به گزارش مشرق، سید احمد میرزاده معاون تولید انتشارات به‌نشر با بیان اینکه کتاب «آرزوی چهارم» با مضمون دفاع مقدس و برای نوجوانان نگارش شده است، با طرح سوالی که فضای جنگ چه ارتباطی با نوجوانان پیدا می کند و با گذشت 30 سال از پایان جنگ اما چرا هنوز باید درباره این مضمون صحبت کنیم، اظهار کرد: تجربه 30 ساله پس از دفاع مقدس نشان می دهد، جنگ تمام شده ولی دشمنی دشمنان ما تمام نشده است و اگر غافل باشیم و این روحیه سلحشوری ملی را تقویت نکنیم؛ دوباره دشمن به شکل دیگری جرأت حمله پیدا می‌کند، در واقع دشمن از همین روحیه همبستگی ملی مردم ایران می‌ترسد.
دبیر این نشست نقد و بررسی افزود: اتفاقات هفته های اخیر بعد از شهادت سردار سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی نیز موید این نکته است، ضمن اینکه اگر ما ساکت بنشینیم و در برابر حماسه های دوران دفاع مقدس و رشادت‌های ملت سکوت کرده و به نسل بعد منتقل نکنیم، دشمن سکوت نمی‌کند و این مسائل را وارونه جلوه می دهد.
میرزاده خاطرنشان کرد: «آرزوی چهارم» در واقع یک جلد از مجموعه چند جلدی به نام «روزهای جنگ» برای نوجوانان است و حاصل تجربه های جناب اکبر صحرایی نویسنده این کتاب که از مردان اهل جبهه و جنگ است در آثار متعددی منتشر شده است.
آن طور که باید و شاید در حوزه ادبیات دفاع مقدس کار نشده است
مصطفی خرامان از پیشکسوتان ادبیات کودکان و نوجوانان کشور در این نشست با طرح این سوال که چرا واقعاً باید به دوره هشت ساله جنگ تحمیلی پرداخت و راجع به آن کتاب نگارش و یا نقد شود، گفت: در آثار ترجمه که در همین 20 سال گذشته در کشور منتشر شده چندین کتاب راجع به تاریخ یک شهر را می توان پیدا کرد، بدین معنا که نویسنده ای در یک جای دنیا، تاریخ شهر را از طریق اتفاقی که در آن شهر رخ داده است، بیان می‌کند و از گذر این رویداد، داستانی جذاب برای نوجوانان طراحی می شود که با مطالعه آن داستان، در واقع تاریخ آن شهر را خوانده‌ایم.
وی ادامه داد: جنگ هشت ساله مسئله‌ای نابرابر بود که شروع کننده آن ما نبودیم و جوانان برای دفاع از کشور به میدان رفتند، لذا جزء وظایف ماست آثاری در خور هشت سال دفاع مقدس نگارش شود اما مسئله اینجاست در مورد ادبیات دفاع مقدس آن طور که باید و شاید کار نشده است، در حقیقت خوب کار نکرده ایم و این یک مشکل است، آنقدر باید کتابِ خوب بنویسیم که نوجوانان به آن جنبه حماسی هشت سال دفاع مقدس نگاه دقیق تری داشته باشند.
آثار ترجمه به ادبیات ما لطمه می‌زند
نویسنده رمان «فرشته‌ها از کجا می‌آیند» همچنین در ارتباط با استقبال جوانان امروز از کتاب‌های ترجمه تصریح کرد: این کتاب‌ها به ادبیات ما لطمه می‌زنند لذا وظیفه نویسندگان است تا کتاب‌هایی جذاب، پرمحتوا و قوی در حوزه های مختلف به‌ویژه دفاع مقدس نگارش کنند تا از هجمه فرهنگی جلوگیری شود.
وی با گریزی به نقد کتاب «آرزوی چهارم» افزود: واقعیت این است که با مطالعه این کتاب به نظر می‌رسد نویسنده در بعضی از قسمت ها می توانست داستان را بهتر پیش ببرد، «آرزوی چهارم» از دو بخش اصلی شامل زندگی «شمشاد» و دفاع مقدس شکل می‌گیرد، زندگی«شمشاد» تحت تاثیر جریاناتی است و به عنوان نوجوانی که اعتماد به نفس زیادی ندارد و پس از فرآیندی این اعتماد به نفس را به دست می‌آورد، در حدی که به جبهه می‌رود و جزء شخصیت‌های اصلی جنگ می شود، لذا دوست داشتم همان طور که به بخش زندگی «شمشاد» و پیش از رفتن او به جبهه پرداخت دقیقی صورت گرفته بود، در قسمت دفاع مقدس نیز به همان اندازه با ظرافت و دقیق کار انجام شود.
جغرافیای جنگ نکته مغفول «آرزوی چهارم»
وی در ارتباط با موضوع شرح صحنه و جغرافیای جنگ که منتقدان نوجوان حاضر در این نشست به آن اشاره کردند، تصریح کرد: وقتی نویسنده ای فضای جنگ را توصیف می‌کند به دنبال این هستیم که ما کجا ایستاده‌ایم و دشمن کجا ایستاده است؟ که این‌ها دقت نویسنده را از فضایی که برای ما منعکس شده نشان می‌دهد. جغرافیای جنگ برای نوجوان امروز بسیار مهم است، اما در «آرزوی چهارم» جغرافیای جنگ برای مخاطب مشخص نیست.
این پیشکسوت ادبیات کودک و نوجوان با بیان اینکه ویرایش کتاب جای کار بیشتری دارد و با قطع وزیری چاپ شده است که معمولا برای کتاب‌های فنی استفاده می‌شود، تاکید کرد: نوجوانان دوست ندارند مطلب را همراه با تصویر بخوانند بنابراین اکثر کتاب‌های نوجوانان تصویر ندارند که در این کتاب اینگونه نبود، همچنین رمان نوجوان بهتر است پاورقی نداشته باشد و نویسنده آن قدر به همه جوانب کار مسلط باشد که بتواند در متن به ما توضیح دهد.
«آرزوی چهارم» به خوبی از عناصر داستانی استفاده کرده است
داوود امیریان از نویسندگان مطرح کشور که نام او با ادبیات دفاع مقدس گره خورده است در این نشست با بیان خلاصه ای از کتاب «آرزوی چهارم» اظهار داشت: این اثر کنجکاوی ما را بر می انگیزد که اگر جای قهرمان داستان بودیم چه می کردیم، اگر جناب صحرایی درباره جنگ نوشته به دلیل تاثیری است که جنگ بر روی او گذاشته و هنوز هم ادامه دارد، ویژگی «آرزوی چهارم» این است که به خوبی از یک عنصر داستانی استفاده شده که «اتفاق» نام دارد.
وی ادامه داد: ماجرایی که تبدیل به داستان «آرزوی چهارم» شده از یک موج کوچک آغاز می‌شود و دایره وار به موج‌های بعدی می‌رسد، قهرمان داستان که مجروح می‌شود و بعد شخصی جانش را نجات می‌دهد و فلاش‌بک به گذشته دارد که پیشامد بسیاری از اتفاقات است و همزمان با این اتفاقات شاهد حضور افراد پیرامون زندگی «شمشاد» هستیم که بر روی او تاثیر می‌گذارند.
تجربه اکبر صحرایی از جنگ راهگشای «آرزوی چهارم» بوده است
نویسنده «گردان قاطرچی‌ها» با بیان اینکه تجربه صحرایی از جنگ تاثیر مستقیمی بر نگارش این کتاب دارد، افزود: اما برخی از دوستان متاسفانه درباره جنگ می‌نویسند در حالی که تحقیقات خوبی ندارند و با موقعیت‌های جغرافیایی دفاع مقدس و یا سلاح های رزمی آشنایی ندارند در حالی که تجربه های صحرایی در دوران دفاع مقدس راهگشا بوده و به او کمک کرده است.
وی در پایان با بیان اینکه اکبر صحرایی هنوز رمان‌طنز جنگ ننوشته است و باید کتابی به قلم او در این زمینه منتشر شود، خاطرنشان کرد: نویسنده در نگارش «آرزوی چهارم» احساساتی نشده و با خیلی از مسائل با سردی برخورد کرده است زیرا صحنه جنگ زمان پرداختن بیش از حد به احساسات نیست، همچنان که معتقدم داستان زود تمام می‌شود و اگر جای نویسنده این کتاب بودم یک مقدار بیشتر روی آن کار می کردم.
«آرزوی چهارم» رمان روانشناختی است
اکبر صحرایی نویسنده کتاب «آرزوی چهارم» در این نشست نیز ضمن تشکر از انتشارات «به‌نشر» و مجموعه آستان قدس رضوی به‌سبب برگزاری نشست های تخصصی نقد کتاب در چند سال اخیر اظهار کرد: نوشتن کتاب «آرزوی چهارم» با شخصیت «شمشاد» شکل گرفته است، شخصیتی که در دوران دفاع مقدس می‌زیسته و همکلاسی های او آماده اعزام به جبهه هستند اما «شمشاد» مشکلات خاص خود را برای رفتن به جبهه دارد و رمان فلاش بک از زمان جنگ شروع می‌شود و زندگی شمشاد را روایت می کند و فرم داستان شکل می گیرد.
وی با بیان اینکه «آرزوی چهارم» را بیشتر رمان روانشناختی می دانم، تصریح کرد: جنگ همانند دیگر اتفاقات بر روی افراد تاثیر می‌گذارد و در این داستان «شمشاد» شخصیت خود را بازیافت کرده و به خود باوری می رسد.
به گفته صحرایی برای ماندگاری داستان نیاز است داستان های قدیم، بومی و میهنی با اتفاقات روز تلفیق شود.
این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان با اشاره به نقد حاضران در نشست افزود: مرسوم است که ما همیشه سه آرزو داریم، اما «شمشاد» قصه به یاد می آورد که آرزوی دیگری داشته باشد که هیچ زمان جنگی در نگیرد. بعد دیگر بیان شخصیت افراد در این کتاب بود تا اینکه جغرافیا خیلی دقیق گفته شود.
نویسنده «پیرمرد و حوری» در خصوص قطع و طرح جلد کتاب «آرزوی چهارم» نیز تصریح کرد: طراحی و تصاویر می توانست بهتر از این کار شود.
گفتنی است در این نشست اعضای نوجوان شبکه دانش‌آموزی «کتاباران» با نقد و بررسی کتاب «آرزوی چهارم» به مباحثی همچون لحن صمیمی و دوستانه این کتاب، چالش های جذاب داستان، اطلاعات اندک نویسنده در خصوص برخی از شخصیت پردازی های داستان، واضح نبودن فضای داستان، جغرافیای قصه و ... نکاتی را با منتقدان و نویسنده کتاب مطرح کردند.
