خبرگزاری تسنیم: یونس ترکچین و محمدعرفان همتی آذر: الیاس حضرتی نماینده تهران در مجلس دهم شورای اسلامی و قائم‌مقام حزب اعتماد ملی به تشریح نظرات خود درباره نحوه ادامه کار شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان و نحوه ورود آنها به انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 پرداخته است.
حضرتی از جمله نمایندگان دهمین دوره مجلس شورای اسلامی است که در انتخابات دوره یازدهم از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت شد.
متن گفت‌وگو با وی را در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: با تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید. شما در مجلس دهم عضو و رئیس کمیسیون اقتصادی بودید و اقتصاد هم یکی از مهمترین اولویت‌های کشور است که با موضوع معیشت ارتباط مستقیم دارد،
اکنون که آخرین روزهای مجلس در این دوره را پشت‌سر می‌گذاریم، بفرمایید این کمیسیون چه اقدامات، تصمیمات، مصوبات و در یک کلام چه کار مهمی برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور داشته است؟
در کمیسیون اقتصادی در مجلس دهم 7 یا 8 کار بزرگ انجام شد که در جای خود بسیار ارزنده و فوق‌العاده بودند. این کارها در واقع هدف داشت، ما فکر می‌کردیم که حل گره‌های اصلی اقتصاد کشور با رونق اقتصادی، مبارزه با فساد و شفاف‌سازی، ایجاد تغییرات و بِروز کردن قوانین مثل قانون بانکداری و اتصال و تکمیل زنجیره سامانه‌های فروش موجب ایجاد یک دولت الکترونیک ــ حتی کامل‌تر و بالاتر و به‌نوعی دولت هوشمند ــ می‌شود که می‌تواند مسائل را کنترل کند.
بر این اساس ما در کمیسیون اقتصادی یکی از کارهایی را که انجام دادیم بحث تصویب قانون سامانه مؤدیان مالیاتی بود که در واقع فروشگاه‌های زنجیره‌ای را به یکدیگر متصل و حسابرسی را آسان‌تر می‌کند.
در این دوران که ترامپ سیاست‌های ضدایرانی اتخاذ کرده، سیاست‌های مالیاتی نقش پررنگی در اقتصاد کشورمان ایفا می‌کند که لازم است از این ظرفیت‌ها به‌خوبی استفاده شود و از به وجود آمدن فساد جلوگیری کرد. لازمه این امر این است که ما بتوانیم با استفاده از سامانه الکترونیکی، از ممیزمحوری تشخیص مالیاتی از سوی فرد به‌سمت سیستماتیک کردن حرکت کنیم البته این قانون به‌صورت صددرصد هنوز اجرا نشده است. چند وقت پیش یک آماری از تمام دستگاه‌هایی که باید به سامانه‌های مالیاتی متصل شوند دریافت کردیم که مشخص شد 22 دستگاه همکاری لازم را نداشتند که تذکرات لازم به آنها داده شد و گزارش دوباره‌ای که گرفته شد مشخص شد دو دستگاه همراهی لازم نداشتند که تذکرات لازم به آنها داده شده که هرچه سریعتر به این سامانه مالیاتی متصل شوند.
کار دومی که کمیسیون انجام داد بحث مالیات بر ارزش افزوده بود، حدود 177 کشور مالیات بر ارزش افزوده‌ای را کار می‌کنند که ما الآن در مجلس آن را تصویب کردیم یعنی از مصرف‌کننده نهایی مالیات دریافت می‌شود.
قانون مالیات بر ارزش افزوده دو بار به‌صورت 5ساله و آزمایشی اجرا شده بود، دولت نتوانسته بود لایحه‌ای را در این زمینه به مجلس ارائه کند حتی در مجالس قبلی نیز چندین بار در این زمینه طرحهایی ارائه شده بود که مصوب نشد، اما در مجلس دهم با یک کار کارشناسی بر روی قانونی آزمایشی که اجرا شده بود و با شناخت ضعف‌ها و قوت‌ها و در قالب یک طرح به مجلس ارائه شد و این طرح نیز پس از بررسی در کمیسیون اقتصادی در صحنه علنی مجلس به تصویب رسید.
جهت‌گیری آنچه که در مجلس مصوب شد، حمایت از تولیدکنندگان و صادرکنندگان و پیمانکارانی است که با شرکت‌های دولتی قرارداد منعقد می‌کنند.
کار سوم که کمیسیون انجام داد در مورد مبارزه با قاچاق کالا و ارز بود. قانون مبارزه با قاچاق کالا قبلاً تصویب شده بود و در اجرا نواقصی داشت که در این زمینه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، نیروی انتظامی و دستگاه‌های امنیتی، وزارت اقتصاد و قوه قضاییه گزارش‌هایی به کمیسیون ارائه کرده بودند که در این راستا جلسات متعددی برای حل مشکل تشکیل شد و طرحی را آماده و به هیئت رئیسه مجلس ارائه کردیم که در دستور کار پارلمان است، در کنار این طرح، گزارش تحقیق و تفحص از ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز تدوین و در صحن علنی پارلمان قرائت شد.
یکی از دلایلی که باعث شد قرائت گزارش تفحص از قاچاق کالا و ارز طولانی شود این بود که اعتراضی به نتیجه‌گیری آن گزارش از سوی نیروی انتظامی، اتاق بازرگانی و چند نهاد دیگر که درگیر این گزارش بودند وجود داشت.
* علت طولانی‌شدن تدوین گزارش چه بود؟
در آیین‌نامه داخلی مجلس برای تحقیق و تفحص یک مکانیزم و زمان خاصی در نظر گرفته شده و باید روند خودش را طی کند، البته یکی از دلایلی که باعث شد این روند قدری طولانی شود این بود که یک اعتراضی به نتیجه‌گیری آن گزارش از سوی نیروی انتظامی، اتاق بازرگانی و چند نهاد دیگر که درگیر این گزارش بودند وجود داشت.
تسنیم: اتاق بازرگانی اعلام کرده بود که نمره پایین در این گزارش به این دستگاه داده شده است؟
نه‌تنها اتاق بازرگانی که این ادعا را داشت خود ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اعلام کرد این گزارش به‌گونه‌ای تدوین شده که نیازمند بازنگری است که رئیس هیئت تحقیق و تفحص جلسه‌ای را با این دستگاهها ترتیب داد تا مشکلات را برطرف کند و بلافاصله گزارش به صحن علنی ارجاع داده و در نوبت قرائت شد.
تسنیم: گفته شده برخی تعارض منافع‌ها باعث شده بود که برخی دستگاهها مانع قرائت این گزارش در مجلس شوند؟
خیر، بنده تا امروز هیچ چیزی درباره این موضوع نشنیده‌ام، هیچ دستگاهی با بنده به‌عنوان رئیس کمیسیون اقتصادی تماسی نداشته که بگوید که گزارش با تأخیر قرائت شود.
** لاریجانی مانع قرائت گزارش تفحص از ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نبود
تسنیم: گمانه‌زنی‌هایی در رسانه‌ها وجود داشت که شخص آقای لاریجانی رئیس مجلس مانع قرائت گزارش در مجلس شده است.
بعید می‌دانم، لاریجانی چنین روحیه‌ای ندارد که بخواهد مانع قرائت گزارش شود.
برنامه چهارمی که در کمیسیون داشتیم، اصلاح قانون نظام بانکداری بود که کارهای زیادی در این زمینه انجام شد و گزارشی تدوین و در صحن پارلمان شور اولش تصویب شد و شور دوم هم علی‌رغم مخالفت وزارت اقتصاد و دارایی و بانک مرکزی در حال انجام است ولی بعید می‌دانم به دستور کار مجلس دهم برسد.
** شورای نگهبان با اصل موضوع مناطق آزاد مخالف است
ازجمله دیگر موضوعاتی که در کمیسیون پیگیری شد موضوع مناطق آزاد نیز از موضوعات جنجالی بود که در کمیسیون پیگیری شد.
یک لایحه‌ای را دولت به مجلس ارائه کرد که 8 منطقه آزاد تجاری در آن تعریف شده بود که البته در مجلس نیز حدود 70 مورد به آن اضافه شد که پس از تصویب در مجلس بین پارلمان و شورای نگهبان این مصوبات در حال رفت و برگشت است، شورای نگهبان با اصل مناطق آزاد مخالف است، هر بار که مصوبه مجلس به شورا می‌رود یک اشکال جدید از سوی شورا مطرح می‌شود، البته قرار بر این شد تا نامه‌ای به شورای نگهبان ارسال شود و اعلام شود که بیشتر از این نمی‌توانیم ایرادات را برطرف کنیم.
** جریان اصولگرا و اصلاح‌طلب بی‌هویت شده‌اند
تسنیم: در سال 94 اصلاح‌طلبان توانستند با لیست امیدی که ارائه کردند 30 کرسی مجلس دهم را به دست بیاورند اما در سال 98 این اتفاق نیفتاد و نتوانستند موفق باشند و 30 کرسی را که به دست آورده بودند به رقیب واگذار کردند، به‌نظر شما چه عامل یا عواملی باعث شد که این اتفاق رخ بدهد؟ برخی از اصلاح‌طلبان موضوع رد صلاحیتها را مطرح می‌کنند اما برخی نیز اعتقاد دارند عملکرد اصلاح‌طلبان و به‌ویژه فراکسیون امید در این موضوع نقش داشته است.
ابتدا این مقدمه را بگویم که جریان اصولگرا و اصلاح‌طلب به‌اعتقاد بنده بی‌هویت شده‌اند، از روزی که صحبت از ایجاد جریان اصلاح‌طلبی شد بحث بر این بود که به تفکر و اندیشه ناب امام خمینی(ره) که در طول هشت سال ریاست آقای هاشمی با سیاست‌های تعدیلی خدشه وارد شده بود و مباحثی به‌مانند تجمل‌گرایی پیش آمده بود و در روزنامه بیان هم در آن زمان مطالبی درباره آن نوشتیم (مانور تجملی) ترمیم شود.
در آن زمان یک اتفاقی رخ داد که آرای مردم و نقش پررنگ مردم کمتر بود. اصلاح‌طلبی که آغاز شد پیامش این بود که انقلاب به جاده اصلی‌اش بازگردد که آن جاده تفکر و اندیشه امام بود، اندیشه امام همان تشکیل حکومت اسلامی است به‌معنای آنکه توسط مردم با رأی مردم زمینه‌های اجرای احکام الهی فراهم شود نه صرفاً حضور مردم، حضور مردم یک هدفی دارد به‌جهت اجرای دستورات الهی که برای سعادت بشر است.
تسنیم: در چند وقت گذشته آقای کرباسچی دبیرکل حزب کارگزاران نیز این موضوع را بیان می‌کند که باید یک فلش‌بک بزنیم به دوم خرداد 76 و ببینیم اصلاً هدف از ایجاد جریان اصلاح‌طلبی چه بوده است و الآن ببینیم کجا هستیم.
البته بنده صحبت‌های آقای کرباسچی را خیلی به‌دقت دنبال نکردم، به‌خاطر همین است که می‌گویم که اصلاحات از آن مسیر اصلی خود خارج شده است و دیگر در این جریان صحبت از امام(ره) نیست.
اصلاحات از آن مسیر اصلی خود خارج شده است و دیگر در این جریان صحبت از امام(ره) نیست، هویت اصلی اصلاح‌طلبی به مسیری رفت که در واقع یک جریان روشنفکری شد که خیلی تعصب به حاکمیت دینی و علاقه‌ای به مبانی دینی ندارد.
تسنیم: چرا این اتفاق افتاد؟
یک مثالی به شما بزنم، بنده جلسات مختلفی در دانشگاه‌ها و جاهای مختلف می‌روم در آنجا کلیپ‌هایی را نشان می‌دهند که از زمان مشروعیت مشروطیت شروع می‌شود و بعد مرحوم مصدق و بعد آیت الله کاشانی و بعد زمان انقلاب اسلامی و آقایان طالقانی و سحابی و دوم خرداد 76 و اصلاح‌طلبان و آقای خاتمی را نشان می‌دهد و بعد به داستان 88 می‌رسند و آقای کروبی را نشان می‌دهند که بنده چندباری اعتراض کردم و گفتم که "این افراد را که شما نشان می‌دهید نمی‌گویم افراد بدی هستند اما در کلیپی که پخش شد حرفی از امام که بنیانگذار انقلاب است زده نشده است"، به‌طور مثال من گفتم "شما کوه دماوند را رها کرده‌اید و تپه‌های کوچک را نشان می‌دهید"، آن هویت اصلی اصلاح‌طلبی به مسیری رفت که در واقع یک جریان روشنفکری شد که خیلی تعصب به حاکمیت دینی و علاقه‌ای به مبانی دینی ندارد و در فضای سیاسی به بحث رأی مردم و انتخابات آزاد خلاصه شد، انتخابات آزاد جزو اصول کار انقلاب است ولی در کنار این موضوع، موضوعات دیگری هم وجود دارد.
از آن طرف اصولگراها هم به این بدبختی دچار شده‌اند، این جریان هم ضمن اینکه خیلی توجهی به دیدگاه امام(ره) ندارد و دعواهایی را با جناح چپ هم بر سر این دیدگاه دارد که نمونه‌اش را در مجلس سوم و همین مجلس دهم بنده مشاهده کردم، این جریان هم هویت خودش را از دست داده به‌سمتی رفتند که جریان آیت الله مصباح و امثال ایشان حاکمیت کامل به این جریان پیدا کرده‌اند.
همین طور که در اصلاح‌طلبان جریان لیبرالیسم حاکمیت پررنگ پیدا کرده، آن طرف هم جریان آیت الله مصباح حاکمیت پیدا کرده است.
این را هم بگویم زمانی که امام در پاریس بود چند جریان به‌نزد ایشان رفتند و پیشنهاداتی برای نامگذاری انقلاب داشتند گروهی پیشنهاد کردند انقلاب را جمهوری اسلامی نگذاریم بلکه بگذاریم جمهوری اسلامی دموکراتیک (مرحوم بازرگان)، عده‌ای دیگر اعتقاد داشتند باید تنها جمهوری دموکراتیک نامگذاری شود (جبهه ملی) و عده‌ای معتقد بودند که باید حکومت اسلامی و خلافت اسلامی تشکیل شود که نمونه بارز آن سخنرانی آیت الله مصباح در نماز جمعه بود که اعلام کرد رأی مردم زینت المجالس است که متأسفانه این موضوع الآن در جریان اصولگرایی غالب شده است.
تسنیم: یعنی فکر می‌کنید که دو جریان اصلاح‌طلبی و اصولگرایی به‌سمت قدرت‌محوری رفتند تا جامعه‌محوری؟
به‌نظر من اینها از سر لجبازی، با استفاده از امکاناتی که در اختیار داشتند یکدیگر را راندند و بیشتر به‌دنبال یارگیری و یارکشی رفتند تا حل مشکل مردم. در این وسط جریان خط امام(ره) به‌نظر من در شرایط کنونی متولی خاصی ندارد. غیر از شخص رهبری که سخنان ناب خط امامی می‌زنند هر دو جریان سیاسی کشور به سمت و سوی عجیب و غریبی رفتند.
تبلور رویه حاکم در دو جریان سیاسی کشور در میزان مشارکت مردم در انتخابات اخیر مجلس بروز و ظهور کرد. فارغ از اثرگذاری عملکرد مجلس و دولت در کاهش مشارکت مردمی، جریانات سیاسی و تلویزیون از روز اول روی کار آمدن مجلس دهم سم‌پاشی وحشتناکی به بدنه جامعه انجام داد مبنی بر اینکه مجلس دهم بسیار ضعیف است. از سوی دیگر برخی دوستان ما مدام مدعی این می‌شدند که مجلس و دیگر نهادهای انتخابی جایگاهی در تصمیم‌گیری‌ها ندارند، مجموعه این اقدامات منجر به ضعف مشارکت مردمی در انتخابات شد.
طبق معمول هر انتخابات، ضعف مشارکت مردم با عدم توفیق اصلاح‌طلبان در انتخابات همراه می‌شود، ضمن اینکه تعداد زیادی از نامزدهای اصلاح‌طلب توسط دستگاه‌های نظارتی رد صلاحیت شدند ولی با این حال اگر به‌مانند انتخابات مجلس دهم، شاهد حضور پرشور مردم پای صندوق‌های رأی می‌بودیم بدون شک بار دیگر اصلاح‌طلبان پیروز انتخابات می‌شدند.
تسنیم: شما معتقد هستید وقتی مشارکت مردمی در انتخابات بالا برود بدون شک اصلاح‌طلبان پیروز انتخابات خواهند بود، در حالی که آقای محسن هاشمی اخیراً گفته بود "وقتی مردم از اصلاح‌طلبان در صحنه عمل چیزی نمی‌بینند دیگر پای صندوق‌های رأی نمی‌آیند که مشارکت را بالا ببرند."، دقیقاً همانند دوره‌ای که علی‌رغم رأی 20میلیونی مردم به دولت اصلاحات ولی دو سال بعد از آن لیست اصلاح‌طلبان در شورای شهر تهران شکست می‌خورد.
در یک مسابقه وحشتناک به مردم فهماندیم که شما نقشی در امور کشور ندارید. اصلاح‌طلبان با یک ادبیاتی و اصولگرایان و تلویزیون نیز با ادبیات دیگر مرتب در جهت تبلیغ اینکه همه فاسد هستند حرکت کردند. اصلاح‌طلبان درباره املاک نجومی تبلیغ کردند و اصولگرایان نیز بحث حقوق نجومی را با آب‌وتاب مطرح کردند و سرریز این اقدامات موجب ایجاد این تصور در مردم شد که تمامی مسئولان کشور به‌نوعی فاسد هستند.
تسنیم: فارغ از رد یا تأیید نظر شما مبنی بر تأثیر تخریب‌ها علیه مجلس در میزان مشارکت مردم در انتخابات، به هر حال عملکرد مجلس دهم به‌گونه‌ای بوده که بسیاری از اصلاح‌طلبان هم در اظهارنظراتشان علناً از فراکسیون امید اعلام برائت می‌کنند، بنابراین صرفاً نمی‌توان مشارکت پایین در انتخابات اخیر را حاصل انتقادات به عملکرد مجلس از سوی جریان‌های سیاسی و رسانه‌ها قلمداد کرد، به هر حال اینکه دغدغه‌های مردم برای نمایندگان مجلس دهم اهمیت بالایی نداشته را می‌توان در عدم به حدنصاب رسیدن جلسات مجازی مجلس به‌وضوح شاهد بود و نمی‌توان این مسئله را به‌راحتی کتمان کرد.
من به‌عنوان فردی که مطلعم می‌گویم هیچ‌گاه در هیچ دوره‌ای پیش نیامده که این تعداد از نمایندگان رد صلاحیت شوند و یا اینکه رأی نیاورند. مسئله دیگر این است که ماه‌های پایانی مجلس دهم همزمان با شیوع ویروس کرونا شد. از سوی دیگر همان‌طور که دیگر مجامع و شوراها به‌دستور وزارت بهداشت اجازه برگزاری نداشتند، مجلس نیز از این قاعده مستثنی نبود و جلسات آن به همین علت تعطیل شد.
البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که متأسفانه تعداد زیادی از نمایندگان و کارکنان مجلس در همان تست اولیه، مشخص شد که مبتلا به ویروس کرونا هستند. فکر می‌کنم از 120 تستی که همان روزهای اول فراگیری از نمایندگان و کارکنان مجلس گرفته شد، تست حدود 60 نفر مثبت اعلام شد، بنابراین طبیعی بود نمایندگانی که تست کرونای آنها مثبت اعلام شده بود، درگیر درمان این بیماری باشند و امکان حضور در جلسات مجازی را نیز نداشته باشند.
* آقای حضرتی، شما خودتان نیز به این مسئله واقف هستید که این گونه توجیهات نمی‌تواند قابل قبول باشد. چنان که ما سابقه این را داریم که تعدادی از نمایندگان مجلس اول علی‌رغم اینکه در حادثه انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی دچار صدمات جدی شده بودند ولی به‌دلیل شرایط ویژه کشور و اهمیت برقراری جلسه علنی مجلس، به‌منظور جلوگیری از افتادن مجلس از حدنصاب قانونی، روی همان تخت‌های بیمارستانی در صحن مجلس حضور پیدا کردند.
در تمام مجالسی که انتخابات به‌شکل فردی است نه حزبی، چنین مشکلاتی وجود دارد و نمی‌توان این مسئله را محدود به مجلس دهم کرد. به‌جز تهران که همواره مردم به فهرست انتخاباتی جریان‌های سیاسی رأی می‌دهند، در دیگر حوزه‌های انتخابیه این افراد هستند که حائز اکثریت می‌شوند.
بنده سه دوره از حوزه انتخابیه شهر موفق به ورود به مجلس شدم. همان زمان نیز دوستان اصلاح‌طلب به ما می‌گفتند که "فلانی، ما می‌خواهیم نام تو را به‌عنوان چهره‌ای که مورد حمایت جریان اصلاحات در شهرستان رشت است، اعلام کنیم."، ولی به آنها می‌گفتم که "من را در رشت به‌عنوان الیاس حضرتی قبول دارند، کاری به این ندارند که من اصلاح‌طلب هستم یا اصولگرا، بنابراین حمایت شما از من شاید حتی به‌ضرر من نیز تمام شود."
بنابراین این مشکل ساختار انتخاباتی کشور ما است که علی‌رغم اینکه نظام پارلمانی را به‌رسمیت می‌شناسیم ولی زیر بار نظام حزبی نمی‌رویم.
این مشکل ساختار انتخاباتی کشور است که علی‌رغم اینکه نظام پارلمانی را به‌رسمیت می‌شناسیم ولی زیر بار نظام حزبی نمی‌رویم.
تسنیم: پس از انتخابات اخیر مجلس که با شکست اصلاح‌طلبان همراه شد، خیلی از اصلاح‌طلبان گفتند که باید بازنگری در جریان اصلاحات صورت گیرد و معتقد بودند که "باید مانیفست جدیدی برای فعالیت‌های سیاسی این جریان نوشته شود تا لااقل در انتخابات 1400 دیگر شاهد شکست اصلاح‌طلبان نباشیم". عده‌ای دیگر از اصلاح‌طلبان نیز معتقدند که "اصلاح‌طلبان باید مدتی از قدرت کناره‌گیری کنند و برای بازسازی این جریان به اصلاح رابطه با مردم بپردازند."، در چنین شرایطی با توجه به اینکه بسیاری از اصلاح‌طلبان عملکرد شورای سیاست‌گذاری را عامل شکست خود در انتخابات اخیر مجلس می‌دانند، شما چه راهکاری را برای نحوه حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات 1400 مناسب‌تر می‌دانید؟
اینکه شورای سیاست‌گذاری پیش از انتخابات در بیانیه‌ای اعلام کرد که برنامه‌ای برای ارائه لیست در انتخابات ندارد، برای این نبود که دیگر احزاب اصلاح‌طلب را از حضور در انتخابات منع کند بلکه شورای سیاست‌گذاری در همان بیانیه اعلام کرد که احزاب آزادند که به‌شکل مستقل و یا با ائتلاف با یکدیگر در انتخابات شرکت کنند.
تسنیم: ولی به‌شکل نامحسوس احزابی که در عرصه رقابت‌ها حضور داشتند، به‌انحای مختلف مورد تخریب قرار می‌گرفتند.
طبیعی بود که وقتی استراتژی شورای سیاست‌گذاری عدم شرکت در انتخابات یا همان تحریم محترمانه انتخابات بود، در راستای همین هدف نیز اقداماتی انجام شود، ولی به هر حال آنچه در بیانیه شورای سیاست‌گذاری آمده بود، احزاب اصلاح‌طلب را از حضور در انتخابات منع نمی‌کرد.
در جریان اصلاحات همواره درباره اینکه به‌چه‌نحوی در انتخابات‌ها حضور پیدا کنند، اختلاف نظر وجود داشته است ولی مهم این است که در نهایت به یک اجماع و اتفاق نظر می‌رسند، حتی شخص آقای خاتمی نیز اگر درباره مسئله خاص نظری بدهد، این نظر میان جریان‌های مختلف به بحث گذاشته می‌شود. اما اینکه شورای‌عالی سیاست‌گذاری به کار ادامه بدهد یا نه، بله امکان دارد که نام این شورا تغییر پیدا کند. ولی در هر صورت اگر احزاب اصلاح‌طلب در کنار اشخاص تأثیرگذار این جریان در کنار هم بنشینند و از تمامی ظرفیت‌های خود استفاده کنند، باید یک اسم واحد روی آن جمع گذاشته شود.
اگر قرار باشد هر حزبی به‌شکل مستقل وارد انتخابات شود که این یک نوع خودکشی است، بنابراین کمترین نشانه عقل، انجام کار جمعی است، حال شما اسم آن را شورای‌عالی سیاست گذاری به‌ریاست آقای عارف بگذارید یا اینکه بگویید شورای هماهنگی به‌ریاست فلان شخص، در هر صورت کار جمعی لازمه فعالیت سیاسی است و این کار جمعی نیز نیازمند یک رهبر یا دبیر یا هدایت‌کننده است.
اینکه شورای‌عالی سیاست‌گذاری به کار ادامه بدهد یا نه، بله امکان دارد که نام این شورا تغییر پیداکند، اگر قرار باشد هر حزبی به‌شکل مستقل وارد انتخابات شود که این یک نوع خودکشی است.
اما در بُعد نظرات مختلفی که در جریان اصلاحات نسبت به نحوه سیاست‌ورزی اصلاح‌طلبان وجود دارد، به هر حال عده‌ای از اصلاح‌طلبان معتقد به این هستند که بخشی از مشکلات موجود مربوط به ایرادات ساختاری موجود در جمهوری اسلامی است و تا زمانی که این ایرادات ساختاری مرتفع نشود تفاوتی نمی‌کند که به‌طور مثال در رأس مجلس چه شخصی با چه گرایش سیاسی حضور داشته باشد.
گروهی دیگر از اصلاح‌طلبان معتقدند اشکالات ساختاری نه دست اصلاح‌طلب است و نه دست اصولگرا و این ایرادات به این آسانی قابل حل نیست و اگر بخواهیم به‌سمت اصلاح این ساختار معیوب برویم که بخشی از آن به‌معنای اصلاح قانونی اساسی است شاید حتی موجب بدتر شدن اوضاع نیز بشود و چاره‌ای جز حضور در انتخابات با همین سازوکار فعلی نیست.
تسنیم: یعنی شورای سیاست‌گذاری با همین سازوکار فعلی قرار است ادامه پیدا کند؟
قطعاً شیوه‌ها و روش‌ها رنگین‌تر و بِروزتر می‌شود، ولی به هر حال در درون جریان اصلاحات امروز این رویکرد وجود دارد که معتقد است تا زمانی که اصلاحات ساختاری صورت نگیرد، نمی‌توان به‌درستی نقش‌آفرینی داشت.
تسنیم: آیا اصلاح‌طلبان برای انتخابات 1400 باز هم به‌سراغ کاندیدای به‌تعبیر خودشان اجاره‌ای می‌روند یا اینکه باید شاهد حضور اصلاح‌طلبی شناسنامه‌دار در عرصه انتخابات ریاست جمهوری باشیم؟
البته کاندیدای اجاره‌ای کلمه خوبی نیست. امروز هم آقای لاریجانی و هم آقای روحانی اصلاح‌طلب هستند و هر دو آنها از گفتمان اصولگرایی عبور کرده‌اند. به‌طور کلی یکی از افتخارات ما اصلاح‌طلبان این است که شخصیت‌های اصولگرا را به‌شکل محترمانه از اصولگرایی عبور داده و به اصلاح‌طلبی سوق داده‌ایم که این مسئله تنها محدود به آقای روحانی و آقای لاریجانی نیز نمی‌شود و در گذشته نیز آقای ناطق نوری چنین وضعیتی داشته است.
امروز هم لاریجانی و هم روحانی و هم ناطق نوری اصلاح‌طلب هستند آنها از گفتمان اصولگرایی عبور کرده‌اند. به‌طور کلی یکی از افتخارات ما اصلاح‌طلبان این است که شخصیت‌های اصولگرا را به‌شکل محترمانه از اصولگرایی عبور داده و به اصلاح‌طلبی سوق داده‌ایم.
بعید نیست در آینده‌ای نزدیک شاهد اصلاح‌طلب شدن حزب مؤتلفه هم باشیم! (با خنده) چنان‌چه شاهد بودیم مرحوم عسگراولادی در سالهای پایانی عمر خود روحیاتی اصلاح‌طلبانه داشت.
تسنیم: پس شما معتقد هستید که آقای لاریجانی اصلاح‌طلب‌شده ممکن است گزینه اصلاح‌طلبان برای انتخابات 1400 باشد؟
من اصلاً درباره ریاست جمهوری به‌شکل مصداقی صحبت نمی‌کنم، تنها می‌توانم این را بگویم که شما نگران اصلاح‌طلبان نباشد، ما اصلاح‌طلبان برای انتخابات ریاست جمهوری برنامه خودمان را داریم.
تسنیم: آیا ممکن است حتی آقای جهانگیری بار دیگر بیاید؟
ممکن است ایشان هم یکی از اشخاص مطرح باشد.
تسنیم: خود شما هم برنامه‌ای برای حضور دارید؟
دنیا، دنیای احتمالات است، هیچ چیزی بعید نیست.
تسنیم: ممنون از وقتی که در اختیار ما قرار دادید.
