علی شیرکانی، مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» گفت: تاسیس صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در سال 1384 یکی از نخستین اقدامات اجرایی پس از تصویب قانون ساختار بود که با هدف بهره‌مندشدن این اقشار از خدمات رفاهی و اجتماعی انجام گرفت، وی در ادامه گفت: با وجود اینکه بخش زیادی از جامعه در دهه‌های گذشته تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی قرار گرفته بودند، اما یکی از اقشاری که هیچ نوع بیمه اجتماعی برای آنها تعریف نشده بود، کشاورزان، روستاییان و عشایر بود که با تمهیداتی که اندیشیده شد، در اواخر سال 83 موضوع راه‌اندازی یک صندوق بیمه مطرح شد و در ماه‌های ابتدایی سال 84 صندوق بیمه روستایی و عشایر فعالیتش را آغاز کرد.
وی تصریح کرد: اطلاع‌رسانی نسبت به خدمات صندوق بیمه اجتماعی روستاییان از طریق دهیاری‌ها، بهورزان خانه‌های بهداشت، فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها، ادارات جهادکشاورزی و آموزش و پرورش انجام می‌شود و علاوه‌بر روستاییان و عشایر، کارکنان مراکز و شرکت‌های وابسته به سازمان مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی مستقر در روستاها و شهرهای زیر 20 هزار نفر و اعضای نظام دامپزشکی نیز می‌توانند زیر پوشش این صندوق قرار گیرند.
به گفته شیرکانی از آنجا که صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر خود را موظف به توسعه پوشش بیمه‌ای در جهت تعمیم جامعه هدف به بیمه فراگیر افراد غیرمزد بگیر می‌داند، ازاین رو این صندوق این شرایط را فراهم کرده تا تمامی‌روستاییان و عشایر و کشاورزان بتوانند با مراجعه به کارگزاری‌ها، خودشان را تحت پوشش این صندوق قرار دهند و در زمان تهدید معیشت خانواده از مزیت‌هایی که صندوق فراهم کرده است، استفاده کنند.
2میلیون خانوار تحت پوشش داریم
مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در تشریح اقدامات و برنامه‌های این صندوق گفت: این صندوق توانسته در طول 15 سال فعالیت، نزدیک دو میلیون خانوار روستایی و عشایری را تحت پوشش قرار دهد و خدمات بیمه‌ای لازم را برای این تعداد از خانوارها برقرار کند که ازاین تعداد حدود یک‌میلیون و 200 هزار خانوار جزو اعضای فعال ما به شمار می‌آیند.
وی با بیان اینکه افزایش تعداد بیمه‌شدگان از برنامه‌های مهم این صندوق است، چون اعتقاد داریم با اهداف پیش‌بینی شده فاصله داریم، تاکید کرد: اگر جامعه هدف مدنظر صندوق را حدود 7 میلیون خانوار روستایی و عشایر در نظر بگیریم، با پوشش دادن یک میلیون و 200 هزار خانوار فعال در این صندوق، به نظر می‌رسد که ما چیزی در حدود 20 درصد از جامعه هدفمان را توانسته‌ایم پوشش دهیم که این مهم نشان از این دارد که هنوز تا هدف نهایی که پوشش حداکثر است فاصله وجود دارد.
وی در ادامه مشکلات اقتصادی وعدم نفوذ فرهنگ بیمه‌ای در کشور به خصوص در روستاها را از موانع مهم رشد و توسعه فعالیت این صندوق عنوان کرد و افزود: کاهش قدرت خرید مردم از یک سو و نبود فرهنگ بیمه‌ای مناسب در کشور از سوی دیگر سبب شده تا بیمه در سبد هزینه‌های خانوارها، به خصوص خانوارهای روستایی جایگاه چندان مناسبی نداشته باشد و ضریب نفوذ بیمه را دراین مناطق به شدت کاهش دهد.
به گفته وی از آنجا که خدمات بیمه‌ای که صندوق ارائه می‌دهد، خدمات بلند مدت به شمار می‌آید و برای آرامش آتی افراد در نظر گرفته شده است، به دلیل ملموس نبودن این خدمات برای این اقشار یکی از سختی‌های کار ما در حال حاضر توجیه این افراد برای بیمه شدن است.
شیرکانی ادامه داد: اما با وجود این موانع و مشکلات، صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر از طریق 1800 کارگزاری خود در سراسر کشور، اعم از شرکت‌های تعاونی روستایی، دهیاری‌ها و نیز کارگزاری‌های مستقل، در مراکز دهستان‌ها و روستاها تاکنون نزدیک 2 میلیون خانوار را تحت پوشش قرار داده است.
وی با بیان اینکه برخورداری روستاییان از مستمری بازنشستگی از کارافتادگی و فوت، می‌تواند باعث ایجاد آرامش در دوره سالمندی برای آنها شود و در زمان ازکارافتادگی کمک خوبی عاید آنها کند، تصریح کرد: برای بهبود این وضعیت، یکی از اهداف و برنامه‌ریزی‌های سال جاری را اطلاع‌رسانی و تبلیغات وسیع‌تر قرار دادیم تا گامی‌برای نهادینه کردن این موضوع و جذب بیشتر افراد برای تحت پوشش قرار گرفتن در صندوق برداریم. از آنجا که بیمه کشاورزان، روستاییان و عشایر یک خدمت اختیاری است و اجباری برای بهره‌مندی از آن وجود ندارد، لازم است که در این حوزه اقدامات گسترده‌تری انجام شود و در زمینه اطلاع‌رسانی، اقدامات بیشتری انجام شود.
وی تصریح کرد: در این راستا تلاش داریم تا با همکاری و تعامل هرچه بیشتر با شرکت‌های تعاونی روستایی، دهیاری‌ها و همچنین آموزش‌های لازم به کارگزاری‌های مستقر در مراکز دهستان‌ها و روستاها، این هدف را محقق کرده تا بتوانیم ضریب نفوذ این بیمه را در بین روستاییان و عشایر افزایش دهیم.
اثرات مثبت حمایت بیمه‌ای صندوق بر اقتصاد
شیرکانی حمایت هرچه بیشتر ازاین قشر از جامعه که فعالیت‌شان تاثیر زیادی بر تولید ناخالص داخلی دارد را از اهداف مهم صندوق دانست و گفت: از آنجا که این صندوق با ارائه خدمات بیمه‌ای و اجتماعی، آرامش خاطری برای این اقشار جامعه به ارمغان می‌آورد، این موضوع در نهایت می‌تواند بر رونق فعالیت‌های روستایی و کشاورزی تاثیر مثبت داشته باشد و این یعنی گامی‌در جهت بهبود شرایط اقتصادی کشور.
به گفته مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، در عین حال حمایت از روستاییان و عشایر کشور، قطعا می‌تواند باعث کاهش روند مهاجرت‌های بی‌رویه به شهرها و حاشیه‌نشینی و مسائل آن شود و این موضوعی است که در صندوق ما توانستیم بخشی از آن را محقق کنیم . تضمین معیشت و امید به آینده خانوارهای روستایی و عشایری در محل زندگی خودشان قطعا زمینه کاهش مهاجرت‌های غیرضروری را فراهم خواهد کرد، ضمن اینکه با این اقدامات در حال انجام، گامی هم درجهت پایداری روستاها، افزایش امنیت غذایی، کمک به مسائل زیست محیطی و... برداشته‌ایم.
شیرکانی در ادامه، کم کردن تعهدات و دغدغه‌های دولت نسبت به تامین خدمات بیمه و مالی این اقشار را از دیگر دستاوردهای این صندوق عنوان کرد و گفت: از آنجا که دولت موظف است طبق قانون خدمات بیمه‌ای و حمایت‌های مالی لازم را برای افراد جامعه تامین کند، بنابراین با حمایت‌هایی که این صندوق از اقشار روستایی و عشایر داشته است، توانسته دراین زمینه باری از دوش دولت بردارد و دغدغه‌های دولت در این بخش را کاهش دهد.
وی در همین راستا خواستار همکاری و حمایت‌های بیشتر دولت از این صندوق شد، تا صندوق بتواند به شکل مناسب و پایدار به فعالیتش ادامه دهد. او با بیان اینکه تلاش داریم در کنار ارائه خدمات بیمه‌ای، تسهیلاتی را به بیمه‌گذاران ارائه کرده تا از این طریق حمایت بهتری از بیمه‌شدگان داشته باشیم، یادآورشد: دراین زمینه همکاری را با بانک صادرات شروع کرده تا با کمک سیستم بانکی تسهیلات لازم را با شرایط آسان و بدون تضامین، به بیمه‌گذاران پرداخت کنیم. تمام این اقدامات در این راستا است که بتوانیم براساس هدف‌گذاری، تعداد بیمه‌شدگان فعال صندوق را تا پایان سال به یک میلیون و 500هزار خانوار برسانیم .
پایداری صندوق نیازمند اصلاحات پارامتریک
شیرکانی در ادامه صحبت‌ها، برای پایداری فعالیت این صندوق و سایر صندوق‌ها در کشور که معیشت تعداد زیادی از سالمندان در کشور به وضعیت آنها گره خورده است، بر اصلاحات پارامتریک و ساختاری تاکید کرد وافزود: اصلاحات در سن بازنشستگی و تغییر در نحوه بازنشستگی از اصلاحات پارامتریک و مهم است که باید دراین حوزه انجام گیرد. افزایش سن و سنوات مورد نیاز برای بازنشستگی و تغییرات در موضوع بازنشستگی‌های پیش از موعد ازجمله اصلاحاتی است که می‌تواند انجام گیرد. توجه به موضوع هزینه-فایده از دیگر موضوعات مهمی‌است که باید مورد توجه قرار گیرد. ضمن اینکه حمایت‌های دولت ازاین صندوق‌ها نیز از الزامات است. به گفته او در راستای اصلاحات پارامتریک که به آن اشاره شد، صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر نیز اصلاحات در آیین نامه و ایجاد تغییردر شیوه محاسبه مستمری را در دستور کار قرار داده که اگر این مهم محقق شود می‌توان از بروز بسیاری از مشکلات در آینده پیشگیری کرد.
انتخاب استراتژی سهامداری
وی در ادامه به افزایش درآمدهای صندوق اشاره کرد و گفت: ما در بحث درآمدزایی به جای بنگاهداری، تلاش کرده ایم به سمت سهامداری حرکت کرده که دراین راستا افزایش درآمد صندوق از این محل را جزو برنامه‌های مهم سال‌جاری‌مان قرار داده‌ایم. سهامداری صندوق چند مزیت دارد؛ دردسر‌های بنگاهداری را ندارد، نقدشوندگی آن راحت تر است و حق انتخاب بیشتری داریم که البته اینها فقط بخشی از مزیت‌هاست. شیرکانی تصریح کرد: به هرحال استراتژی صندوق را به سمت سهامداری با یک سبد سهام متنوع سوق داده و تلاش کرده‌ایم بخش عمده‌ای از دارایی صندوق را در بورس سرمایه‌گذاری کنیم تا ازاین محل درآمد صندوق را که همان پس‌اندازهای خرد بیمه‌شدگان روستایی و عشایری است، افزایش دهیم که البته در این مسیر موفق هم بوده‌ایم.
شیرکانی مشارکت در پروژه‌های نیمه تمام را از برنامه‌های آتی برای افزایش درآمدزایی صندوق عنوان کرد و گفت: این استراتژی را تعریف کرده و در حال رایزنی برای انجام آن هستیم تا با مشارکت در پروژه‌های نیمه تمام گامی در جهت افزایش درآمدزایی شرکت برداریم. البته مزیت این کار فقط برای صندوق نیست و این موضوع می‌تواند راهی برای اتمام پروژه‌های نیمه تمام در کشور شود که این خود کمک به حرکت چرخ اقتصاد خواهد کرد.
