رکود و کسادی، هدیه کرونا به اقتصاد

کرونا رکود اقتصادی و کسادی کسب و کارها را به اقتصاد ایران همانند اقتصاد دنیا هدیه کرد، با این تفاوت که اقتصاد ایران پیش از کرونا هم روند کاهشی را تجربه می‌کرد و حالا وضعیت در حال بدتر شدن است.

 به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، شاهد این مدعا گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق ایران است که با انتشار گزارش ششم خود از شاخص مدیران خرید (شامخ) اعلام کرد؛ رقم شاخص شامخ برای کل اقتصاد ایران در اسفندماه به 31.39واحد رسیده که نسبت به بهمن‌ماه پارسال 16.23درصد معادل 51.7درصد ریزش داشته است. این گزارش نشانه‌ای آشکار از دورنمای رکود اقتصادی از دید مدیران و فعالان اقتصادی است؛ به‌ویژه اینکه شامخ صنعت در اسفندماه نسبت به بهمن‌ماه با افتی 13.66واحدی به 42.48واحد رسیده که کاهشی 32.15درصدی را تأیید می‌کند.

اقتصاد ایران در حالی به انتظار رکود سنگین نشسته که شامخ اقتصادی برخی دیگر از کشورها هم از ورود اقتصاد مناطق مختلف جهان به دوره رکود کرونایی حکایت دارد؛ به‌نحوی که شامخ کل اقتصاد عربستان سعودی 42.4، لبنان 35، هنگ‌کنگ 34.9، غنا 41.4و آفریقای جنوبی به 44.5واحد در مارس 2020میلادی رسیده و شامخ صنعت برخی کشورهای صنعتی ازجمله آلمان 48، ژاپن 47.8، ترکیه 48.1، روسیه 48.2 و مالزی 48.5واحد در مارس سال‌جاری میلادی برآورد شده است.

از نظر فعالان اقتصادی ایران دورنمای وضع اقتصادی ایران در ماه‌های آینده مساعد نیست؛ زیرا عدد کل شامخ کل اقتصاد ایران به پایین‌ترین سطح ممکن از مهر‌ماه پارسال رسیده است؛ هرچند برخی، ازجمله مردان اقتصادی کابینه، امیدوارند با کاهش شیوع کرونا در ماه‌های آینده، برخی فعالیت‌های اقتصادی رونق را تجربه کنند.

شامخ چیست؟

شامخ شاخصی است که انتظارات مدیران اقتصادی از سفارش کالاها و خدمات را از منظر مقدار تولید محصولات، میزان سفارش‌های جدید مشتریان، سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها، موجودی مواداولیه، میزان استخدام نیروی انسانی، قیمت خرید مواداولیه، موجودی محصول نهایی در انبارها، میزان صادرات کالاها، قیمت محصولات تولید شده، میزان مصرف حامل‌های انرژی، حجم فروش محصولات و انتظارات تولید در‌ ماه آینده را ارزیابی می‌کند.  اتاق ایران در عین حال شامخ صنعت را در اسفندماه پارسال 42.48واحد ارزیابی کرده که پایین‌ترین میزان ممکن از اردیبهشت 98به شمار می‌آید.

کرونا تقاضای اقتصاد را کاهش داد

ششمین گزارش اتاق ایران از شاخص مدیران خرید به وضوح نشان می‌دهد هم شامخ کل و هم شامخ صنعت به زیر 50واحد رسیده و فعالان اقتصادی اعلام کرده‌اند که از نظر آنها دورنمای تولید و رونق در فروردین 99 کاهشی و نامساعد بوده که گرچه از یک‌سو می‌تواند به‌واسطه تعطیلات نوروزی توجیه شود اما عمدتاً ناشی از اثرات مخرب کرونا بر فعالیت‌های اقتصادی است که باعث شده به‌جز چند رسته فعالیت تولیدی، مابقی فعالیت‌ها با افت قابل‌ملاحظه مواجه شوند.

رفت و برگشت در مرز رونق و رکود

بررسی روند شامخ کل اقتصاد ایران در 6‌ماه گذشته نشان می‌دهد این شاخص از زمان شروع محاسبه و انتشار تاکنون قادر نبوده است از مرز رونق و رکود یعنی رقم 50واحد عبور کند و همواره در نزدیکی این خط در نوسان بوده است اما در آخرین‌ماه از سال گذشته، با شیوع ویروس کرونا و محدود شدن تردد مردم و کاهش جدی فعالیت‌های اقتصادی یکباره تا 31.39واحد نزول کرده است. این گزارش می‌افزاید: در اسفندماه سال گذشته، وضعیت بخش صنعت نیز در واکنش به وقایع اثرگذار بر اقتصاد کلان، نابسامان بوده و شاخص شامخ، افت جدی انتظارات تولید در این‌ماه را پیش‌بینی می‌کند.

اسفندماه امسال از میان همه مؤلفه‌های اثرگذار شامخ، زیر شاخص انتظارات تولید در‌ ماه آینده به کمترین مقدار رسیده که از وخامت دورنمای تولید در فروردین 99حکایت دارد. درنظرسنجی از فعالان اقتصادی، رقم این زیر شاخص از 53.38واحد در بهمن 98به 27.52واحد در اسفند رسیده که از سقوط 48درصدی حکایت دارد.