فناوری لیدار در حال تبدیل شدن به یک ابزار کاربردی در باستان شناسی است و می‌تواند در چندین ساعت اشیاء و سازه‌هایی را نشان دهد که کشف آن‌ها با روش‌های مرسوم به ماه‌ها زمان نیاز دارد. جدیدترین دستاورد این تکنولوژی، کشف یک سازه عظیم باستانی متعلق به تمدن مایا با عمر 3000 سال است.
نویسنده ارشد این تحقیق، «تاکاشی اینوماتا» از دانشگاه «آریزونا» چنین سازه‌ای را یک فلات مصنوعی بسیار مهم اعلام کرده است. این سازه بی‌نظیر و بی‌سابقه که بزرگترین و قدیمی‌ترین در نوع خود محسوب می‌شود، ممکن است شما را به یاد کشف بزرگ دیگری، «ابرشهر مایاها» در «گواتمالا» بیندازد.
چنین سازه عظیمی به همراه گروهی از بنیادها و شواهد دیگری از فعالیت‌های انسانی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد، البته اگر روی زمین قرار داشته باشید نمی‌توانید تمام آن‌ها را به وضوح ببینید، چرا که معمولا زیر گیاهان زیادی پنهان شده‌اند.
یکی از انسان شناسان حاضر در این تحقیق، «پاتریشیا مک‌آنانی» اعلام کرده:
«من پشت یک مرد محلی که با قداره مسیر را میان جنگل باز می‌کرد، هزاران ساعت کار میدانی انجام دادم. این فرایند وقت‌گیر نیاز به سال‌ها و اغلب دهه‌ها کار میدانی برای نقشه‌برداری از شهرهای باستانی بزرگ مانند «تیکال» در گواتمالا دارد.»
فناوری لیدار می‌تواند فاصله میان اجسام و سطوح را با استفاده از لیزر تشخیص دهد. این فناوری با تکنیک‌های محاسباتی قدرتمند می‌تواند سطح زیر حجم بالایی از درختان را پیدا و یک نقشه دقیق از آن تولید کند.
در تحقیق جدید محققان یک منطقه بزرگ از «Tabasco» در مکزیک که به عنوان محلی برای تمدن اولیه مایاها شناخته می‌شود را مورد بررسی قرار دادند. یک اسکن لیدار با مقیاس بزرگ و وضوح پایین از این منطقه تولید شد و سپس اسکن‌های کوچکتر با وضوح بهتر بدست آمدند که نتیجه آن‌ها، تولید تصاویر باکیفیت مناسب بود.
نتیجه این تصویربرداری‌ها، کشف یک مرکز تشریفاتی عظیم است که هم اکنون «Aguada Fénix» نام دارد و بزرگترین ویژگی‌های این فلات مصنوعی ارتفاع بیش از 10 متر و طول 1.4 کیلومتری هستند. گفته می‌شود این فلات‌های عظیم برای ردیابی حرکت خورشید در فصول مختلف و انجام مراسم‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌‌گرفتند.
