فریز کردن مواد غذایی یکی از بهترین روش‌ها برای مبارزه با تولید پسماند غذا و هدر رفت آن‌ها است که می‌تواند مواد خوراکی را برای مدت طولانی در دسترس قرار دهد. حال این مواد می‌توانند از نوع خوراکی‌های تازه باشند یا باقی‌مانده‌ای از وعده‌های روزانه. البته اطلاع از نکات و مواردی که به روش صحیح فریز کردن منجر می‌شود، می‌تواند طعم و تازگی این مواد غذایی را برای مدت زمان بیشتری حفظ کند و به شما بیاموزد که بهترین زمان برای خارج کردن این مواد غذایی منجمد چه زمانی است.
فریز کردن مواد غذایی و تضمین سلامت و تازگی
قبل از هر چیز دمای فریزر خود را چک کنید تا دمای 17- درجه سانتی‌گراد یا کمتر را نشان دهد. برای این منظور لازم است که دماسنج اختصاصی برای فریزر داشته باشید یا این دما توسط خود وسیله به نمایش درآید.
با وجود آنکه فرآیند فریز کردن یا انجماد موجب کشته شدن باکتری‌های مواد غذایی نمی‌شود، ولی توانایی تکثیر آن‌ها را به مقدار زیادی کندتر می‌کند و به همین دلیل است که عمل انجماد، از فاسد شدن ماده غذایی جلوگیری می‌کند. بعد از آنکه ماده غذایی را از فریزر خارج کردید و یخ آن ذوب شد، باکتری‌ها دوباره بیدار می‌شوند و شروع به فعالیت می‌کنند. پس یعنی باید در این زمان ماده خوراکی را بخورید یا آن را بپزید.
اغلب مواد غذایی در فریزر‌های خانگی حدود دو تا سه ماه سالم می‌مانند، ولی دستورالعمل و نکات نگهداری با توجه به نوع ماده غذایی متفاوت است. البته مدت زمانی که برای فریز کردن مواد غذایی گفته می‌شود، بیشتر از آنکه در ارتباط با سلامت آن‌ها باشد، به کیفیت ماده غذایی برمی‌گردد.
نکات فریز کردن مواد غذایی
از ظروف نگهدارنده دردار پلاستیکی یا کیسه فریزر استفاده کنید. ظروف شیشه‌ای برای این منظور مناسب نیستند، زیرا زمانی که در معرض تغییر دمای ناگهانی قرار بگیرند، ترک می‌خورند. به یاد داشته باشید که کیسه‌های فریزری (زیپ کیپ) و کیسه ساندویچی مثل هم نیستند. کیسه فریزر از پلاستیک ضخیم‌تر حاوی ترکیب افزودنی ساخته شده است که در فریزر شکسته نمی‌شود، ولی کیسه‌های ساندویچی معمولی یا برخی از کیسه‌های نگهداری دیگر این ویژگی را ندارند.
در صورت ممکن مواد غذایی را در اندازه‌های کوچک‌تر درون فریزر قرار دهید. این نکته علاوه بر آنکه سرعت یخ‌زدایی را افزایش می‌دهد، از هدر رفت و دور ریز ماده غذایی هم جلوگیری می‌کند. برای مثال به جای آنکه خورشت یا سوپ را در یک ظرف بزرگ بریزید، آن را در مقادیر کوچک و ظروف مجزا نگهداری کنید.
برای آنکه میوه‌های بری، برش‌های موز، لوبیا سبز و مواد غذایی کوچک مشابه آن‌ها را هم‌زمان با هم فریز کنید، می‌توانید آن‌ها را روی سینی فلزی پخش کنید و سپس درون فریزر بگذارید. بعد از آنکه این مواد کاملا منجمد شدند، هر کدام را به صورت جداگانه به کیسه فریزر یا ظروف مورد نظر منتقل کنید.
به جای آنکه فریز کردن مواد غذایی را صرفا به عنوان روشی برای جلوگیری از فاسد شدن ببینید، به آن به عنوان روشی برای حفظ تازگی خوراکی‌ها نگاه کنید. زمانی که مواد غذایی منجمد در تازه‌ترین حد خود باشند، بهترین نتیجه را بعد از ذوب شدن خواهند داشت. به عنوان مثال وقتی میوه بلوبری را در حالتی که شل و خمیری شکل باشد، فریز کنید، بعد از خارج کردن از فریزر هم با بلوبری خمیری و شل روبرو می‌شوید.
می‌توان گفت که تقریبا غیرممکن است تمام هوای موجود در ظرف نگهدارنده یا زیپ کیپ فریزری خود را خارج کنید، پس سوختگی فریزری در ماده غذایی بعد از مدت زمانی که درون فریزر قرار بگیرد، اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. البته اگر مصرف مواد غذایی فریزری شما زیاد باشد، دستگاه خلأ ساز که همه هوای موجود را خارج می‌کند، می‌تواند مشکلات فریز کردن مواد غذایی را از بین ببرد.
قبل از آنکه هر ماده غذایی را در فریزر قرار دهید، صبر کنید تا به طور کامل سرد شود. اگر غذایی که داغ است را درون فریزر بگذارید، علاوه بر آنکه سلامت آن را به خطر می‌اندازد (زمان مورد نیاز بیشتر برای خنک شدن، ماده غذایی را در منطقه به اصطلاح خطر دمای غذایی قرار می‌دهد)، قرار گرفتن یک جسم داغ درون فریزر، موجب گرم شدن باقی مواد غذایی نیز می‌شود که می‌تواند سلامت آن‌ها را نیز به مخاطره بیندازد.
یخ‌زدایی صحیح مواد غذایی چگونه انجام می‌شود؟
در برخی از موارد، مواد غذایی منجمد را می‌توانید مستقیما استفاده کنید. به عنوان مثال بری‌های یخ زده به طور مستقیم قابل استفاده در اسموتی هستند یا می‌توانید خمیر گوجه فرنگی یخ زده را مستقیما به سوپ یا سس اضافه کنید. البته می‌توانید سینه مرغ یخ زده را هم به طور مستقیم روی حرارت قرار دهید و بپزید، ولی روش مورد تائید و ارجحی برای آشپزی نیست.
در برخی موارد دیگر نیاز است ماده غذایی را به طور کامل یخ‌زدایی کنید. امن‌ترین روش برای این منظور خصوصا در مورد مواد غذایی پروتئینه مانند گوشت، مرغ و ماهی آن است که آن‌ها را از شب تا صبح درون یخچال قرار دهید. اگر این مواد در دمای اتاق یخ‌زدایی شوند یا برای ذوب شدن یخ، آن‌ها را درون آب گرم قرار دهید، ممکن است منجر به مسمومیت غذایی شوند.
در ادامه نکاتی برای فریز کردن مواد غذایی مختلف ذکر می‌شوند:
فریز کردن گوشت و غذای دریایی
نکته مهم در مورد این دسته از مواد غذایی آن است که به محض بازگشت به خانه، آن‌ها را درون فریزر قرار دهید. گوشت خام را نباید به مدت سه روز در یخچال بگذارید و سپس به فریزر منتقل کنید. گوشت‌ها را از درون ظروف پلاستیکی بیرون بیاورید. گوشت چرخ‌کرده را قبل از فریز کردن تقسیم کنید. اگر این مواد را به صورت دو لایه بسته‌بندی کنید (دو لایه کیسه فریزر یا یک لایه زیپ کیپ و یک لایه کیسه فریزر) طول عمر نگهداری‌شان افزایش می‌یابد و از سوختگی فریزری هم جلوگیری می‌شود.
گوشت و غذا‌های دریایی را به مدت دو تا سه ماه در سردترین قسمت فریزر (دورترین نقطه از در) قرار دهید. قبل از پخت، گوشت را چند ساعت (شب تا صبح) درون یخچال قرار دهید تا یخ آن کاملا ذوب شود.
فریز کردن سبزیجات تازه
بهترین روش فریز کردن سبزیجات تازه، بلانچ یا نیم‌پز کردن آن‌ها است. سبزیجات برای بلانچ شدن روش‌های مختلفی دارند: لازم است بروکلی را از قسمت چتری شکلش به قطعات کوچک برش بزنید، پوست هویج را جدا و آن را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کنید، فلفل دلمه‌ای را برش‌های باریک بزنید و قسمت شاخه‌ای لوبیا سبز را جدا کنید. مهم‌ترین نکته در مورد سبزیجات آن است که آن‌ها را به شکلی که بعد از یخ‌زدایی مصرف می‌شوند، در بیاورید.
بعد از برش زدن سبزیجات، آن‌ها را برای یک تا دو دقیقه همراه با آب بجوشانید و سپس سریع در حمام آب و یخ قرار دهید تا پختشان متوقف شود. بعد از آنکه آب اضافی آن‌ها خارج و کاملا خشک شدند (سبزیجات مرطوب باعث به وجود آمدن یخ‌های ریز می‌شوند)، سبزیجات را روی سینی فلزی پخش کنید، درون فریزر قرار دهید و بعد از منجمد شدن، به کیسه فریزر یا ظروف نگهدارنده منتقل کنید.
فریز کردن میوه هم به همین روش انجام می‌شود، ولی می‌توانید مرحله بلانچ کردن را حذف کنید. به یاد داشته باشید که موز را می‌توانید همراه با پوست و به صورت کامل فریز کنید. البته پوست آن در صورت انجماد قهوه‌ای می‌شود، ولی میوه درون آن تازه و روشن باقی می‌ماند. میوه‌ها به مدت دو تا سه ماه درون فریزر ماندگاری دارند.
سبزیجات برگی مانند کاهو و کلم، گوجه فرنگی و محصولات دیگری که حجم زیادی آب دارند، به خوبی منجمد نمی‌شوند. ولی می‌توانید سبزی‌های برگی تازه را خرد کنید، آن‌ها را با مقدار کمی آب یا روغن زیتون مخلوط کنید و سپس در قالب‌های یخ بریزید و درون فریزر قرار دهید. بعد از منجمد شدن، مکعب‌های یخی را به زیپ کیپ منتقل کنید.
فریز کردن لبنیات و تخم مرغ
مشکل اصلی در مورد تخم مرغ آن است که انبساط و یخ زدن، باعث شکستن پوسته آن می‌شود. تخم مرغ آب پز شده کامل هم بعد از فریز شدن حالت لاستیکی پیدا می‌کند. بهترین روش برای انجماد تخم مرغ آن است که آن‌ها را درون کاسه بشکنید، با مقدار کمی شکر یا نمک مخلوط کنید (با توجه به آنکه برای مصرف شیرین یا شور فریز می‌شوند) و آن‌ها را درون ظروف نگهدارنده و در فریزر قرار دهید. البته می‌توانید زرده و سفیده را هم به صورت مجزا در فریزر بگذارید.
شیر هم به طور کامل قابل انجماد است، ولی یخ زدن آن باعث تکه تکه و جدا شدن ترکیباتش می‌شود که کیفیت آن را بعد از ذوب شدن، تحت تاثیر قرار می‌دهد. البته همچنان می‌توانید با استفاده از آن کیک پزی یا آشپزی انجام دهید و تنها زمانی که شیر را به تنهایی بنوشید، تفاوت کیفیت آن را احساس می‌کنید.
خامه غلیظ به خوبی منجمد می‌شود، ولی 50 درصد هم احتمال دارد، این اتفاق نیفتد. تکه‌های کوچک خامه زده شده را روی سینی بچینید و درون فریزر قرار دهید. بعد از منجمد شدن آن‌ها را به کیسه منتقل کنید.
پنیر را زمانی که به تکه‌های کوچک تقسیم کرده و آن‌ها را با دو لایه بسته‌بندی کرده‌اید، در فریزر بگذارید. پنیر خانگی و خامه ترش بعد از انجماد حالت دانه دانه پیدا می‌کنند. کره برش خورده به خوبی منجمد می‌شود، ولی در مورد کره هم زده این‌گونه نیست.
فریز کردن سوپ، خورشت و خوراک
وقتی می‌خواهید سوپ، خورشت و خوراک که آبکی هستند را منجمد کنید، ابتدا مطمئن شوید کاملا درون یخچال سرد شده باشند. حداقل تا زمانی صبر کنید که چربی غذا به صورت سفت شده و روی سطح مواد دیده شود. این چربی‌ها را از روی سطح غذا بردارید و دور بریزید. سپس مایع خوراکی را به ظرف نگهدارنده منتقل کنید و درون فریزر بگذارید.
فریز کردن کاسرول و لازانیا
تقریبا همیشه می‌توانید کاسرول پخته نشده یا لازانیا را درون ظرف پختش فریز کنید، البته در این شرایط حتما باید روی ظرف را با ورقه آلومینیومی محکم ببندید. قبل از آنکه بخواهید این غذا را نوش جان کنید، ظرف را از فریزر خارج کنید تا در ساعات شب تا صبح یخ‌زدایی شود. البته می‌توانید بعد از بیرون آوردن ظرف از فریزر، آن را مستقیم درون فر سرد قرار دهید، سپس دستگاه را روشن کنید و کاسرول یا لازانیا را بپزید. کمی بیشتر منتظر بمانید تا مطمئن شوید غذا به اندازه کافی پخته باشد و سپس فویل را برای 20 دقیقه نهایی پخت از سطح ظرف بردارید تا روی غذا هم ترد شود.
می‌توان کاسرول و لازانیا را بعد از پخت هم درون فریزر نگهداری کرد و در زمان مورد نظر، بعد از یخ‌زدایی، مجدد آن را گرم کرد. به یاد داشته باشید که پخت در این شرایط باید اندکی کمتر از همیشه انجام شود، زیرا در فرآیند گرم شدن هم مجدد پخته خواهد شد. در این شرایط باید حباب و سس و مایعات در حال جوش را درون غذا ببینید. مطمئن شوید که درجه حرارت در مرکز مواد غذایی حداقل به 70 درجه سانتی‌گراد رسیده باشد.
فریز کردن نان، کیک و شیرینی
نان پخته شده، کیک و شیرینی را بعد از آنکه کاملا سرد شدند، در دو لایه کیسه بپیچید و سپس آن‌ها را برای مدت دو تا سه ماه درون فریزر نگهداری کنید. برخلاف بسیاری از مواد غذایی که قابل فاسد شدن هستند، نان، کیک و شیرینی را می‌توانید همچنان درون کیسه و ظرف و در دمای محیط قرار دهید تا یخشان ذوب شود. البته می‌توان خمیر شیرینی‌ها را به صورت خام و نپخته نیز درون فریزر نگهداری کرد. در این صورت توصیه می‌شود آن‌ها را به قطعات کوچک و گلوله‌های مجزا تقسیم کنید تا بتوانید بعد از خارج کردن از فریزر، به طور مستقیم درون فر قرار دهید.
منبع:مجله دیجی کالا
