کرونا، بازار فروش‌آنلاین خرما را داغ کرد

با بالاگرفتن تب شیوع کرونا از اسفند‌ماه سال گذشته و تأکید برخی در فضای مجازی به مصرف مواد غذایی دارای طبع گرم مانند خرما، رشد نسبی تقاضای خرید برای این محصول، زمینه افزایش قیمت خرما را فراهم کرد. این شرایط موجب شد برخی عرضه‌کنندگان با بسته‌بندی خرما در اوزان مختلف و تبلیغات روی بسته‌بندی آن، این محصول را با وزن پایین‌تر و قیمت‌هایی عرضه کنند که قابل مقایسه با نرخ خرده‌فروشی هر کیلوگرم خرما در مراکز عمده‌فروشی و حتی بازار مصرف نبود. اما اکنون در آستانه‌ ماه مبارک رمضان، کاهش تقاضای خرید این محصول موجب کاهش نرخ عمده‌فروشی و خرده‌فروشی خرما در بازار مصرف شده است. با این شرایط برخی تولید‌کنندگان و عرضه‌کنندگان خرما تبلیغات و فروش خرما در شبکه‌های مجازی نظیر تلگرام و اینستاگرام را با درنظر گرفتن تخفیف‌های بیشتر، نسبت به قیمت خرده‌فروشی‌های سطح شهر و ارسال محموله از طریق پست در دستور کار قرار داده‌اند.

گزارش میدانی از بازار خرده‌فروشی خرما در سطح میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران، فروشگاه‌های آنلاین و همچنین فروشگاه‌های زنجیره‌ای بیانگر شکاف قیمتی در بازار این محصول است؛ به‌نحوی که گاه تفاوت 3برابری قیمت هر کیلوگرم از برخی انواع خرما، مانند خرمای پیارم در میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران، خرده‌فروشی‌های سطح شهر و فروش آنلاین و فروشگاه‌های مشهور مجازی مشاهده می‌شود. اما عرضه‌کنندگان خرما برای سرپوش گذاشتن بر گرانفروشی این محصول شیوه‌های مختلفی مانند درج اطلاعات غلط در مورد مشخصات و کیفیت محصول که همخوانی چندانی با محتوای خرمای بسته‌بندی‌شده ندارد یا عرضه خرما در اوزان مختلف 250 تا 400، 600 و 750گرمی شرایط را به‌گونه‌ای رقم زده‌اند که مشتری در انتخاب و خرید یک نوع خرمای خاص مثلا رطب مضافتی بم با برندهای مختلف در مراکز خرده‌فروشی دچار سردرگمی می‌شود و در اغلب موارد نیز سرانجام از قیمت و کیفیت خرمای خریداری‌شده راضی نیست.

فروش آنلاین خرما در کانال‌ها مجازی 

 کاهش قدرت خرید و افت تقاضای ناشی از قرنطینه خانگی پس از شیوع ویروس کرونا، برای اغلب کالاهای صنعتی و محصولات کشاورزی موجب شده تا امسال برخلاف سال‌های قبل حتی در آستانه‌ ماه مبارک رمضان نیز تقاضای چندانی برای خرید خرما در بازار مصرف وجود نداشته باشد. در این شرایط حجم تبلیغات فروش اینترنتی و آنلاین خرما در شبکه‌های مختلف مجازی افزایش یافته و تولیدکنندگان یا برخی واسطه‌ها با راه‌اندازی فروشگاه‌های مجازی فروش خرما برای جذب بیشتر مشتری تلاش می‌کنند. این افراد با دریافت سفارش از مشتری به ارسال محموله خرما از مراکز تولید به شهرهای مختلف از طریق پست اقدام می‌کنند و در مواردی که مثلا مشتریان بیش از 5کیلوگرم خرما سفارش دهند نیز هزینه ارسال پستی این محموله‌ها را رایگان اعلام می‌کنند. بررسی قیمت مصرف‌کننده خرما در این شیوه فروش نیز بیانگر آن است که نرخ اینگونه اقلام برای کسانی که دغدغه‌ای برای رعایت نکات بهداشتی در دوران قرنطینه به‌دلیل ارسال پستی ندارند، نسبت به قیمت فروش خرما در فروشگاه‌های مشهور اینترنتی و حتی برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرده‌فروشی‌های سطح شهر به‌صرفه باشد.

نایب‌رئیس انجمن خرمای ایران با اشاره به این شیوه فروش خرما در آستانه ‌ماه مبارک رمضان گفت: افت شدید تقاضا موجب شده تا قیمت خرما در بازار در چند هفته گذشته در فروشگاه‌های زنجیره‌ای به‌دلیل شیوع ویروس کرونا و تنگناهای صادراتی روند نزولی پیدا کند. علی‌محمد صمیمی با اشاره به اینکه وضع تولید خرما در سال‌جاری به‌دلیل شرایط مناسب آب‌وهوایی، بسیار خوب و مطلوب بوده اما توقع خرماکاران از صادرات محصولاتشان برآورده نشده است، افزود: در ابتدای امسال با افزایش قیمت خرما در بازار مواجه شدیم که این موضوع باعث کاهش فروش و انبارشدن محصولات شد، به‌طوری‌که در برخی مناطق 50درصد از محصول برداشتی در انبار‌ها ذخیره شده است. به گفته او صادرات خرما در سال‌جاری به‌دلیل بالابودن قیمت‌ها و بعضا محدودیت‌های صادراتی، ضعیف‌تر از سال‌های گذشته بوده که این موضوع نیز به ماندن محصول روی دست خرماکاران دامن زده و افت تقاضا و کاهش قیمت‌های بازار به ‌ضرر تمام افرادی تمام می‌شود که در زمینه تولید و عرضه خرما سرمایه‌گذاری کرده‌اند. صمیمی تأکید کرد: انواع خرما با کمترین قیمت به‌صورت عمده و خرده‌فروشی در بازار عرضه می‌شود و خرماکاران امیدوارند در این بازه زمانی‌ ماه مبارک رمضان خرمای ذخیره‌شده خود را به فروش برسانند. او افزود: به‌دلیل افت تقاضا و ضعف شبکه توزیع اخیرا برخی خرماکاران به فروش محصولات خود از طریق اینترنت روی آورده‌اند و این اقدام در بسیاری از موارد با رضایت مشتریان نیز مواجه شده است.

عرضه چندنرخی خرما

همانند بسیاری از محصولات کشاورزی فاصله قیمتی خرما از مراکز تولید که غالبا در جنوب کشور واقع شده تا مراکز عمده خرید مانند کلانشهر تهران به بیش از 3برابر می‌رسد. گرچه خرما مشمول قیمت‌گذاری دولتی نیست اما مسئولان تنظیم بازار تلاش می‌کنند با استفاده از ابزار وضع تعرفه صادراتی، تولید‌کنندگان را به عرضه خرما در زمان اوج تقاضا و ایامی مانند ‌ماه مبارک رمضان ملزم کنند. اما حتی این شیوه عرضه نیز تأثیر چندانی در تثبیت و واقعی‌شدن نرخ خرده‌فروشی خرما ندارد و در اغلب ایام سال زیان این فاصله قیمتی تولید تا مصرف خرما از جیب مصرف‌کنندگان تامین می‌شود. به گفته محمدعلی صمیمی، نایب‌رئیس انجمن خرمای ایران نیز قیمت خرما در تهران 3برابر بیشتر از قیمتی است که خرماکار در جنوب کشور این محصول را عرضه می‌کند‌؛ به‌طوری که یک کیلو خرمای مرغوب در برازجان به قیمت 11هزار تومان به شرکت‌ها فروخته می‌شود اما این شرکت‌ها در تهران همان خرما را به قیمت 20 تا 30هزار تومان به مشتریان عرضه می‌کنند که رفع این مشکل نیازمند نظارت دقیق دولت و نهاد‌های نظارتی است و تنها در این صورت است که قیمت خرما و انواع محصولات کشاورزی کاهش می‌یابد. او تأکید کرد: متأسفانه در چنین شرایطی شرکت‌های خصوصی که محصول را از خرماکاران با قیمت پایین خریده و در کلانشهر‌ها با قیمت‌های بسیار زیاد می‌فروشند، سود زیادی به‌دست می‌آورند اما خرماکاری که یک سال زحمت کشیده از حداقل درآمد از تولید‌ برخوردار است. دولت باید برای این شرکت‌ها و برند‌های داخلی نرخ سود مشخص کند تا از قیمت تمام‌شده محصول کاسته شود.

توزیع 100هزار تن خرما در ‌ماه رمضان 

سخنگوی ستاد تنظیم بازار هم از اتخاذ تدابیری برای تامین خرمای مورد نیاز بازار از اواخر سال گذشته خبر داد و گفت: میزان صادرات خرما تا 20فروردین‌ماه امسال 3هزار و 500تن بود ولی از آنجا که انجمن تولید‌کنندگان و تشکل صادرکنندگان خرما در کشور به دولت متعهد شده بودند که اجازه افزایش قیمت این محصول در‌ماه مبارک رمضان، به نرخ‌های بیشتر از اسفندماه سال گذشته را نمی‌دهند، برای حمایت از این تشکل‌ها و مشروط به اینکه قیمت‌ها افزایش نیابد، عوارض صادراتی برای خرما وضع نکردیم. محمدرضا کلامی افزود: بر این اساس برای تنظیم بازار ‌ماه مبارک رمضان روز شنبه هفته جاری با این تشکل‌ها هماهنگ شد تا 100هزار تن از خرمای موجود شامل 70هزار تن خرمای مضافتی و 30هزار تن خرمای کبکاب را در اختیار ستاد تنظیم بازار قرار دهند تا برای توزیع از طریق معرفی مباشران توسط استان‌ها در اختیار آنها قرار گیرد. او تأکید کرد: نرخ هر کیلوگرم خرمای مضافتی در مبدأ سردخانه کرمان 18هزار تومان و نرخ تحویل هر کیلوگرم خرمای کبکاب در سردخانه 12هزار تومان است که نرخ فروش این محصولات در بازار خرده‌فروشی با احتساب هزینه‌های مرتبط در کارگروهای تنظیم بازار استانی تعیین می‌شود. مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی تامین و توزیع کالای وزارت صنعت، افزود: اما قیمت مصرف‌کننده هر کیلوگرم خرمای مضافتی بم در اسفند‌ماه سال گذشته که ملاک ستاد تنظیم بازار بوده 27 تا 28هزار تومان است و براساس تعهد مذکور، باید خرمای مضافتی درجه یک به نرخ کمتر از 30هزار تومان در بازار مصرف عرضه شود. او در مورد افزایش نرخ هر کیلوگرم خرمای درجه یک در بازار به 50 تا 60هزار تومان در برخی مناطق گفت: روز یکشنبه هفته جاری به استان‌ها ابلاغ شد تا با معرفی مباشر نسبت به تحویل خرما با نرخ‌های مذکور اقدام کنند که با این شرایط دولت تدارک لازم برای تنظیم بازار خرما در‌ ماه مبارک رمضان را دیده و در صورت ایفای تعهد تولید‌کنندگان و صادرکنندگان مبنی بر تامین نیاز بازار با نرخ‌های مذکور، هیچ‌گونه عوارض یا ممنوعیت صادراتی برای خرما در این ایام اعمال نخواهد شد اما درصورتی که به هر دلیلی قیمت این محصول در بازار مصرف به‌طور غیرمتعارف افزایش یابد، دولت از ابزار خود برای ممنوعیت صادرات خرما استفاده می‌کند. کلامی افزود: هدف این شیوه تنظیم بازار استفاده نکردن از ابزارهای تعرفه‌ای و حرکت بخش خصوصی در کنار دولت است و اگر مصارفی در هر کجای کشور برای تامین نیاز خرما در‌ماه مبارک رمضان وجود دارد این انجمن به ستاد تنظیم بازار تعهد داده تا 100هزار تن خرما را به مباشرانی که کارگروه‌های استانی معرفی می‌کنند با نرخ مصوب تحویل دهد.

عقبگردقیمت خرما 

نایب‌رئیس انجمن خرمای ایران: افت شدید تقاضا موجب شده در چند هفته گذشته قیمت خرما در فروشگاه‌های زنجیره‌ای به‌دلیل شیوع ویروس کرونا و تنگناهای صادراتی روند نزولی پیدا کند