کپک‌ها نوعی ضایعه غذایی هستند که بیش‌تر با رنگ‌های سفید یا آبی روی انواع مواد خوراکی مانند رب، ترشی و آبغوره دیده می‌شوند. کپک‌ها اگرچه بیماری خطرناکی ایجاد نمی‌کنند، اما گاهی موجب ضعف سیستم ایمنی بدن می‌شوند.
عاملی که باعث گسترش و افزایش کپک می‌شود، مقدار بیش‌ازحد رطوبت است، اما همان‌طور که شاید خیلی از شما تجربه کرده باشید، نمی‌توان از شرکپک در محیط خنکی مثل یخچال هم درامان ماند.
دلایل کپک زدن رب گوجه فرنگی
کپک برروی موادغذایی یکی از مشکلاتی است که اغلب خانم‌های خانه‌دار با آن مواجه هستند. یکی از موادغذایی که همه ما به طور رایج با کپک زدگی آن مواجه می‌شویم رب گوجه فرنگی است. بسیاری از ما برای ماندگاری بالاتر و جلوگیری از کپک‌زدگی رب گوجه فرنگی را داخل فریزر نگهداری می‌کنیم که این کار اصلاً صحیح نمی‌باشد. برای پیشگیری از کپک‌زدن رب گوجه‌فرنگی لازم است قوطی‌های کوچک آن‌را خریداری نماییم و قوطی را قبل از باز کردن بجوشانیم تا میزان آلودگی سطح قوطی کم‌تر شود. اگر رب گوجه فرنگی را به مقدار زیاد تهیه کردید، آن را داخل ظرف‌های کوچک بریزید و سپس پوششی مناسبی روی آن قرار دهید تا قارچ‌ها نتوانند روی سطح رب رشد کنند. در گذشته خانم‌های خانه‌دار روی رب روغن می‌ریختند، این کار سبب می‌شد که اکسیژن رسانی به رب متوقف شود و رب دیگر کپک نزند.
آیا می‌توان رب کپک زده را مصرف کرد
از اصلی‌ترین عواملی که سبب کپک رب می‌شود رطوبت است بنابراین برای برداشتن رب از داخل قوطی از یک قاشق خیس استفاده نکنید. اگر چه بهترین روش نگهداری رب گذاشتن آن داخل یخچال است اما گذاشتن رب داخل یخچال سبب کپک نزدن آن نمی‌شود بلکه تنها رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در دمای یخچال فقط کند می‌شود. بسیاری از خانم‌ها در صورت کپک‌زدن رب فقط با قاشق روی رب و قسمت کپک زده را بر می‌دارند و باقی رب را مصرف می‌کنند اما باید بدانید اگر رب‌تان کپک زد دیگر آن را مصرف نکنید زیرا سم‌هایی که به وسیله کپک‌زدن در رب تولید می‌شود در لایه‌های پایینی نفوذ می‌کند و اسپور (هاگ) قارچ‌ها که با چشم قابل دیدن نیستند نیز وارد لایه‌های پایینی می‌شود. مصرف این رب‌ها بسیار برای سلامتی خطرناک است.
پیشگیری از کپک زدن آبغوره
یکی از موادغذایی که خیلی زود دچار کپک زدگی می‌گردد آبلیمو وآبغوره است. اگر آبغوره و آبلیمو کپک بزند غیرقابل استفاده می‌گردد و برای سلامت بدن مضر می‌باشد. بهتر است برای نگهداری آبلیمو وآبغوره از بطری‌های شیشه‌ای با رنگ تیره که نور را از خود عبور نمی‌دهند استفاده کنید زیرا بطری‌های پلاستیکی به علت فعل و انفعالات آبلیمو وآبغوره با دیواره پلاستیکی مواد سمی و سرطان‌زا تولید می‌کنند.
برای جلوگیری از کپک زدن آبلیمو وآبغوره شیشه حاوی این مواد را در آب بجوشانید زیرا این کار سبب از بین رفتن آنزیم و باکتری‌های داخل آن می‌شود و به قارچ‌ها امکان رشد نمی‌دهد. بهتر است آبلیمو یا آبغوره را داخل شیشه تمیز بریزید و به مقدار خیلی کم لبه شیشه را خالی بگذارید و سپس درپوشی روی آن بگذارید تا اکسیژن به داخل آن راه نیابد و کپک‌ها امکان رشد نداشته باشند.
کپک ترشی را چه کنیم؟
ترشی یکی دیگر از موادغذایی است که به سرعت کپک می‌زند. کپک ترشی از میلیون‌ها میسلیوم کپک تشکیل شده که برخی از آن‌ها بی‌خطر و برخی دیگر بیماری‌زا هستند. بنابراین بهتر است ترشی‌های کپک‌زده را نخورید زیرا شما قادر نخواهید بود کپک‌های بیماری‌زا را شناسایی کنید و با خوردن این کپک‌ها بیمار می‌شوید همچنین باید بدانید ترشی حاوی سرکه مایع است که امکان انتشار کپک‌های بیماری‌زا در تمام آن وجود دارد.
با مواد غذایی کپک‌زده چه کنیم؟
برخی از گونه‌های کپک سم تولید می‌کنند و موجب مسمومیت می‌شوند. این‌گونه کپک‌ها معمولاً به صورت کوکی شکل و پنبه‌ای مانند هستند، در گرما و رطوبت به سرعت رشد کرده و سم خطرناک "مایکوتوکسین" تولید می‌کنند، این سم موادغذایی را نرم و طعم‌شان را ترش مزه می‌کنند و رنگ‌شان را تغییر می‌دهند. این سم به راحتی می‌تواند موجب بروز مسمومیت‌های خطرناک و در مواقع ضعف سیستم ایمنی‌بدن، سرطان‌زا شود.
معمولاً کپک‌های مولد سم مایکوتوکسین، روی موادغذایی که دارای ارزش تغذیه‌ای بالایی هستند نظیر انواع آجیل و گوشت‌ها رشد می‌کنند و بسیار خطرناک‌تر از کپک‌های میوه هستند. برخی از کپک‌ها هم باعث بروز مشکلات تنفسی و واکنش‌های آلرژیک می‌شوند.
