کفش‌هایی که چند میلیون می‌ارزند

به گزارش ایسنا، مرد علی حیدری 41 سال است که چاروق «پاپوشی که یکی از صنایع دستی زنجان محسوب می‌شود و با چرم دوخته می‌شود» را می‌دوزد؛ تا کنون 314 شاگرد تربیت کرده است و اسم همه‌ی آنها را با شماره تلفن‌هایشان در یک دفتر نوشته است. بیشتر اسامی زن هستند تا مرد!

سال 1335 در یکی از روستاهای زنجان به نام «سلمان لو» به دنیا آمده است و زمانی که پدرش را در هفت سالگی از دست می‌دهد در یک حجره چاروق دوزی مشغول به کار می‌شود و میخ‌های کهنه و خمیده کفش‌ها را صاف یا نخ کفاشی را موم‌کاری می‌کند. استادش «محمد گرانمایه» بوده  و بعد از آن هم در کنار «صادق کفشچی» کار می‌کند تا فنون کفاشی را یاد بگیرد.

وقتی تصمیم می‌گیرد، مستقل شود به دلیل علاقه‌ای که به چاروق‌های دست دوز داشته، پنج سال هم شاگردی «مرحوم خطیبی» را می‌کند تا با اصول چاروق دوزی آشنا شود. بعد از مدتی که به صورت مستقل فعالیت می‌کند، سازمان صنایع دستی سابق از او دعوت می‌کند تا در نخستین نمایشگاه صنایع دستی کشور به مناسبت تشکیل چهاردهمین اجلاس آسیایی شورای جهانی صنایع دستی حاضر شود. بعد از آموزش در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در رختشویخانه زنجان مستقر می‌شود و به کارش ادامه می‌دهد.  

«مرد علی حیدری» که خودش همچنان «چاروق» مردانه پا می‌کند، به ایسنا می‌گوید: من چاروق را تمام کرده‌ام یعنی هر مدلی که می‌شده دوخته‌ و آماده کرده‌ام. اما حالا نمی‌توانم مثل سابق کار کنم و بیشتر آموزش می‌دهم.

او عکس‌هایی از مدل‌های مختلف چاروق که تاکنون دوخته است را در یک آلبوم جمع‌آوری کرده است. نمونه کارهایش دیدنی است، از چاروقی که با ملیله ساخته است تا چاروق‌های گلابتون دوزی شده‌ای که دو تا 4 میلیون می‌ارزند و بیشتر توریست‌های خارجی طرفدار آن هستند.   

این صنعتگر حتی نمونه‌هایی از چاروق‌هایی به شکل ماهی درست کرده است و برخی از پاپوش‌های قدیمی که مربوط به استان‌های دیگر می‌شده را نیز احیا کرده و همه این مدل‌ها را روی دیوار پشت سرش به نمایش گذاشته است.

حیدری درباره خاصیت چاروق توضیح می‌دهد: چون جنس این پاپوش از چرم طبیعی است، عرق پا را به خودش می‌کشد. جنس بسیاری از کفش‌های امروزی پلاستیکی هستند و عرق پا را به جوراب جذب می‌کند اما چاروق، عرق پا را به خودش جذب می‌کند.

این هنرمند بزرگترین چاروق را که یک متر و 60 سانتی متر طول  و 70 سانتی متر ارتفاع دارد، دوخته است. او برای دوخت این چاروق یک و سال نیم وقت گذاشته و حدود 10 متر مربع چرم، نیم کیلو ابریشم، 4 کیلو چسب استفاده کرده است. روی این پاپوش زنجانی نقش‌هایی از مناطق تاریخی ایران از جمله گنبد سلطانیه، پاسارگارد، سی وسه پل، برج آزادی، گنبد سلطانیه و ... با استفاده از نخ گلابتون گلدوزی شده است.

حیدری در پاسخ به اینکه چه مقدار برای دوخت این چاروق هزینه کرده است، بیان می‌کند: من هزینه آن را حتی به همسرم هم نگفتم.

او درباره دلیل دوخت چاروقی به این بزرگی اظهار می‌کند: خانم‌ها بعد از مدتی که از چاروق استفاده می‌کنند آن را دور می‌اندازند و من احساس کردم ممکن است تا 100 سال آینده نشانی از چاروق زنجان باقی نماند به همین دلیل تصمیم گرفتم نمونه‌ای از آن را بدوزم که ماندگار شود.

این هنرمند که اسمش را در همه چاروق‌هایی که می‌دوزد، حک می‌کند، می‌گوید: چاروق هم زنانه و مردانه دارد. تزئینات چاروق‌های زنانه بیشتر از مردانه است از طرفی چاروق‌زنانه پاشنه دارند در حالی که مردانه‌ها ندارند.   

گزارش از کبریا حسین‌زاده ایسنا