تقریبا همهی آدمها گاهی اوقات خارش چشم را تجربه کردهاند. خارش چشم میتواند علتهای مختلف داشته باشد، و این مشکل غالبا با خارش پلکها – به ویژه در محل رویش مژهها -، قرمزی چشمها، و تورم پلکها نیز همراه است. در ادامه این مطلب را به نقل از بازده بخوانید.
نام علمی عارضهی خارش چشم «اکولار پروریتوس (ocular pruritus)» است.
این مقاله کمکتان میکند مطالبی دربارهی خارش چشم و چگونگی تسکین این عارضهی آزاردهنده بیاموزید. (هشدار جدی: هنگام بروز این عارضه، مالیدن چشمها نمیتواند هیچ کمکی به شما بکند.)
علتهای بروز خارش چشم
بیشتر اوقات خارش چشم بر اثر انواع حساسیتها (آلرژی) ایجاد میشود. مادهی تحریککننده (که به آن آلرژن میگویند) – نظیر گرده، غبار، و شورهی بدن حیوانات – باعث ترشح ترکیباتی در اطراف بافت چشمها میشوند؛ و ترشح همین ترکیبات که هیستامین نامیده میشوند، به ایجاد خارش، قرمزی، و تورم منجر میشود.
حساسیتهای چشمی از لحاظ شکل و اندازه متنوع هستند و میتوانند فصلی یا همیشگی باشند. حساسیتهای فصلی ممکن است باعث ایجاد وضعیتی شوند که به آن التهاب ملتحمهی آلرژیک گفته میشود. این وضعیت عموما در فصول بهار و پاییز ایجاد میشود و ناشی از افزایش میزان گردهها و قرار گرفتن در معرض آلرژنهایی نظیر گیاهان و علفهای هرز است.
از سویی دیگر، حساسیتهای همیشگی در تمام طول سال گریبانگیر فرد مبتلا هستند و ممکن است بر اثر عواملی نظیر گرد و غبار، و کپکهای قارچی ایجاد شوند.
در بسیاری از موارد، استفاده از محصولات و لوازم مختلف میتواند باعث ایجاد خارش چشم ناشی از حساسیت شود. برای مثال، برخی آدمها به مایع لنز چشمیشان حساسیت دارند. همچنین، برخی محصولات دیگر نیز وجود دارند که شامل ترکیباتی هستند که ممکن است باعث ایجاد خارش چشم شوند؛ مثلا اشکهای مصنوعی که برای درمان خشکی چشم استفاده میشوند؛ لوازم آرایش؛ و همچنین لوسیونها، کرمها، و صابونها.
ولی حساسیت تنها عامل ایجاد خارش چشم نیست. چنانچه (علاوه بر خارش) دچار سوزش چشم میشوید، ممکن است به سندرم خشکی چشم یا اختلال عملکرد غدد میبومین مبتلا شده باشید، و حساسیت نقشی در این وضعیت نداشته باشد. به همین صورت، اگر پلکهایتان قرمز و ملتهب شده باشد، ممکن است دچار وضعیتی به نام آماس پلک شده باشید که ناشی از باکتری یا در برخی موارد، موجودات میکروسکوپی باشد که در پلکهایتان زندگی میکنند.
چنانچه از لنزهای چشمی استفاده میکنید، حتما میدانید خارش چشم استفاده از این گونه لنزها را بسیار دشوار و غیرقابل تحمل میکند. ولی گاهی اوقات استفادهی مداوم و طولانی از لنز یا عدم تعویض به موقع آنها با لنزهای جدید میتواند عامل اصلی ایجاد خارش چشم باشد.
از آنجا که خارش چشم میتواند علتهایی متنوع داشته باشد، چنانچه این علائم بیش از اندازه طول بکشد، وضعیتتان وخیمتر شود، یا پس از گذر از فصول حساسیتزا همچنان ادامه داشته باشد، حتما باید به پزشک مراجعه نمایید.
راههای درمان خارش چشم
گاهی اوقات علائمی نظیر خارش چشمان را میتوان با استفاده از اشکهای مصنوعی (بدون نسخه) موجود در داروخانهها یا قطرههای چشمی ضد حساسیت تسکین داد. ولی در بسیاری موارد، برای تسکین این علائم به تجویز قطرههای چشمی یا داروهای خوراکی نیاز است. همچنین برخی داروها میتوانند احتمال خطر ایجاد خارش چشم را در آینده کاهش دهند – به ویژه علائم مربوط به خارش چشمی که ناشی از حساسیتهای فصلی باشند.
به علاوه، قرار دادن حولهی تمیز، خنک، و مرطوب بر روی چشمها (چشمهای بسته) نیز میتواند به تسکین شدت خارش چشمها کمک کند.
موثرترین راههای درمان خارش چشم، آنهایی هستند که مستقیما بتوانند عامل اصلی این عارضه را مورد هدف قرار دهند. برای مثال، چنانچه این علائم با خشکی چشم در ارتباط باشند، استفاده از قطرههای ضد حساسیت آنچنان تاثیری بر وضعیتتان نخواهد داشت؛ در حالی که این قبیل داروها میتوانند برای درمان خارش چشم ناشی از حساسیتهای فصلی بسیار موثر باشند. به همین دلیل، برای تشخیص بهترین و موثرترین راه درمان خارش چشم حتما باید با متخصص چشم مشورت نمایید.
برای تسکین انواع خارشهای چشمی داروهایی مختلف و گوناگون وجود دارد؛ ولی فقط متخصص چشم میتواند در مورد مناسبترین دارو یا ترکیب دارویی مورد نیازتان تصمیمگیری نماید. در برخی موارد، خارش چشم را میتوان با استفاده از اشک مصنوعی یا قطرههای ضد حساسیت درمان کرد. ولی در مواردی دیگر، شاید به استفاده از آنتیبیوتیک، داروهای ضد التهابی و/یا محصولات پاککنندهی ویژهی پلک چشم نیاز داشته باشید.
علاوه بر همهی اینها باید خاطرنشان کنیم، هرگز چشمهایتان را نمالید؛ حتی اگر واقعا به این کار وسوسه شوید. مالش چشم باعث ترشح بیشتر هیستامینها و وخیمتر شدن وضعیتتان میشود. همچنین مالش شدید چشمها ممکن است سبب خراش قرنیه یا ورود باکتری به چشمها و در نهایت، منجر به عفونتشان شود.