برترین‌ها: کودک‌آزاری در ایران وجود دارد و کار هیچ نهاد و ارگانی هم نیست که ماجرا را تکذیب کند، خیلی‌ها در کودکی مورد آزار قرار گرفته‌اند و روی بیان ماجرا را ندارند، این مطلب را بخوانید.
کتمان و تابو بودن آزار جنسی کودکان در جامعه سبب شده از فراوانی این آسیب اجتماعی آمار موثق و قابل اعتمادی موجود نباشد، ولی در سال‌های اخیر رسانه‌ای‌شدن آزار جنسی آتنا، ستایش، کیمیا، اهورا و... که با جرائمی مانند قتل و آدم‌ربایی گره خورده، رشد این آسیب اجتماعی را به یکی از نگرانی‌ها و شوک‌های روحی جامعه تبدیل کرده است. اما کسانی که مرتکب کودک‌آزاری جنسی می‌شوند، چه ویژگی‌هایی دارند؟ آن‌ها قربانیان خود را چگونه انتخاب می‌کنند؟ کدام گروه از کودکان در دام کودک‌آزاران جنسی گرفتار می‌شوند؟ برای یافتن پاسخ این پرسش‌ها و ده‌ها ابهام دیگر با ما همراه باشید.
برای حفظ راز خود تلاش می‌کنند
شیما با آنکه حالا زنی میان‌سال شده، وقتی به روانشناس مراجعه کرد، درباره آن اتفاق حرفی نزد و فقط از ترس و افسردگی و کابوس‌های آزاردهنده‌اش گفت. دکتر وقتی متوجه شد شیما هنگام صحبت با دیگران به‌صورت مداوم و ناخودآگاه ساق پایش را ماساژ می‌دهد، درباره دلیل این رفتارش کنجکاو شد. سرانجام رازی که 45 سال بر سینه شیما سنگینی می‌کرد پرده برداشت؛ «ساق پایم آسیب ندیده و درد نمی‌کند، اما وقتی هفت‌ساله بودم، هربار که مادرم من را به دایی‌ام می‌سپرد....». دکتر می‌گوید: «معمولا قربانیان کودک‌آزاری جنسی یا کسانی که مرتکب کودک آزاری می‌شوند، برای صحبت و مشاوره در این مورد مراجعه نمی‌کنند و دوست ندارند در جلسات مشاوره به این موضوع پرداخته شود، اما ناراحتی‌های روحی و عصبی آن‌ها از نتایج همین‌خاطرات است و بدون ریشه‌یابی درمان نمی‌شود».
کودک‌آزاران چرب‌زبان و لاابالی
بسیاری از افرادی که در کودکی مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفته‌اند، در بزرگسالی گرایش‌های جنسی آن‌ها منحرف می‌شود و به آزار جنسی کودکان تمایل پیدا می‌کنند. نمی‌توان ویژگی‌های مشترک و مشخصی را برای کودک‌آزاران پیدا کرد، اما اغلب افرادی که مرتکب این جرم شده‌اند، سابقه اعمال مجرمانه، بزهکاری و رفتار ضد‌اجتماعی داشته‌اند، مواد‌مخدر مصرف می‌کرده‌اند و در خانواده از هم گسیخته و آشوب‌زده رشد کرده‌اند.
این افراد معمولا ظاهری طبیعی و حتی گرم و دوست داشتنی دارند، اما در حوزه‌های مختلف زندگیشان اختلال و شکست‌های پیاپی دیده می‌شود. دروغگویی، فرار از خانه و مدرسه، دزدی، دعوا و نزاع‌های خیابانی و اعمال غیرقانونی، جزئی از رفتار افراد ضد‌اجتماع است. آن‌ها نزد هم‌جنسان خود فریبکار و پرتوقع جلوه می‌کنند، ولی با چرب‌زبانی و هوش‌کلامی خود به‌سادگی کودکان و جنس مخالف را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. لاابالی‌گری جنسی، همسرآزاری و کودک‌آزاری از رفتار‌های شایع این افراد است. آن‌ها هیچ‌وقت از اعمال خود پشیمان نمی‌شوند، بلکه رفتار‌های وحشیانه خود را با دلایل ساده‌ای مانند بی‌فکری و بی‌توجهی توجیه می‌کنند.
یک تا 4 درصد جامعه پدوفیل هستند
روانپزشکان به افرادی که به‌صورت مداوم مرتکب کودک‌آزاری جنسی می‌شوند «پدوفیل» می‌گویند. پدوفیلی از شایع‌ترین اختلالات جنسی است و به مفهوم نگرش جنسی به کودکان است. معمولا سن افراد پدوفیل بالاتر از 16 سال است و قربانیان خود را از میان کودکانی که لااقل 5 سال کوچک‌تر باشند انتخاب می‌کنند. قربانیان پدوفیلی‌ها ممکن است دختر یا پسر باشند، ولی انحرافات جنسی در مردان شایع‌تر است و به‌طور کلی یک تا 4 درصد جامعه به پدوفیلی مبتلا هستند. «دختران 8 تا 10 ساله بیشتر در معرض خطرند و این انحراف الزاما به‌صورت برقراری ارتباط جنسی نیست».
نقش ژنتیک ثابت نشده است
برخی از روانپزشکان معتقدند ویژگی‌های ژنتیک در بروز حالات پدوفیلی نقش دارد. اما راستش در مورد بیماری‌های روانی مانند پدوفیلی این نظریه به اثبات نرسیده است، البته تحقیقات نشان داده قسمت‌هایی از مغز (فرونتال و تمپورال) افراد پدوفیل هنگام برانگیختگی غرایز جنسی، فعالیت غیرطبیعی دارند. در خانواده‌های پرجمعیت که فرزندان اتاق خواب مشترک دارند، امکان بروز حالات بیمارگونه جنسی بیشتر می‌شود. گروهی از پدوفیل‌ها ترجیح می‌دهند قربانی، یکی از نزدیکان وآشنایان باشد که به این گروه پدوفیل انحصاری گفته می‌شود. تعدادی از پدوفیل‌ها هم قربانی را از کودکان غریبه انتخاب می‌کنند که پدوفیل غیرانحصاری نامیده می‌شوند. در هر دو نوع، در انتخاب قربانی به وجود مکانی نزدیک و در دسترس برای ارتکاب جرم توجه می‌شود و موقعیت مکانی محل بروز جرم در تصمیم‌گیری و انتخاب آن‌ها نقش زیادی دارد.
کودک‌آزارانی که مجازات نمی‌شوند
ناکارایی قوانین حمایت از کودکان از دلایل مهم رشد کودک‌آزاری جنسی است. در قوانین مربوط به کودک‌آزاری جنسی که سال 1381 تصویب شده، خلأ‌های قانونی قابل‌توجهی وجود دارد و اثبات جرم با محدودیت‌هایی روبه‌روست. در قوانین قضایی مربوط به آزار جنسی کودکان، اگر جرم لواط یا تجاوز جنسی ثابت شود، شخص به اعدام محکوم می‌شود، در غیر این صورت مجرم فقط به داشتن روابط نامشروع متهم می‌شود که مجازات آن 100 ضربه شلاق است؛ یعنی جرمی که حد‌فاصل این جرائم قرار می‌گیرد، در این قانون دیده نشده است.
از دیگر موانع قانونی کودک‌آزاری جنسی، قرارگرفتن آن در شمار جرائم شرعی است که برای اثبات آن به ادله شرعی شامل 4 بار اقرار، وجود 4 شاهد و علم قاضی نیاز است. در موارد زیادی علم قاضی به وجود نمی‌آید و کودک‌آزار محکوم نمی‌شود. ما به قوانینی نیاز داریم که از کودکان آسیب‌دیده احقاق حق کند و برای مجرمان بازدارندگی داشته باشد.
قوانین، بازدارنده نیستند
یکی از موضوعات مهم در بحث کودک‌آزاری جنسی، بازگشت فرد کودک‌آزار و قربانی آسیب‌دیده به جامعه با همان شرایط روحی نابسامان و آسیب‌دیده است. سیستم قضایی کشور باید بستر بازگشت فرد آسیب‌دیده به جامعه را فراهم کند تا قربانی و فرد کودک‌آزار پس از درمان‌های روانشناختی، شرایط حضور سالم در اجتماع را به دست آورند. افزایش تعداد پرونده‌های کودک‌آزاری جنسی سبب شده قانونگذاران لزوم اصلاح و تکمیل قانون حمایت از کودکان را بپذیرند.
تربیت جنسی کودکان در معرض خطر
پس از 12 سال، لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان در مجلس تصویب شده و در مرحله بررسی در شورای نگهبان قرار دارد. در این لایحه خلأ‌های قانونی آزار جنسی کمتر شده و متناسب با جرائم مختلف، مجازات تعیین شده است. در این لایحه کودکان در معرض خطر، مانند اطفال بی‌سرپرست و بدسرپرست، شناسایی می‌شوند و توسط کارشناسان و روانشناسان سازمان‌های مردم‌نهاد، بهزیستی و سایر مراجع حمایتی مورد آموزش و تربیت جنسی قرار می‌گیرند. اگر این لایحه تصویب شود، در سیستم قضایی کشور تحول قابل‌توجهی رخ می‌دهد.
بسیاری از کودک‌آزاران بالغ نیستند و جزو بزرگسالان هم به‌شمار نمی‌آیند. کودک‌آزاران کمتر از 18 سال از پیامد‌های قانونی این جرم آگاهی ندارند و خودشان هم آسیب روحی جدی می‌بینند. این گروه از کودکان پس از طی دوران محکومیت خود باید تحت درمان روانی قرار گیرند تا دوباره مرتکب جرم نشوند و زندگی سالمی درپیش بگیرند. قوانین باید بیش از آنکه تنبیهی باشد، اثرات پیشگیرانه داشته باشد.
تربیت جنسی؛ واکسنی برای حفاظت از کودکان
ساناز فیض‌اللهی: آموزش جنسی به کودکان یکی از مهم‌ترین روش‌های محافظت از آن‌ها در مقابل کودک‌آزاری است که در خانواده و از سنین خردسالی آغاز می‌شود. معمولا کودکان در سه‌سالگی نسبت به بدن خود و جنس مخالف کنجکاو می‌شوند. در همین سن کودک باید بیاموزد که لمس اندام بالای شانه «لمس خوب» به شمار می‌آید و لمس اندام پایین‌تر از شانه «لمس بد» نامیده می‌شود. به کودک بیاموزید هیچ‌یک از اطرافیان و حتی نزدیکانش اجازه لمس بد بدن او را ندارند و حتی در لمس خوب هم اگر احساس امنیت و آرامش نداشته باشد، باید بدون خجالت و شرم به فرد مقابلش اعتراض کند. آموختن این نکته به اطفال بسیار مهم است که «نه گفتن» به درخواست‌های ناخوشایند، بی‌ادبی و گستاخی نیست و اگر چنین رفتاری داشته باشد، عاقل، آگاه و باهوش است و مورد حمایت و تشویق والدین قرار می‌گیرد. بهتر است والدین هنگام استحمام کودکان 3 سال به بالا پوشش داشته باشند و پیش از وارد‌شدن به اتاق کودک در بزنند تا محترم بودن حریم شخصی افراد را به او بیاموزند. استفاده از بازی و زبان کودکانه، روش مناسبی برای آموزش مسائل جنسی است.
مراقب چهره‌های ضد اجتماعی باشید
در میان گروه‌های مستعد کودک‌آزاری جنسی، افرادی که رفتار ضد‌اجتماعی دارند برای فریب کودکان به موفقیت بیشتری می‌رسند. این افراد معمولا ظاهری طبیعی و حتی گرم و دوست‌داشتنی دارند، اما در حوزه‌های مختلف زندگیشان اختلال و شکست‌های پیاپی دیده می‌شود. دروغگویی، فرار از خانه و مدرسه، دزدی، دعوا و نزاع‌های خیابانی و اعمال غیرقانونی، جزئی از رفتار افراد ضد‌اجتماع است.
پی‌نوشت: این مطلب با دخل و تصرف از یادداشت رابعه تیموری در روزنامه همشهری برداشته شده است.
