خبرگزاری تسنیم: پس از اعلام ایرادهای گرفته شده از سوی فیفا به اساسنامه جدید فدراسیون فوتبال، شهاب‌الدین عزیزی خادم، عضو سابق هیئت رئیسه فدراسیون فوتبال و علی کفاشیان رئیس پیشین این فدراسیون در گفت‌و‌گو با رادیو ایران مناظره‌ای در این خصوص انجام دادند که شرح این گفت‌و‌گو را در زیر می‌خوانید:
سوال: ابتدا درباره دورنمای فدراسیون فوتبال و اینکه چه اقدامی باید انجام شود تا خطاهای گذشته تکرار نشود، صحبت کنید؟
عزیزی‌خادم: فدراسیون فوتبال را نباید فقط به عنوان یک نهاد ورزشی و فوتبالی دید. فوتبال یک ملت و نماینده یک تمدن تاریخی و فاخر است. هرگونه آسیب در این حوزه‌ها وجاهت کشور را مخدوش می‌کند. در مورد بحث اساسنامه مواردی است که فیفا به عنوان یک نهاد فرا ملی وارد شده و اعضای مجمع هم در این حوزه ورود کرده‌اند. این موضوع، هم نیاز به بازنگری جدی دارد، هم به لحاظ سرعت و هم به لحاظ دقت.
اساسنامه فدراسیون فوتبال با توجه به نامه‌ای که فیفا زده، جدا اینکه باید سرعت در اصلاح آن به کار گرفته شود، باید مقداری براساس ارزش‌های داخلی، بومی شود. برای اینکه از خودپسندی و تک روی‌ها جلوگیری شود باید به مباحث قبل برگردیم. چون اینها آسیب‌زا است و همین مسائل قربانی‌های زیادی داشته است. بالاخره این هنر ماست که اینها را با هم تلفیق کنیم و با کمک افراد کاردان بتوانیم این فضا را تغییر دهیم. فکر میکنم نیاز روز ورزش کشور همین اساسنامه است.
شکی در این نیست که مجمع فدراسیون فوتبال نقش بی‌بدیلی دارد. نامه‌نگاری‌های اصلاح اساسنامه ذاتاً نمی‌تواند محرمانه باشد. مجمع باید از روند آن اطلاع داشته باشد و نباید نقش تماشاگری را برای مجمع در نظر بگیریم. اتفاقا خیلی خوب است که شفاف اساسنامه را در اختیار مجمع قرار دهیم تا آنها هم نظرات خود را ارائه دهند. همانطور که قبلا گفتم خطر تعلیق بیخ گوش فدراسیون فوتبال است.
سؤال: بعد از جام جهانی 2006 اساسنامه تنظیم شد و چرا به عقب برگشتیم؟
کفاشیان: طبق روالی که همیشه در فیفا و ای‌اف‌سی داشتیم، فدراسیون‌ها هر سال اساسنامه خود را تغییر می‌دهند و برای مجمع می‌فرستند و به طور مثال در بندهایی تغییراتی ایجاد می‌کنند. در نهایت هم نظرخواهی و برای مجمع ارسال و تصویب می‌شود. ما هم در فدراسیون فوتبال در سال 86 تغییراتی در اساسنامه داشتیم و در سال 90 این تغییرات به تصویب رسید. بعد از آن چندین‌بار نامه و پیشنهاداتی آمد تا اصلاحاتی انجام شود ولی متاسفانه در این 9 سال اصلاحاتی انجام نشده است. در حالی که اگر به اصل قضیه بازگردیم باید اصلاحاتی که در اساسنامه فیفا و AFC انجام شده در اساسنامه ما هم اعمال شود. چهار سال پیش این پیشنهاد را به فدراسیون فوتبال دادم تا کمیته‌ای تعیین شود و اساسنامه را با آخرین قوانین فیفا و AFC تغییر دهند، اما متأسفانه این اتفاق رخ نداده تا الان به اینجا رسیدیم. اینها مشکلات مدیریتی بوده است، اول از خودم گرفته تا الان.
رئیس فدراسیون فوتبال آینده الان باید چه کاری انجام دهد؟
کفاشیان: رئیس آینده که الان نباید کاری انجام دهد، چون نمی‌دانیم چه کسی است! الان هیئت رئیسه باید سریع اشکالاتی که گرفته شده را برطرف و نظر فیفا را جلب کند و در فرصت کوتاه اساسنامه را برای تمام اعضای مجمع ارسال کند. اگر هم اعضای مجمع نظری داشتند جمع شود و بعد به سرعت مجمعی تشکیل و اصلاح اساسنامه تصویب و تاریخ انتخابات را مشخص کنند. هر چقدر این زمان بگذرد به ضرر فوتبال کشور است. این اتفاق مثل بیماری است که باید سریع خوب شود، چون روز به روز بدتر می‌شود.
عزیزی‌خادم:کفاشیان از دوستان خوب من است و خیلی چیزها از او یاد گرفتم. کفاشیان از مدیران خوش‌فکر بود. به هر حال اختلاف‌نظرهایی هم بین ما وجود داشت. بحث اساسنامه تبدیل به یک وظیفه ملی شده است. با توجه به آسیب‌هایی که به فوتبال کشور وارد شده، به سمت تشکیل یک اجماع ملی برویم تا فوتبال را نجات دهیم. فوتبال ما تاکنون چنین دورانی را به خود ندیده است.
سؤال همه احساس می‌کنند تمام تصمیم‌ها پشت درهای بسته گرفته می‌شود و نظارتی بر تصمیم‌های کلان فدراسیون وجود ندارد.
عزیزی‌خادم:اعتقاد دارم نباید بی‌خود همه چیز را پیچیده کرد. در روزهای گذشته هم به دوستان گفتم این مطالبی که از سوی فیفا آمده محرمانه نیست و در اختیار مجمع قرار دهید تا صحبت کنند و خروجی خوبی داشته باشد. فیفا این اساسنامه را رصد می‌کند. اساسنامه باید مکمل تفکرات آتی فدراسیون فوتبال باشد. یعنی به همان مقدار که آن را مدرن و به‌روز می‌کنیم می‌شود، یکسری تفکرات جدید با اجماع ملی وارد اساسنامه کرد و افرادی بیایند که شرایط حال را تغییر دهند. بازهم اعتقاد دارم شرط اولیه، مشارکت اعضای مجمع است. من هم امیدوارم دوستان در هیئت رئیسه خیلی سریع ایرادها را در سایت فدراسیون بگذارند و در مورد آن حرف زده شود. در نهایت هم این موضوع قرار است در مجمع تصویب شود. ظاهرا باید تا چهار یا پنج روز آینده اساسنامه جدید با ایرادات برطرف شده را به فیفا ارسال کنند. امیدوارم مباحثی که فیفا مطرح کرده، فوراً برطرف شود.
سؤال: برخی‌ها معتقدند مجامع فدراسیون‌های ورزشی ماشین رأی هستند و فقط برای رأی‌گیری از آنها استفاده می‌شود؟
علی کفاشیان: در مجمعی که سال یک‌بار برگزار می‌شود و اعضای آن هم یک وظایف خاص دارند، نمی‌شود بگوییم نقش نظارت دارند. بله! مجامع، بازرس، حسابرس و هیئت رئیسه را تعیین می‌کنند و 95 درصد بخش اجرایی روی شانه این افراد است اما خود مجمع نقش اجرایی ندارد. من تا حالا ندیدم مجمعی یک رئیس را برکنار کند! بله مخالفت‌هایی بوده، اما نهایت یک اتفاق این است که یک مجمع به رئیس قبلی رأی ندهد و یک نفر دیگر در انتخابات رأی بیاورد که این اتفاق هم افتاده است.
این حق قانونی مجمع است که در جریان اساسنامه باشد. یعنی به هر حال مصوباتی است که در مجمع باید تصویب شود. من هم اعتقاد دارم اساسنامه را روی سایت بگذارند و رسانه‌ها نظر بدهند. هر چقدر این موضوع عمومی‌تر باشد بهتر است. متأسفانه چون ما این کارهار را تا حالا نکردیم، سخت می‌گیریم. اکثراً مواردی که در هیئت رئیسه می‌گذرد را مجامع تصویب می‌کنند، مگر اینکه مسئله خاصی باشد.
عزیزی خادم: باید تعهدی ایجاد کنیم که کنار آن پاسخگویی باشد. پنهان کردن دردی را دوا نمی‌کند. اگر دردی دوا می‌کرد که وضع فوتبال ما این نبود. ما نیاز به فداکاری و گذشت داریم. البته دوستان در هیئت رئیسه کار می‌کنند و امیدوارم با تعاملی که با وزارت ورزش وجود دارد کار پیش برود.
سؤال: طبق ایرادهای گرفته شده از سوی فیفا به اساسنامه، وزارت ورزش نمی‌تواند در مجمع حق رأی داشته باشد.
عزیزی خادم: همین نامه‌نگاری‌های فیفا را فدراسیون روی سایت قرار می‌داد، اینطور مطالب بیرون نمی‌آمد. حتما هم کمک می‌شد. افرادی هستند که می‌توانند کمک کنند. نقش دولت را نمی‌توانیم در رشد ورزش نادیده بگیریم. این را با باید ساز و کار حقوقی پیش ببریم تا فوتبال ضربه نخورد و استقلال فدراسیون هم خدشه‌دار نشود.
بیشتر بخوانید
کفاشیان: حضور وزیر یا معاون وزیر نقطه قوت مجامع است و با توجه به قانون کشور در مواقعی این افراد می‌توانند کمک زیادی به فدراسیون کنند. در مورد مسائل مالی ما یک حسابرس داریم که از سوی مجمع تعیین می‌شود. هر سال مجمع را تشکیل دادیم و تمام مسائل مالی در مجمع شفاف برای اعضا ارسال شد.
سؤال: فدراسیون تحت ریاست کفاشیان شفاف بود؟
عزیزی خادم: بله! ما نباید همه چیز را صفر و صد نگاه کنیم، در دوران چهار ساله‌ای که در خدمت کفاشیان بودیم، تیم خوب و همدلی بودیم و به نظرم دوران موفقی برای فوتبال ما بود. فیفا در زوریخ و قوانین حاکم بر آن بر اساس قوانین کشور سوئیس است. الان فدراسیون جهانی فوتبال گفته وزیر ورزش نباشد، اما بحث من نقش دولت‌هاست. نقش دولت را نمی‌توان در میزبانی و کمک به فوتبال را نادیده گرفت. همانطور که فیفا قوانین حاکم بر سوئیس را پذیرفته، نمی‌توانیم بگوییم در ایران هستیم و قوانین کشور را رعایت نکنیم. نشستی با کفاشیان داشتم که رئیس فدراسیون برونئی، برادر پادشاه این کشور بود اما فیفا کاری به آن نداشت. اینگونه نیست که بخواهیم رندی کنیم یا دروغ بگوییم. وقتی از فوتبال حرفه‌ای صحبت می‌کنید، باید کرامت انسانی و اخلاقی را هم باید مد نظر قرار بگیرید.
باید فضای فیفا و داخل را قانع کنیم و در شرایط فعلی برنامه‌ریزی کنیم. فضای اقتصادی فوتبال بدتر از آشفته است. شرایط قراردادها، وضعیت اقتصادی و قراردادها به برنامه‌ریزی نیاز دارد که باید چند دهه پیش انجام می‌شد. از آن روز باید برنامه‌ریزی می‌کردیم تا با حفره‌ها و چاله‌هایی مواجه نشویم که تصمیمات خلق‌الساعه بگیریم. پولِ بدون برنامه از بی‌پولی خطرناک‌تر است و به جایی رسیدیم که نه پول دارید و نه برنامه.
ما شورای عالی راهبردی در فدراسیون فوتبال به راه انداختیم و می‌گفتیم باید مرکزی در فدراسیون ایجاد کنیم. وقتی تصمیمی برای فوتبال کشور می‌گیرید، باید نگاه ملی داشته باشید. وقتی 30 تا 40 هیئت فوتبال دارید، باید بانک اطلاعات ملی داشته باشید. به مجموعه انقلاب رفتیم و مرکزی افتتاح کردیم. پس از آن دیگر از فدراسیون بیرون آمدم و اگر برگردم، کارهای این مرکز را دنبال میکنم. دبیرخانه‌ای تشکیل و بانک اطلاعاتی تهیه شد. بدون وجود این بانک وقتی می‌خواهم برای استانی تصمیم بگیرم، هیچ اطلاعاتی ندارم. فوتبال همگانی را هم باید در نظر داشته باشیم.
کفاشیان: تبلور این موضوع را در باشگاه‌ها ببینید. باشگاه‌ها در هشت سال، هشت تا 9 مدیر عوض می‌کنند و میانگین عمر مدیریت در فدراسیون‌ها، 2.5 تا سه سال است. در این شرایط نمی‌توان برنامه‌ریزی بلندمدت داشت. با صحبت‌های عزیزی خادم موافق هستم. اگر مدیری با برنامه‌ریزی بیاید، می‌تواند موفق باشد و استقلال فدراسیون که کسی جز مجمع نمی‌تواند روسای آن را برکنار کند، در برنامه‌ریزی‌ها موثر است. در چهار سال اول ریاست فدراسیون فوتبال مشکلات زیادی داشتیم، اما چهار سال دوم موفقیت‌های بسیاری کسب کردیم. شرط اصلی موفقیت، اجرای اساسنامه مستقل فدراسیون و دوم مدیریت است که باید ثبات مدیریتی داشته باشیم
سؤال: نقش باشگاه‌ها را در این موضوع چگونه می‌بینید؟
عزیزی‌خادم:وقتی گفتمان غالب، برنامه‌محور نباشد، با شرایطی روبه‌رو می‌شوید که نمی‌توانید فوتبال خود را با آن الزامات هماهنگ کنید و اگر این رویه از امروز منقطع نشود، آثار مخرب دیگری دارد. این به دست زدن به انتخاب عقلانی و اجماع ملی برمی‌گردد. می‌گویند فوتبالِ ورشکسته. بیشتر باشگاه‌ها شرایط مشابهی دارند و مالکان خصوصی، باشگاه‌ها را به سختی مدیریت می‌کنند آیا شما حاضر به تیمداری هستید؟ این کار با این وضعیت پول ملی، نرخ ارز و شرایط اقتصادی، راه به جایی نمی‌برد و این افراد که با سختی در این فضا برای استان خود کار می‌کنند، تا جایی که توانایی دارند به کار خود ادامه می‌دهند. ما با زیان انباشته شرکت مواجه هستیم. وقتی وضعیت اساسنامه و انتخابات اینگونه است، باید دست به انتخاب‌هایی بزنید که تبدیل به انتحار می‌شوید.
سؤال نظر شما درباره مدیریت مهدی تاج بر فدراسیون فوتبال چیست؟ در آن زمان افرادی چون گودرزی (وزیر وقت ورزش و جوانان) با ورود شما مخالف بود.
عزیزی‌خادم: خیلی به این موارد ورد نمی‌کنم و آن را به افکار عمومی ارجاع می‌دهم. خیر و خوبی در چیزی بود که برای ما اتفاق افتاد و چه بسا یک مخالفت باعث خیر می‌شود. یکی از مشکلات ما با همین افرادی بود که قربانیان زیادی گرفتند. به عنوان عضو مجمع تاکید می‌کنیم به سمتی نرویم که قربانیانی بگیرد. اساسنامه ابهام، تناقض و حرف و حدیث دارد و نیازمند اصلاح و بازنگری جدی است. اگر راه را درست نکنیم، نمی‌توانیم ورود نخبگان را درست کنیم. سنگ عیار ما برای فوتبال به‌روز، مبانی اقتصادی با اساسنامه سالم و شفاف است. باید اینها را درست کنیم. از ورود افراد جلوگیری می‌کنند که می‌ببینید اکنون چه بحران‌هایی در فوتبال ایجاد شده است. وقتی نگاه شما ملی باشد، تصمیمات ملی و فراملی می‌گیرید و به فکر ارتقای فوتبال و بازگشت اعتبار به افکار عمومی است. امیدوارم مشکلات اساسنامه حل شود و به سراغ مسائل مهم برویم. موضوعاتی چون مشکلات اقتصادی، نرخ ارز و شرایط نگران‌کننده باشگاه‌ها.
سؤال: چرا مدیران فدراسیون فوتبال با یکدیگر ناهماهنگ هستند؟
عزیزی‌خادم: این به ماموریت‌ها و تفکیک وظایف برمی‌گردد. در فدراسیون کاملاً شفاف و مترقی، وظایف و اختیارات مشخص هستند و تداخلی میان افراد ایجاد نمی‌شود. باید بتوانیم گفتمان فوتبال ملی را به شکلی هماهنگ ایجاد کنیم.
سوال: در انتخابات فدراسیون فوتبال شرکت می‌کنید؟ به نظر می‌رسد به این موضوع تمایل دارید.
عزیزی‌خادم: تا یار که را خواهد و میلش به که باشد. هر چه خدا بخواهد و من از فردای خودم هم خبر ندارم. بی میل نیستم، اما اعتقاد دارم باید اجماع ملی برای فوتبال شکل بگیرد. اگر خدا مقدر کند، ارجح بر هر چیز است. امیدوارم فدراسیون آتی فدراسیونی علمی و دانش‌بنیان باشد و با دوری از شعار، اجرایی شود. وضعیت بدهی‌ها و نرخ ارز در ماه‌های آینده فدراسیون را در نظر بگیرید. فدراسیون بی‌درآمد و فدراسیونی که نتواند آن را جمع کند، می‌خواهد چه کند؟ امیدوارم اگر فدراسیون فوتبال پولی در فیفا دارد، این پول آزاد شود و در راستای فوتبال ملی و مردم خرج شود.