مایع سفید کننده یا وایتکس یکی از محصولات شوینده و پاک کننده خانگی رایج است که افراد بسیاری با هدف پاکسازی و ضدعفونی کردن از آن استفاده می کنند. این محصول می تواند بیشتر انواع ویروس ها، باکتری ها، قارچ ها، کپک ها و جلبک ها را از بین ببرد. همچنین، مایع سفید کننده رنگ برخی مواد را سفید یا روشن می کند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "مدیکال نیوز تودی"، مایع سفید کننده خانگی معمولا حاوی 3 تا 8 درصد سدیم هیپوکلریت است. این ماده معمولا برای خود پوست سمی نیست اما می تواند موجب تحریک آن، چشم ها و دیگر بخش های بدن شود. در صورت ترکیب با مواد شیمیایی خانگی دیگر مانند جرم گیرهای توالت یا در صورت استنشاق، مایع سفید کننده می تواند ضرر بیشتری را موجب شود.
آثار مایع سفید کننده بر پوست و دیگر بخش های بدن
مایع سفید کننده خانگی محصولی خورنده است اما اگر به روشی درست از آن استفاده شود معمولا خطرناک نیست.
آثار قرار گرفتن در معرض مایع سفید کننده با توجه به بخشی از بدن که تحت تاثیر قرار گرفته است، غلظت مایع سفید کننده، مدت زمان تماس، و مقدار آن متفاوت خواهد بود.
قرار گرفتن در معرض مایع سفید کننده می تواند بخش های مختلف بدن را به روش های زیر تحت تاثیر قرار دهد:
چشم ها: تماس با مایع سفید کننده می تواند موجب قرمزی و احساس خارش و تحریک در چشم ها شود. چشم تحت تاثیر قرار گرفته ممکن است دچار پارگی شده و فرد ممکن است تاری دید را تجربه کند.
دهان و گلو: دهان و گلو ممکن است دچار تحریک شوند اما مایع سفید کننده معمولا در مقادیر کم موجب آسیب جدی نمی شود.
پوست: پوست ممکن است تحریک شده و قرمز به نظر برسد.
معده و دستگاه گوارش: آسیب دیدن معده یا دستگاه گوارش غیر معمول است زیرا آنها نسبت به این مواد بسیار مقاوم هستند.
ریه ها: استنشاق بخارات ناشی از مایع سفید کننده می تواند ریه ها را تحریک کند. به عنوان مثال، فرد ممکن است برونکواسپاسم را تجربه کند. برونکواسپاسم موجب احساس سفتی و تنگی در سینه می شود و تنفس را دشوار می سازد.
در صورت ترکیب با مواد شیمیایی خانگی دیگر، قرار گرفتن در معرض مایع سفید کننده می تواند خطرناک یا حتی مرگبار باشد. برخی نمونه های مایع سفید کننده به واسطه غلظت بیشتر خود می توانند حتی خطرناک‌تر باشند.
به عنوان مثال، زمانی که با آمونیاک ترکیب می شود، مایع سفید کننده یک گاز سمی به نام کلرامین تولید می کند. افراد می توانند این گاز را استنشاق کرده یا از طریق پوست آن را جذب کنند. سطوح بالای تماس با گاز کلرامین می تواند مرگبار باشد.
قرار گرفتن در معرض کلرامین می تواند موجب علائم بسیاری از جمله موارد زیر شود:
- سرفه
- حالت تهوع
- تنگی نفس
- آبریزش چشم
- سینه درد
- تحریک گلو، بینی و چشم
- خس خس سینه
- سینه پهلو
- جمع شدن مایع در ریه ها
در صورت قرار گرفتن در معرض مایع سفید کننده چه کاری انجام دهیم؟
در بیشتر موارد، مایع سفید کننده رقیق شده با آب می تواند از تحریک پوست پیشگیری کند. با این وجود، اگر مایع سفید کننده وارد چشم ها یا ریه ها شود، فرد باید کمک پزشکی فوری دریافت کند.
کمک های اولیه برای قرار گرفتن در معرض مایع سفید کننده با توجه به قسمتی از بدن که تحت تاثیر قرار گرفته است شامل موارد زیر می شود:
چشم ها: چشم ها را به خوبی با آب تصفیه شده بشویید. سپس، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
پوست: قسمت تحت تاثیر قرار گرفته پوست را با آب و صابون ملایم بشویید.
دهان و گلو: اگر فردی مقدار زیاد یا نامعلومی از مایع سفید کننده را بلعیده است باید به بیمارستان منتقل شود. همچنین، وی باید مقدار زیادی آب بنوشد. نوشیدن شیر ممکن است میزان تحریک را کاهش دهد. با این وجود، افراد هرگز نباید وادار به استفراغ شوند زیرا این کار می تواند موجب آسیب بیشتر شود.
ریه ها: هر فردی که گازهای ناشی از مایع سفید کننده را استنشاق کرده و با دشواری در تنفس مواجه است باید به پزشک مراجعه کند، به ویژه اگر به آسم نیز مبتلا باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
هر فردی که مایع سفید کننده با چشم های وی در تماس بوده است باید بلافاصله چشم های خود را با آب تصفیه شده شسته و پس از آن در پی دریافت کمک پزشکی باشد.
افراد مبتلا به آسم که گازهای ناشی از مایع سفید کننده را استنشاق کرده اند باید بلافاصله در پی دریافت کمک پزشکی باشند، به ویژه اگر دشواری در تنفس را تجربه می کنند.
تماس مایع سفید کننده با پوست زمانی که مدت تماس کوتاه باشد معمولا خطرناک نیست. اما اگر تحریک پوست طی چند روز از بین نرفته یا تشدید شود باید به پزشک مراجعه کرد.
زمانی که مایع سفید کننده با مواد شیمیایی خانگی دیگر، به ویژه آنهایی که حاوی آمونیاک یا اسید هستند، ترکیب می شود، قرار گرفتن در معرض این ترکیب می تواند بسیار مضر باشد. به عنوان مثال، اگر فردی در معرض گاز کلرامین قرار گرفته است باید در پی دریافت کمک پزشکی فوری باشد.
نکته های برای استفاده بی خطر از مایع سفید کننده
به گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا، مطالعه برچسب محصول و دنبال کردن دستورالعمل های ارائه شده روی هر محصول شوینده و پاک کننده خانگی برای پرهیز از مشکلات احتمالی اهمیت دارد.
از جمله مهم‌ترین نکاتی که هنگام استفاده از مایع سفید کننده باید به خاطر داشته باشید می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هرگز مایع سفید کننده را با آمونیاک یا پاک کننده های دیگر ترکیب نکنید.
- همواره از دستکش های لاستیکی برای محافظت از پوست دست ها استفاده کنید.
- برای محافظت از چشم ها از عینک های محافظ استفاده کنید.
- گازها و بخارات ناشی از محصول را تنفس نکنید.
- درها و پنجره ها را برای تهویه بهتر هوا باز بگذارید.
- مایع سفید کننده و مواد شیمیایی خانگی دیگر را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
جایگزین هایی برای مایع سفید کننده
سازمان حافظت از محیط زیست Beyond Toxics نسبت به اثر زیست محیطی استفاده از مایع سفید کننده هشدار داده است. به گفته این مرکز، فرایند تولید مایع سفید کننده یک ماده شیمیایی بسیار سمی به نام دیوکسین تولید می کند.
در مقادیر زیاد، دیوکسین ممکن است:
- به مشکلات تولیدمثلی و رشد منجر شود.
- به سیستم ایمنی بدن آسیب برساند.
- در فعالیت هورمون ها اختلال ایجاد کند.
- خطر سرطان را افزایش دهد.
ورود مایع سفید کننده به فاضلاب نیز ممکن است به ترکیب آن با آمونیاک یا محصولات اسیدی منجر شده و موجب تولید گاز خطرناک کلرامین شود.
از جمله جایگزین هایی که می توان برای مایع سفید کننده مد نظر قرار داد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هیدروژن پراکسید (آب اکسیژنه)
- آبلیمو
- واشینگ سودا یا بوراکس
- سرکه
------------------------------
بیشتر بخوانید:
تأثیرات منفی شوینده‌ها بر زنان
بدترین مواد در برخی از محصولات پاک کننده خانگی
