اگر در شبکه های اجتماعی هشتگ #faceofdepression (به معنای چهره ی افسردگی) را جستجو کنید، صدها تصویر از افرادی شاد و خنده‌رو اما مبتلا به افسردگی خواهید دید. این تصاویر گاهی توسط خود آن اشخاص به اشتراک گذاشته می شوند، اما در اغلب موارد این عکس ها را خانواده و دوستان این افراد به اشتراک گذاشته اند که می خواهند به عزیزان شان کمک می کند و بقیه ی دنیا را از این مشکل آگاه سازند. متأسفانه، بعضی از این تصاویر خیلی دیر منتشر می شوند، یعنی زمانی که همان اشخاص خنده‌رو به خاطر گرفتن جان خود، دیگر در این دنیا نیستند.
به این پدیده «افسردگی خندان» گفته می شود. در این مطلب به چیستی این مسأله خواهیم پرداخت و می خواهیم ببینیم چطور می توانیم آن را در عزیزان مان تشخیص دهیم و از همه مهم تر، به آن ها کمک کنیم از پس مشکل شان برآیند.
افسردگی خندان چیست و چرا می تواند خطرناک باشد؟
«این چند روز قبل از آن بود که همسرم خودکشی کند. او به خودکشی فکر می کرد اما من هیچوقت نمی دانستم.»
افسردگی خندان یعنی فرد سعی می کند خود را به دیگران شاد و سرزنده نشان دهد، در حالی که در عمق وجود خود رنج می کشد. افرادی که به این مشکل دچار هستند به نظر نمی رسد که در رنج و عذاب باشند، به همین دلیل خانواده و دوستان شان شک نمی کنند که مشکلی وجود دارد. به علاوه، گاهی خود فرد هم متوجه مشکلش نیست، به همین دلیل دنبال کمک یا حمایت نمی رود. افراد مبتلا به افسردگی خندان اغلب زندگی اجتماعی فعالی دارند، خانواده، دوستان و شغلی برای خود دارند، موفق و بسیار شاد به نظر می رسند و شما هرگز نمی دانید که آن ها پشت این ظاهر شاد چه چیزی را پنهان کرده اند.
بدترین قسمت این مشکل آن است که میان افسردگی خندان و فکر به خودکشی ارتباطی وجود دارد. این افراد ممکن است در ظاهر پرانرژی و پرشور به نظر برسند، اما در پشت درهای بسته احساس بی ارزش بودن و ناامیدی کنند. بعد از آنکه «چستر بنینگتون» خواننده ی اصلی گروه موسیقی «لینکین پارک» دست به خودکشی زد، همسرش، تالیندا عکسی از او منتشر کرد که مربوط به چند روز قبل از خودکشی بنینگتون می شد. چستر در این عکس خنده به لب داشت و با خانواده اش خوش می گذراند، و هیچ کس نمی دانست که او در آن لحظات چه فکری در سر داشت.
«آخرین عکس من و مادرم. او یک ماه بعد خودکشی کرد، درست قبل از تولد بیست و یک سالگی من.»
افسردگی خندان گرچه پشت نقاب شادی پنهان می شود، اما راه هایی هست که با استفاده از آن ها می توانید به وجود این مشکل در خود یا عزیزان تان پی ببرید. شایع ترین نشانه های افسردگی خندان عبارتند از:
- کاهش علاقه به سرگرمی ها و فعالیت هایی که فرد قبلاً به آن ها علاقمند بود
- بروز تغییر در وزن و اشتها
- احساس خستگی و نداشتن تمرکز
- بی خوابی
- فکر کردن مدوام به موقعیت های منفی
- شادی اجباری و غیر طبیعی
چطور به کسی که دچار این مشکل است کمک کنیم؟
«دوست صمیمی ام یک هفته قبل از خودکشی اش. حواس تان به دوستان تان باشد.»
- کمک کنید متوجه مشکل خود شوند. بسیاری از افراد نمی خواهند افسرده بودن خود را قبول کنند، چون می ترسند ضعیف به نظر برسند. به آن ها نشان دهید که شما تحت هر شرایطی دوست شان دارید و از آن ها حمایت می کنید.
- شنونده ی خوبی باشید. یعنی باید به شکلی آگاهانه و مثبت، شنونده ی حرف های کسی باشید که می خواهید به او کمک کنید. برای این منظور باید کاری کنید که شخص متوجه شود شما به او گوش می دهید و حرف هایش را درک می کنید. فقط نگویید که همه چیز درست می شود. سعی کنید با یکدیگر همفکری کنید که چه کارهایی باید برای غلبه به این مشکل می توان انجام داد و اگر فکر می کنید کاری از دست تان برمی آید، به او پیشنهاد کمک دهید.
- کمک کنید اعتماد به نفس خود را بالا ببرند. بعضی کارشناسان معتقدند اعتماد به نفس ما همان «دستگاه ایمنی عاطفی» ما است و وقتی درهم می شکند، احساس ناخوشی و افسردگی سراغ مان می آید. سعی کنید به او کمک کنید یک فعالیت یا پروژه ی هدفمند در پیش بگیرد که به او کمک کند دوباره حس مؤثر و موفق بودن داشته باشد.
یکی از آخرین عکس های رابین ویلیامز، بازیگر مشهور هالیوود، که قبل از خودکشی او در سال 2014 گرفته شده بود.
- به کسانی که دوست شان دارید بیشتر توجه کنید. در دنیای پرسرعت امروز فرستادن هفته ای یک یا دو پیغام به یکدیگر شاید کافی به نظر برسد، اما در واقع اینطور نیست. به خانواده و دوستان تان هر زمان که به یادشان می افتید زنگ بزنید، حالشان را جویا شوید و به جواب های کوتاهی مثل «خوبم» کفایت نکنید. وقت بگذارید و مطمئن شوید که نشانه های هشدار دهنده ای که ذکر شد، از چشم تان پنهان نمانده اند.
- کمک کنید «طبیعی» رفتار کنند. سعی کنید فرد مبتلا به افسردگی خندان را تشویق به انجام همه ی کارهایی کنید که از یک فرد سالم سر می زند. پیشنهاد دهید بعضی کارها را با یکدیگر انجام دهید. مثلاً می توانید باهم خرید کنید، سینما بروید یا هر روز صبح در پارک بدوید. فعالیت های فیزیکی روی عواطف و احساسات ما تأثیر می گذارند و رفتار کردن مثل یک فرد شاد می تواند به فرد کمک کند احساس بهتری داشته باشد.
«آخرین عکس من و خواهر کوچکم که یک ماه قبل از خودکشی اش گرفته شده بود.»
- پیشنهاد دهید رژیم غذایی سالم تری در پیش بگیرند و ورزش کردن را شروع کنند. باشگاه رفتن برای افراد مبتلا به افسردگی ممکن است سخت باشد، اما انجام ورزش در خانه می تواند برای آن ها خوب باشد. به عقیده ی کارشناسان، علت بعضی از انواع افسردگی می تواند کمبود بعضی عناصر در بدن (مثل سروتونین یا ویتامین D) باشد و این کمبود اغلب می تواند به کمک یک رژیم غذایی سالم برطرف شود.
- پیشنهاد دهید به روان درمانگر مراجعه کنند و دارو مصرف کنند. شکستن چرخه ی افسردگی گاهی ممکن است آنقدر دشوار باشد که شما نتوانید به تنهایی از عهده ی آن برآیید. اما روان درمانگرها می توانند به فرد مبتلا کمک کنند با افسردگی خود سریع تر و به شکلی مؤثرتر مقابله کند. شما باید به او بفهمانید که استفاده از درمان های تخصصی هیچ ایرادی ندارد و این مسأله نه خجالت آور است و نه از او فردی ضعیف می سازد.
