می گشتید. (انجیل یوحنا: باب14: 29)

بشارت های اسلامی به همراهی حضرت عیسی(ع) باحضرت مهدی(عج)

در بسیاری از منابع حدیثی شیعه و اهل سنت، به نزول عیسی(ع) به همراه امام مهدی(عج) اشاره شده و افزون بر آن اقتدای عیسی(ع) به وی هنگام نماز بیان شده است. در این قسمت به چند روایت بسنده می کنیم.

از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است:

و الذی بعثنی بالحق نبیا لو لم یبق من الدنیا إلا یوم واحد لطول الله ذلک الیوم حتی یخرج فیه ولدی المهدی فینزل روح الله عیسی ابن مریم فیصلی خلفه و تشرق الأرض بنوره و یبلغ سلطانه المشرق و المغرب؛ (صدوق،1395: ج1، 280)

سوگند به آن کسی که مرا مژده آور راستین قرار داد، اگر از عمر جهان، جز یک روز نمانده باشد، خداوند همان یک روز را آن قدر طولانی می کند، تا فرزندم مهدی خروج کند. پس از خروج او، عیسای روح الله فرود می آید و در پشت سر وی نماز می گزارد، آن گاه زمین با فروغ پروردگار روشن می شود و حکومت مهدی به شرق و غرب عالم می رسد.

در حدیث دیگری آمده است که رسول خدا (ص) فرمود:

لَنْ تَهْلِک أُمَّةٌ أَنَا أَوَّلُهَا وَ مَهْدِیُّهَا وَسَطُهَا وَ الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ آخِرُهَاْ؛ (مجلسی، 1403: ج36، 368)

اُمّتی که من در آغاز آن، عیسی بن مریم در پایان آن، و مهدی در میان آن است، هرگز هلاک نمی شود.

هم چنین می فرماید:

فَیَلْتَفِتُ الْمَهْدِیُّ وَ قَدْ نَزَلَ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ کأَنَّمَا یَقْطُرُ مِنْ شَعْرِهِ الْمَاءُ فَیَقُولُ الْمَهْدِیُّ تَقَدَّمْ صَلِّ بِالنَّاسِ فَیَقُولُ عِیسَی إِنَّمَا أُقِیمَتِ الصلَاةُ لَک قالَ فیُصَلِّی عِیسَی خَلْفَ رَجُلٍ مِنْ وُلْدِی؛ (نباطی بیاضی، 1384: ج2، 258)

مهدی بنگرد که ببیند عیسی(ع) فرود آمده وگویا آب از موهایش می چکد. امام مهدی(عج) به وی می گوید: جلو برو وبه نماز بایست که عیسی(ع) پاسخ می دهد نماز برای تو به پا شده وآنگاه پشت سر مهدی(عج) به نماز می ایستد.

امام باقر(ع) فرمودند:

... و یظهر الله عز و جل به دینه علی الدین کله و لو کره المشرکون فلا یبقی فی الأرض خراب إلا قد عمر و ینزل روح الله عیسی ابن مریم ع فیصلی خلفه؛ (صدوق، 1395: ج1، 331)

خداوند عزوجل به واسطه او دینش را ظاهر می کند، هر چند مشرکان به آن کراهت داشته باشند. روی زمین جای خرابی نیست مگر آن که آباد می شود و روح الله عیسی بن مریم فرود می آید و پشت سر او اقامه نماز خواهد کرد.

به طور خلاصه، روایات وارده از رسول گرامی اسلام (ص) و امامان معصوم (ع) در مورد نزول حضرت عیسی(ع) و نماز خواندن آن حضرت در پشت سر حضرت ولی عصر (عج) بسیار فراوان است، و ما به احادیث یاد شده اکتفا می کنیم.شایان ذکر است که شیخ حر عاملی در کتاب اثبات الهداة، بیست و سه حدیث درباره اقتدای عیسی بن مریم (ع) به مهدی(عج) در نماز نقل کرده است.

بشارات کتاب مقدس به موعود آخرالزمان وتطبیق آن با موعود مسلمانان

مسئله مهدویت، انتظار مصلح کل وموعود منتظر، از ویژگی های دین اسلام نیست، بلکه همه ادیان ومذاهب آن را پذیرفته اند[4] وتنها اختلاف موجود بین آن ها در نامگذاری است و همگی در اوصاف کلی و اصول برنامه های انقلابی او اتفاق دارند. به این اتفاق جهانی در متون اسلامی نیز اشاره شده است:

السلَامُ علَی الْمهْدِیِّ الَّذِی وَعَدَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ الْأُمَمَ. (مجلسی،1403: ج99، 101؛ کفعمی،1405:،497)

(وَ لَقَدْ کتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصالِحُونَ)؛ (انبیاء:105)

یعنی همانا در زبور(بعد از تورات) نگاشتیم که زمین را بندگان صالح من به تصرف در خواهند آورد.

در این قسمت در پی بررسی اشارت های کتاب مقدس در مورد موعود منتظر و تطبیق ویژگی های آن با موعود مسلمانان هستیم.

1. بشارت های تورات

در کتاب دانیال نبی بشارت ظهور حضرت مهدی(عج) مطابق بشارات انبیای گذشته، چنین آمده است:

... امیر عظیمی که برای پسران قوم تو ایستاده (قائم) است، خواهد برخاست. و چنان زمان تنگی خواهد شد که از حینی که اُمّتی به وجود آمده است تا امروز نبوده، و در آن زمان هر یک از قوم تو، که در دفتر مکتوب یافت شود رستگار خواهد شد. و بسیاری از آنانی که در خاک زمین خوابیده اند بیدار خواهند شد، امّا اینان به جهت حیات جاودانی و آنان به جهت خجالت و حقارت جاودانی. و حکیمان مثل روشنایی افلاک خواهند درخشید، و آنانی که بسیاری را به راه عدالت رهبری می نمایند مانند ستارگان خواهند بود تا ابد الآباد.امّا تو ای دانیال! کلام را مخفی دار و کتاب را تا زمان آخر مهر کن. بسیاری به سرعت تردّد خواهند نمود و علم افزوده خواهد گردید... خوشا به حال آن که انتظار کشد. (کتاب دانیال نبی، باب دوازدهم، بندهای 1 - 12: 1309)

در این بشارت نکات چندی وجود دارد که برخی از آن ها را به طور اختصار توضیح می دهیم:

1. شخص مورد بشارت که در نخستین فراز بشارت مزبور به عنوان «ایستاده» از او تعبیر شده است، بر قائم آل محمّد(ص) تطبیق دارد که بزرگ ترین نماینده انبیای الهی است، و دعوت تمام پیامبران خدا را یکجا در حکومت حقّه خود آشکار ساخته، آیین الهی را بر سرتاسر کره خاکی حکم فرما می نماید.

2. منظور از «زمان تنگی»، زمان بیدادگری ها، سختی ها، فشارها، ظلم و ستم هایی است که قبل از ظهور آن حضرت در سراسر جهان پیدا می شود، چنان که در روایات اسلامی آمده است:

یمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً کمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً. (کلینی، 1401: ج1، 338)

3. منظور از «آنانی که در خاک زمین خوابیده اند»، گروهی از اموات می باشند که در دولت با سعادت حضرت مهدی(عج) زنده می شوند، و برخی از آنان از یاران آن حضرت می گردند و در رکاب حضرتش می جنگند و برخی دیگر به سزای اعمال ناشایست خود می رسند.در این زمینه، روایات بسیاری از ائمّه معصومین(ع) ذیل مباحث رجعت رسیده است که ما به جهت اختصار از ذکر آن ها خودداری می نماییم.

2. بشارت های انجیل

در کتاب انجیل با تعابیر زیادی از آمدن مصلح جهانی خبرداده شده، گاهی با نوید رجعت عیسی(ع) به عنوان “پسر انسان” و “داور جهان” در آخرالزمان تجلی می یابد و گاهی هم گفتگو از شخص دیگری است که خود عیسی(ع) وعده آمدنش را می دهد؛ کسی که چون تسلی دهنده و روح راستین می آید و عیسی(ع) را دلالت می بخشد و بر حقانیت او شهادت می دهد.

الف) بشارت به حکمرانی امت ها

زیرا یقین می دانم که دردهای زمان حاضر نسبت به آن جلالی که در ما ظاهر خواهد شد، هیچ است. (رساله پولس رسول به رومیان، باب 8: 252)

... و آن که برای حکمرانی اُمّت ها مبعوث شود، امید اُمّت ها بر وی خواهد بود. (رساله پولس رسول به رومیان، باب 15: 261)

پژوهش گر اندیشمند و جستجوگر، آقای کامل سلیمان می گوید:

«جالب این است که در ترجمه عربی انجیل تعبیر «قائم» آمده است و تعبیر حکم رانی امت ها و امید امت ها جالب توجه است». این بشارت با ویژگی های مهدی موعود(عج) در روایات اسلامی تطبیق دارد. (سلیمان، 1381: 254)

ب) لقب پسر انسان

پسر انسان رایج ترین لقبی است که عیسی(ع) در اناجیل برای خود به کار می برد:

پسر انسان نیامد تا مخدوم شود، بلکه تا خدمت کند و جان خود را در راه بسیاری فدا سازد. (متی،20: 28)

دراین بخش‎ به ترسیم برخی ویژگی ها وصفات «پسر انسان» پرداخته‎شده‎است و ما در پی تطبیق این ویژگی ها و انطباق آن ها بر اساس انجیل موجود و آموزه های اسلامی بر صفات و ویژگی‎های موعود در مذهب شیعه هستیم. برای این امر ابتداً اثبات می کنیم که حضرت عیسی(ع) وپسر انسان که منجی آخرزمان معرفی شده بر اساس آیات خود کتاب انجیل یکی نبوده و دو شخص هستند.و بعد آیاتی از کتاب انجیل را که لقب پسر انسان به عنوان منجی در آن آمده را می آوریم وبا استفاده از روایات اسلامی در پی اثبات مدعای خود هستیم.

1. عیسی(ع) و پسر انسان یکی نیستند

عیسی گفت من هستم و پسر انسان را خواهید دید که بر طرف راست قوّت نشسته در ابرهای آسمان می آید (انجیل مرقس: باب 14: 62) آن گاه رئیس کهنه جامه خود را چاک زده گفت دیگر چه حاجت به شاهدان داریم. (انجیل مرقس: باب14: 63)

همان طور که در این متن پیداست حضرت عیسی(ع) به خودش و پسر انسان اشاره میکند و این نشان می دهد که پسر انسان در کتاب مقدس به یک نفر اشاره ندارد؛ همان طور که مستر هاکس آمریکایی در «قاموس کتاب مقدّس» نوشته است:

پسر انسان 80 بار در انجیل و ملحقات آن (عهد جدید) آمده است که فقط 30 مورد آن با حضرت عیسای مسیح(ع) قابل تطبیق است. و امّا 50 مورد دیگر از نجات دهنده ای سخن می گوید که در آخر زمان و پایان روزگار ظهور خواهد کرد. (هاکس، 1383: 219)

2. منتظر بودن

و دل های مردم ضعف خواهد کرد از خوف و انتظار آن وقایعی که بر ربع مسکون ظاهر می شود زیرا قوّات آسمان متزلزل خواهد شد و آنگاه پسر انسان را خواهند دید که برابری سوار شده با قوّت و جلال عظیم می آید و چون ابتدای این چیزها بشود راست شده سرهای خود را بلند کنید از آن جهت که خلاصی شما نزدیکست. (انجیل لوقا: باب21: 26- 28)

کمر های خود را بسته، چراغ های خود را افروخته بدارید. و شما مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود را می کشند، که چه وقت از عروسی مراجعت کند، تا هر وقت آید و در را بکوبد بی درنگ برای او باز کنند. خوشا به حال آن غلامان که آقای ایشان چون آید ایشان را بیدار یابد... پس شما نیز مستعد باشید؛ زیرا در ساعتی که گمان نمی برید پسر انسان می آید. (انجیل لوقا، باب 12: 116، بند 35 و 36 و 37 - 40)

3. جمع شدن امت هادر حضور پسر انسان

امّا چون پسر انسان در جلال خود با جمیع ملائکه مقدّس خویش آید آنگاه بر کرسی جلال خود خواهد نشست و جمیع امّت ها در حضور او جمع شوند و آن ها را از هم دیگر جدا می کنید به قسمی که شبان میش ها را از بزها جدا می کند و میش ها را بر دست راست و بزها را بر چپ خود قرار دهد آن گاه پادشاه به اصحاب طرف راست گوید بیائید ای برکت یافتگان از پدر من و ملکوتی را که از ابتدای عالم برای شما آماده شده است به میراث گیرید. (انجیل متی: باب 25: 31- 34)

4. یوم السبت متعلق به پسر انسان است

یوم السبت در معارف یهودی، روزی است که خداوند تلاش و کار را در آن حرام کرده است؛ به عبارت دیگر سبت از نظر یهود، یعنی قطع عمل در شریعت موسی.این روز مطابق با روز شنبه است. قاموس کتاب مقدس می گوید:

سبت اسم آن روز است که قوم یهود از تمامی اعمال خود دست کشیده، استراحت می کردند. و این لفظ از عبرانی تبدیل به عربی شده و به معنای استراحت است. (هاکس، 1377 : 466)

حکم چهارم از احکام عشره، که امر به حفظ روز سبت می نماید، . .. این است که خداوند آن رو ز را تقدیس فرموده است. (تورات، سفر خروج، باب 20: بند 8)

حضرت عیسی(ع) از آنجایی که ادامه دهنده شریعت حضرت موسی(ع) و دین یهود بوده در ضمن بیان برخی احکام سبت به بعضی از فریسیان بیان می دارد که:

پسر انسان مالک روز سبت نیز هست. (انجیل لوقا، باب 6: بند 5-1؛انجیل متی، باب 12: بند 8-1)

در برخی روایات اسلامی گفته شده که قیام وخروج حضرت مهدی(عج) در روز شنبه مطابق با عاشورا، روز شهادت سالار شهیدان امام حسین خواهد بود.ابوبصیر از امام صادق(ع) نقل کرده:

ینادی باسم القائم فی یوم ست و عشرین من شهر رمضان و یقوم فی یوم عاشوراء و هو الیوم الذی قتل فیه الحسین بن علی(ع) لکأنی به یوم السبت العاشر من المحرم قائما بین الرکن و المقام. (طبرسی، بی تا: 459)

هم چنین او از امام باقر(ع) نقل کرده:

یخرج القائم یوم السبت، یوم عاشورا، الیوم الذی قتل فیه الحسین. (مجلسی،1403: ج52، 285)

علی بن مهزیار نیز این روایت را نقل کرده است (طوسی،1411: 453). امام صادق(ع) فرمود:

ینَادَی بِاسْمِ الْقائِمِ(عج) فِی لَیلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ وَ یقومُ فی یوْمِ عَاشُورَاءَ وَ هُوَ الْیوْمُ الَّذِی قتِلَ فیهِ الْحُسَینُ بْنُ عَلِی(ع) لَکأَنِّی بِهِ فِی یوْمِ السَّبْتِ الْعَاشِرِ مِنَ الْمُحَرَّمِ قَائِماً بینَ الرُّکن وَ الْمَقَام . .. (مفید، 1413: ج2، 379)

روایات فراوان دیگر نیز تصریح بر این دارند که روزشنبه مطابق با روز عاشورای حسینی - روز ظهور حضرت است. آیت الله صافی گلپایگانی در منتخب الاثر، پس از تجدیدنظر، در فصل نهم در باب سال، ماه و روز خروج حضرت، حدود یازده حدیث ذکر کرده اند، که هشت حدیث، روز شنبه را مصادف با عاشورا (روز ظهور) و دو حدیث، روز جمعه را روز ظهور دانسته اند.وحدیث یازدهم مربوط به سال ظهور می باشد که می فرماید سال وتر ظهور می کنند و روز را معین نمی کند. (صافی گلپایگانی،1428: ج2، فصل9)

5. روز عاشورا سینه زنی وقیام پسر انسان

آن گاه علامت پسر انسان در آسمان پدید گردد، و در آن وقت جمیع طوایف زمین سینه زنی کنند و پسر انسان را ببینند که بر ابرهای آسمان با قوّت و جلال عظیم می آید. (انجیل متی، فصل 24 : آیه 30)

ج) لقب فارقلیط

«فارقلیط» از جمله القابی است که به منجی مسیحیان داده شده و لفظا به معنی آموزگار، شفیع و هادی و تقویت دهنده بوده و تحقق بخش عدالت در جهان آینده است(ایمانوئل شوحط، 1379: 19) مسیحیان این واژه را به روح القدس ترجمه می کنند،اما قرائنی وجود دارد که این واژه “روح القدس” نیست بلکه یک شخصیت انسانی است که در باب های 14 و 15 و 16 انجیل یوحنا به آمدنش بشارت داده شده است.

نکته ای که قابل ذکر می باشد اینکه در باب 14 انجیل یوحنا چنین آمده:

و من از پدر خواهم خواست و او تسلی دهنده دیگر (=فارقلیطای دیگر) به شما عطا خواهد داد که همیشه با شما بماند - یعنی روح راستی که جهان نمی تواند او را قبول کند زیرا که او را نمی بیند و نمی شناسد و اما شما او را می شناسید، زیرا که با شما می ماند و در شما خواهد بود. (انجیل یوحنا، باب 14: 17- 18)

همان طور که پیداست به «فارقلیط دیگر» اشاره شده است! سوالی پیش می آید اینکه آیا مسیحیان بیش از یک روح القدس اعتقاد دارند یا فقط یک روح القدس؟ اگر بگویند چند روح القدس! در این صورت اعتقادنامه نیقیه را زیر پا گذاشته اند و در نتیجه از منظر کلیسا بدعت به حساب می آید[5] و اگر بگویند یک روح القدس در انجیل به “فارقلیط دیگر” نیز اشاره دارد، قابل قبول نیست.

معنی فارقلیط در برخی روایات اسلامی منعکس شده؛ از جمله در حدیثی از امام صادق(ع) چنین آمده است که منظور از بارقلیط در انجیل وجود مبارک پیامبر خاتم(ص) است که حضرت مسیح(ع) به ظهور ایشان بشارت داده است (مجلسی، 1403: ج15، 177). به علاوه بر اساس روایات، امام زمان(عج) هم نام پیامبر اسلام (ص) یعنی (م ح م د) می باشد(مقدسی شافعی، 1416: 56). بنابراین با توجه به این که اثبات شد لفظ «فارقلیطای دیگر» که در کتاب انجیل به آن اشاره شد نمی تواند روح القدس باشد و باعنایت به روایات اهل بیت (ع) که روشن شد مقصود از فارقلیطا همان حضرت محمد (ص) می باشد و از آنچه در فرازهای انجیل آمده وگاه به غایب بودن آن نیز صراحت دارد[6]؛ می توان نتیجه گرفت که مراد از « فارقلیطای دیگر» مهدی موعود(عج) است که نام مقدس اش همان محمد است.

انطباق ویژگی های قبل از ظهور منجی مسیحیت با ویژگی ها قبل از ظهور امام زمان(عج)

کتاب انجیل، دنیای پیش از ظهور منجی را چنین توصیف می کند:

قبل از آمدن او جنگ های عالمگیر، خصوصاً در منطقه فلسطین روی می دهد که همه را به وحشت می اندازد که چنان مصیبت بزرگی در عالم واقع نشده. (انجیل لوقا، باب 21)

قبل از آمدن او دنیا پر از ظلم و جور می شود و سراسر جهان را ستمگران احاطه می کنند. (انجیل لوقا، باب 21)

جهان فعلی به خاطر عدم رشد فکری و یا جهل و نادانی نمی تواند او را قبول کند و وجودش را احساس نماید. او در عین آنکه همیشه با مردم جهان خواهد بود، مردم جهان او را نمی بینند و اگر ببینند نمی شناسند. یعنی ممکن است در بین مردم زندگی کند، ولی او را نشناسند و ندانند که او روزی قیام خواهد کرد و تشکیل حکومت جهانی خواهد داد. (انجیل یوحنّا، باب 14: آیه16)

این فراز از عهد جدید با روایات اسلامی وجوه مشترک فراوانی دارد که از آن جمله است:

1. روایات فراوانی که در زمینه مرگ های گسترده وکشتارهای فراوان در آستانه ظهور حضرت مهدی(عج) با مضمون های متفاوتی نقل شده است (ابن حماد، نعیم، 1421: 238، ح937؛ نعمانی،1363: 277، ح61و 89، ح6؛ دانی، 1411: 193، ح560)؛ ولی آنچه از مجموع آن ها می توان به دست آورد این است که در آستانه ظهور امام کشتارها و مرگ و میرهای فراوانی چه بر اثر جنگ و فتنه های اجتماعی و چه بر اثر بیماری های واگیردار به وقوع می پیوندد.

2. روایات اسلامی که در آن ها چنین آمده است که قبل از آمدن او دنیا پر از ظلم و جور می شود:

یمْلَأُ الأرضَ قِسطاً و عَدلاً کَما مُلِئت جوراً و ظلما. (کلینی،1401: ج1، 338)

3. غایب بودن حضرت مهدی (عج):

همه این موارد در احادیث اسلامی آمده، و با این فقرات انجیل دقیقاً منطبق است.

نتیجه گیری

از آنچه گذشت به دست آمد به رغم تبلیغات منفی مسیحیت و یهودیت صهیونیزم، برای ایجاد شکاف در میان پیروان ادیان آسمانی و ضد مسیح جلوه دادن مهدی موعوداسلام، بر پایه آیات قرآن و روایات اسلامی و آموزه ها و بشارات عهدین همسانی بسیار روشنی میان نشانه ها و صفات و ویژگی های مهدی موعود(عج) در این ادیان وجود دارد. لقب قائم، زنده شدن مردگان در زمان منجی، زمان تنگی که اشاره به جنگ ها و بیدادگری ها دارد از جمله بشارت هایی هستند که در تورات آمده و با لقب مهدی موعود اسلام و پیشگویی های قبل از ظهور وی در اسلام مطابقت دارد. همچنین روشن شد که «پسر انسان» در پیشگویی های مسیح در انجیل فردی جز عیسی(ع) است و ویژگی هایی که برای او در انجیل بیان شده است با ویژگی های مهدی موعود منطبق است. از جمله منتَظر بودن، اجتماع انسان ها در حضور وی در هنگام ظهور، بیرون آمدن مردگان از قبرها، اختصاص روز شنبه برای پسر انسان و سینه زنی در آن روز که با روایات اسلامی که ظهور مهدی موعود(عج) را در روز شنبه و در عاشورا پیشگویی کرده است کاملاً همخوانی دارد. نیز به دست آمد که فارقلیطا و بارقلیطا در انجیل، افزون بر رسول خدا(ص) به مهدی موعود(عج) که هم نام پیامبر اسلام(ص) است قابل تطبیق است. چنان که نشانه های پیش از ظهور مانند جنگ های فراگیر، رواج ظلم و جور و غایب بودن منجی در بشارت های انجیل و روایات اسلامی کاملاً هم خوانی دارند.

منابع

- ابراهیم بن علی عاملی کفعمی، المصباح، انتشارات رضی، قم: 1405 ق

- ابن حماد، نعیم، الفتن، چاپ دوم، دارالکتب العلمیه، بیروت، 1421ق

- ابو عمرو دانی، عثمان بن سعید، السنن الواردة فی الفتن وغوائلها، دارالکتب العلمیه، بیروت: 1411ق

- ادیب آل علی، سیدمحمّد، مسیحیت، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، قم، 1385ش

- البانی، محمدناصرالدین، سلسله الاحادیث الصحیحة، چاپ اول، مکتبة المعارف للنشر و التوزیع، ریاض، 1415ق

- بایرناس، جان، تاریخ جامع ادیان، علی اصغر حکمت، چاپ سوم، انتشارات پیروز با همکاری موسسه انتشارات فرانکلین، تهران، 1354ش

- بخاری، محمدبن اسماعیل، صحیح بخاری، داراحیاء التراث العربی، بیروت، 1422 ق

- جیمز، هاکس، قاموس کتاب مقدس، اساطیر، تهران، 1377ش

- سلیمان، کامل، روزگار رهایی، مترجم: علی اکبر مهدی پور، قم، چاپ چهارم، نشر آفاق، قم، 1381ش

- شافعی، محمدبن طلحه، مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول، تحقیق: ماجد بن احمد العطیه، نسخۀ خطی در کتابخانۀ آیت الله مرعشی، بی جا، بی تا

- صافی گلپایگانی،لطف الله، منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر، چاپ دوم، مکتبة آیت الله صافی گلپایگانی، قم، 1428ق

- صدر، سید محمدباقر، امام مهدی حماسه ای از نور، موسسة الامام المهدی، قم، 1398ق

- صدوق، محمدبن علی، کمال الدین و تمام النعمة، دارالکتب الإسلامیة، قم، 1395 ق

- طبرسی فضل بن حسن، إعلام الوری باعلام الهدی، دارالکتب الإسلامیة، تهران، بی تا

- ---------------------، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم، ناصرخسرو، تهران، 1372ش

- ---------------------، الغیبة، انتشارات مؤسسة المعارف الاسلامیة، قم، 1411 ق

- عسگری، نجم الدین، المهدی الموعودالمنتظر(عج) عندعلماء اهل السنة و الامامیة، بی جا، بی تا

- علم الهدی، سیدمرتضی، تنزیه الانبیاء، انتشارات رضی، قم، بی تا

- علیزاده، مهدی، در انتظار ققنوس، چاپ اول، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، 1379ش

- علی بن یونس نباطی بیاضی، الصراط المستقیم، کتابخانه حیدریه، نجف، 1384 ق

- عمیدی، ثامر هاشم، دفاع عن الکافی، چاپ اول، مرکز الغدیر، بی جا، 1415ق

- فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، چاپ سوم، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1420ق

- قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، چاپ اول، ناصر خسرو، تهران، 1364 ش

- قندوزی الحنفی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة لذوی القربی، تحقیق: سیدعلی جمال اشرف الحسینی، چاپ اول، دار الاسوة للطباعة والنشر المطبعة، قم، 1416ق

- کلینی، محمدبن یعقوب، اصول کافی، چاپ چهارم، دارصعب، بیروت، 1401ق

- کنجی شافعی، محمد، البیان فی اخبار صاحب الزمان، دارالمحجة البیضا، بیروت، 1421ق

- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1403ق

- مسعودی، علی بن الحسین، اثبات الوصیة، چاپ اول، انصاریان، قم، 1417ق

- مظفر، محمدرضا، عقائد الامامیة، چاپ اول، وزارت ارشاد اسلامی، تهران، 1380ش

- مفید، محمدبن نعمان، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، چاپ اول، کنکره جهانی شیخ، قم، 1413 ق

- مقدسی شافعی، یوسف، عقد الدرر فی اخبار المنتظر، چاپ اول، جمکران، قم، 1416ق

- نعمانی، محمدبن ابراهیم، الغیبة، ترجمه: جواد غفاری، چاپ اول، کتابخانه صدوق، تهران، 1363ش

پی نوشت ها