بررسی فیلم «فریب‌خورده» به کارگردانی سوفیا کوپولا

سوفیا کاپولا فیلم سال 1971 دان سیگل (Don Siegel) و کلینت ایست‌وود (Clint Eastwood) را بازسازی کرده است. وی در این فیلم از بازی نیکول کیدمن (Nicole Kidman)‌،‌ کالین فارل (Colin Farrell) و کریستن دانست (Kirsten Dunst) برای نمایش داستان مدرسه‌ی دخترانه ای (حوزه) که سربازی را در جنگ جهانی دوم پناه می‌دهند، بهره جسته است.

«فریب خورده» The Beguiled بازسازی‌‌‌ِ رنگ پریده‌ای از ملودرام جنگ داخلی است که با استعداد و قدرتی بیشتر 46 سال پیش توسط دان سیگل ساخته شده بود. به غیر از تاکید بیشتر فیلم بر روی قدرت زنان و نشان دادن گروهی از زنان جنوبی که برای نگه‌داری از این سرباز یانکی در خانه ی دور افتاده‌شان، فهم اینکه چرا سوفیا کاپولا این ملودرام کُند-توسعه را ساخته خیلی مشخص نیست. فوکس فیچرز (Focus Features) این فیلم را در ماه جون به اکران عمومی خواهد گذاشت و بینندگان آن را نیز بیشتر زنان جوان پیش‌بینی کرده‌اند.

با تصاویری نرم و گاه به گاه تیره با نور شمع و یا دیگر نورهای طبیعی، داستان همانند بازی شطرنجی عاطفی در میان زنانی در سنین مختلف و در تلاش برای بقا در میان جنگ جهانی در پناهگاهشان (حوزه علمیه برای زنان جوان) در جریان است، همگی شیفته‌ی سربازی با لهجه ایرلندی (کالین فارل به همین دلیل انتخاب شده است) هستند که او را در شرایطی ناجور و در حال مرگ پیدا کرده‌اند و برای بهبود او در تلاشند.  

سرعت داستان تفریح گونه و آرام است، کمی پس از شروع داستان، اِمی (اونا لورنس – Oona Laurence)، زمانی که برای چیدن قارچ به جنگل رفته است، جان مک‌برنی (John McBurney) را در میان جنگل پیدا می‌کند. حوزه جای مناسبی‌ست، پر از زنان و دخترانی با لباس های سفید که در تلاش برای یادگیری فرانسه و موسیقی‌اند و چند بار در روز دعا می‌کنند و پای مردان هم معمولا فقط تا دم در حوزه می‌رسد (محل خوبی برای پنهان کردن یک سرباز است).

حتی قبل از اینکه مرد خوش قیافه داستان توانایی بلند شدن از تخت را داشته باشد، در میان زنان طرفدار پیدا می‌کند، اولین آنها مارتا (نیکل کیدمن) است که پرستار اوست و او را تر و خشک می‌کند و در زمانی که سرباز هنوز بیهوش است دل بسته‌ی او می‌شود. نفر دوم  اِدوینا (کریستین دانست) است ظاهرا از همه زنها معتقدتر و سختگیرتر است اما زمانی که شخصیت حقیقی‌اش رو می‌شود و دلباخته ی سرباز داستان می‌شود مشخص می‌شود که برای ترک حوزه از همه مشتاق‌تر است. اما در میانه‌ی جنگ جهانی دوم کجا می‌توانند بروند؟

آلیشیا (الن فنینگ – Elle Fanning) که در آواخر دوران نوجوانی‌اش است، بیش هر کس به سرباز علاقه نشان می‌دهد و تا جایی پیش می‌رود که به سرباز کمی نزدیک می‌شود (کارهایی که در دوران مدرن عجیب نیستند ولی در آن زمان خیلی معمول و مرسوم نبوده‌اند). اما تا سرباز از تخت مریضی بلند شود بقیه داستانها (با دیگر زنان) بسیار کند پیش می‌روند.

اما زمانی که جان از بستر خارج می‌شود نظم داستان به هم می‌ریزد، مارتا اعلام می‌کند که او تا چند روز دیگر می‌تواند حوزه را ترک کند، در این میان جان به ادوینا ابراز علاقه می‌کند اما اثری از بودنش در اتاق آلیشیا پیدا می‌شود و مارتا نیز اصلا از این اتفاقات راضی نیست و عصابانیتش را با تنبیهی سخت در برابر سرکشی او به نمایش می‌گذارد.

داستان چیزی بیش از ملودرام نیست و غرایز کاپولا هیچ‌گاه به این سمت متمایل نبوده اند، خیلی از اتفاقات اساسا به طور چشمگیری بی تاثیر و در نتیجه بی اثرند. در واقع قسمت اول بسیار بی روح و حوصله سر بر است اما در قسمت های پایانی داستان جان می‌گیرد، یعنی زمانی که عدالت باید به حوزه باز گردد.

داستان اقتباسی‌ست از کتاب The Painted Devil نوشته‌ی توماس پی کالینان (Thomas P. Cullinan). داستانی که برای این روابط سیاه و تو در تو خیلی هم مناسب است، سیگل هم توانسته بود فیلمی بسیار خوب از آن بسازد، فیلمی که با توجه به موفقیت اخیرش در آن زمان (تبدیل کردن کلینت ایست‌وود به هنرپیشه‌ای به نام و مناسب برای نقش‌های اول، و وجود هنرپیشه‌ای پول ساز چون ایست‌وود، می‌توانست خیلی بهتر از آنچه که کمپانی یونیورسال (Universal) در پخش آن موفق بود، موفق شود و سر و صدا کند.

در مقابل، فارل در ایفای نقش بسیار معمولی عمل کرده و نتوانسته نقش این سرباز دغل باز را به خوبی بازی کند، در پس چشمهایش داستان فریب‌کاری ها و رذالتش را آنطور که باید نمی‌بینیم، ایست‌وود خیلی پخته تر و بهتر از پس نقش برآمده بود.

زن‌های داستان بهتر کار کرده اند شاید بهترین بازیشان نباشد ولی کیدمن، دانست و فنینگ بازی خوب و محکمی را از خود به نمایش گذاشته‌اند.

فیلمبرداری با نور کم و طبیعی هم در واقع تلاش برای القای طبیعت گرایی کارگردان و از قصد است ولی نتیجه به گونه‌ای‌ست که ممکن است در طول فیلم بخواهید دست دراز کنید و کلید برق را بزنید تا صحنه روشن‌تر شود.