د‌کتر لاد‌ن سیفی - متخصص زنان و زایمان
تحریریه زندگی آنلاین : با توجه به نزدیک شدن تعطیلات نوروزی، مسافرت‌ها بیشتر می‌شود و به تبع آن مصرف مواد غذایی در خارج از منزل افزایش پیدا می‌کند. این مواد غذایی یا در غذاخوری‌های عمومی تهیه می‌شوند و یا ما به عنوان مسافر، غذاهای نیمه‌آماده را تهیه و مصرف می‌کنیم، مثل انواع سوسیس، کالباس و گوشت، مرغ و ماهی فرآوری شده، سبزی خام و سالاد که نمی‌دانیم چطور آماده شده‌اند.
* اسهال خفیف عمدتا نیاز به تیم درمانی ندارد. کمبود مایعات باید اصلاح شود. مایعات شامل آبمیوه رقیق، آب، نوشیدنی‌های غیر الکلی ترجیحا غیر لبنی باشد، چون هضم مایعات لبنی سخت است. مصرف ماست موردی ندارد.
همین‌طور مصرف لبنیات غیر پاستوریزه و به اصطلاح محلی بیشتر می‌شود و در صورت آلوده بودن می‌تواند منجر به بیماری‌های عفونی شود.
مصرف کباب گوشت و ماهی اگر کاملا مغز پخت نشده باشد و آلوده به باکتری باشد، منجر به مسمومیت‌های غذایی می‌شود.
خانم حامله بیش از افراد غیر حامله مستعد ابتلا به این بیماری‌ها است، طوری که اگر یک خانم و همسرش هر دو از غذایی آلوده به میکروب لیستریا مصرف کنند، خانم حامله 20 برابر بیشتر از همسرش ممکن است مبتلا شود و حتی ممکن است همسر مبتلا نشود، ولی خانم باردار بیماری را بگیرد و این به دلیل تغییراتی است که در ایمنی بدن‌شان و نیز تغییر در اسیدیته گوارشی و حرکات روده‌ای حامله‌ها به وجود می‌آید.
بیشتر بخوانید:
عوامل بروز اسهال
بیشتر انواع اسهال‌ها ویروسی‌اند. باکتری‌ها هم می‌توانند انواع شدیدی از اسهال را ایجاد کنند. اسهال‌ها معمولا در مدت کمتر از 7 روز خود به خود خوب می‌شوند. اگر نشد یا اگر تعداد دفع مدفوع آبکی در 24 ساعت بیش از 6 بار باشد و یا با دفع خون یا موکوس همراه باشد، اگر درد شدید شکم (روده‌ها) و تب بالای 5/38 درجه وجود داشته باشد، اگر ادرار زرد تیره و یا حجم ادرار کم شود، اگر پوست خشک شود و یا اگر افت فشار خون داشته باشد، با اسهال شدید روبرو هستیم که نیاز به بستری در بیمارستان دارد و در شرح حال، سابقه تماس با غذای مشکوک، سفر و تماس با حیوانات خانگی بررسی می‌شود.
اگر اسهال آبکی یک یا دو روز پس از مصرف غذاهای آماده، ماهی، سبزی و میوه آلوده ایجاد شود، عامل آن نوروویروس‌ها هستند. مصرف غذا در رستوران‌ها، مدارس، مهد کودک‌ها و مسافرت‌ها در سابقه فرد باردار مبتلا وجود دارد.
اگر اسهال به دنبال مصرف آنتی‌بیوتیک، شیمی‌درمانی و بستری بیش از سه روز در بیمارستان، مصرف آنتی‌اسید و یا سابقه IBS باشد، عامل آن کلستریدیوم دیفیسیل است.
در اسهال‌های کلستریدیوم پرفرنجنس سابقه مصرف 8 تا 16 ساعت قبل گوشت، آبگوشت مرغ و ماکیان و کنسروهای خانگی وجود دارد.
عفونت‌های ای‌کولای به دنبال آلودگی 1 تا 3 روز اخیر با آب یا غذای آلوده به مدفوع مانند سفر به مناطق محروم ایجاد می‌شوند.
در عفونت‌های ژیاردیا در 7 تا 14 روز اخیر تماس با آب و غذای آلوده به مدفوع وجود دارد. مانند فردی که در استخر، مهد کودک‌ها، سفرهای کمپ و کوه، بیماری را گرفته است.
در ابتلا به لیستریا مونوسیتوژن، مصرف کالباس، سوسیس، پنیر تازه و میوه وجود داشته و افراد حامله 20 برابر به این عفونت مستعدتر هستند.
در اسهال‌های مسافرتی معمولا علت ای‌کولای است. بی‌اشتهایی، درد شکم و درد‌های عضلانی وجود دارد و فرد ظرف 1 تا 5 روز بهبودی پیدا می‌کند.
اسهال خفیف
اسهال خفیف عمدتا نیاز به تیم درمانی ندارد. کمبود مایعات باید اصلاح شود. مایعات شامل آبمیوه رقیق، آب، نوشیدنی‌های غیر الکلی ترجیحا غیر لبنی باشد، چون هضم مایعات لبنی سخت است. مصرف ماست موردی ندارد.
محلول ORS: اگر محلول ORS در دسترس نباشد، یک لیتر آب، 4 قاشق غذاخوری شکر، یک‌دوم قاشق چایخوری نمک و یک‌دوم قاشق چایخوری جوش‌شیرین باشد.
بیشتر بخوانید:
رژیم غذایی
به دلخواه فرد، ترجیحا مواد نشاسته‌ای مثل سیب‌زمینی، برنج، گندم، جو، سبزی پخته، نان تست شده و رشته مصرف شود.
مصرف غذاهای چرب حتما محدود شود. در موارد شدید، نیاز به سرم‌درمانی هست.
نکاتی در مــورد اســهال در بارداری
جنین خانم حامله به دلیل کم‌آبی و افت فشار خون مادر و به دلیل توکسین و سموم عامل بیماری‌زا و تب مادر در معرض خطر است. کلا عفونت‌ها و تب، احتمال زایمان زودرس را بالا می‌برند، لذا به خانم حامله و همسرش توصیه می‌شود که از سفرهای غیر ضروری دوری کنند و اگر به سفر رفتند رعایت بهداشت غذایی فراموش نشود و بدانند که هر غذای محلی یا خوشمزه‌ای الزاما سالم و بهداشتی نیست.