روز گذشته آمار فوتیهای روزانه به رقم 209 نفر رسید. این برای چهارمین بار است که طی یک ماه گذشته رقم فوتیهای روزانه بالای 200 نفر در روز گزارش میشود. آماری که در یک زمان به 32 نفر رسیده بود، حال تغییر کرده و بخش قابل توجهی از ایرانیان طی روزهای اخیر به دلیل ابتلای شدید به کرونا فوت کردهاند. این آمار به این معنی است که در هر ساعت از شبانهروز گذشته به طور متوسط 9 نفر فوت کردهاند این رقم در حالی است که جمعیت ایران به نسبت سایر کشورها نسبتا جمعیت جوانی است و میانگین سنی پایینی دارد. با این آمار تا روز گذشته میزان کل فوتیها به 14 هزار و 188 نفر رسیده است. این در حالی است که بسیاری معتقدند احتمال دارد در گزارش آمار مرگ تا 50 درصد کم شماری اتفاق افتاده باشد.
بررسیها نشان میدهد که در مجموع در بهار سال جاری و زمستان سال قبل میزان فوتیها نسبت به میانگین سالهای قبل 25 هزار نفر بیشتر بوده است. این موضوع میتواند به دو دلیل باشد، اول اینکه بخشی از این جمعیت به دلیل ابتلا به کرونا فوت کردهاند، فرضیه دوم نیز میتواند این باشد که به دلیل بیماری کرونا؛ بسیاری از مریضهای بدحال از حضور در بیمارستانها امتناع کردند و این موضوع نیز میتواند بر سلامت آنها و افزایش آمار فوتی اثرگذار باشد. اما در مجموع، میزان فوتیها طی یک ماه اخیر روند صعودی را ثبت کرده است.
میزان کل مبتلایان شناسایی شده در ایران به رقم 273 هزار و 788 نفر رسیده است. با توجه به این آمار میتوان نسبت کل فوتیها به کل مبتلایان در ایران را محاسبه کرد. این رقم، نسبت به ابتدای تیرماه افزایش 5/ 0 درصدی را تجربه کرده است. در حالی که از ابتدای سال جاری این روند نزولی بوده و تا تیرماه در حال کاهش بوده، اما بررسیها نشان میدهد آمارهای صعودی در تیرماه وضعیت را تغییر داده است. البته این آمار نیز نشان میدهد که از هر 100 بیمار شناسایی شده در کشور تنها 5 نفر فوت کردهاند. البته نسبت فوتی به ابتلای کل، رقم بسیار پایینتری خواهد بود و بهدلیل اینکه بسیاری از مبتلایان شناسایی نمیشوند، این نسبت در سطح 5 درصد گزارش شده است. برخی از مطالعات نشان میدهد در آمریکا نسبت فوتیها به کل ابتلا اعم از شناسایی شده و نشده، در سطح 6/ 0 درصد قرار دارد. کارشناسان داخلی عنوان میکنند با توجه به جمعیت جوان ایران، این نسبت میتواند در ایران به رقم 4/ 0 درصد برسد. البته نکته قابل توجه اینکه در هفتههای اخیر میزان فوتیهای آمریکا کاهش قابل توجهی داشته است. شاید یکی از دلایل روند کاهشی در آمریکا استفاده از داروهای مورد تایید است. بررسیها نشان میدهد استفاده از داروهای جدید میتواند میزان مرگ و میر را به میزان 60 درصد در بیماران بد حال کاهش دهد. ایران نیز در هفتههای اخیر، از دو داروی جدید برای درمان کرونا رونمایی کرد که در نتیجه این موضوع میتواند در آینده میزان مرگ و میر کشور را نیز کاهشی کند.
چرا آمارها در ایران افزایشی شد؟
یکی از نکاتی که مورد سوال است و سیاستگذار باید به آن پاسخ دهد این است که چرا وقتی آمار مرگ و میر در ایران به سطح زیر 40 نفر در روز رسیده بود، دوباره روند افزایشی شد و به بالای 200 نفر افزایش یافت. این در حالی است که در کشورهای اروپایی این روند کاهشی در میزان ابتلا و فوتی حفظ شد. سیاستگذار در صحبتهای خود انگشت اتهام را به سمت مردم گرفته و معتقد است مادامی که مردم فاصله اجتماعی را رعایت کردند، روند فوتیها و مبتلایان کاهشی بود، اما ناپرهیزی مردم در فاصلهگذاری اجتماعی باعث شد دوباره آمارها افزایشی شود. اگر چه رفتار مردم در تغییر شیوع بیماری موثر است، اما مهمترین موضوع نوع سیاستگذاری و یک نقشه راه مشخص است.
سیاستگذار در مواجهه با کرونا، مانند مشکلهای اقتصادی و اجتماعی در ایران نتوانست یک نقشه راه مشخص را برای مردم ترسیم کند و مانند تجربههای قبلی نیز یک رفتار کجدار و مریز را از خود نشان داد. یک نمونه موفق در کنترل شیوع بیماری کشورهای شرق آسیا بودند که در مقررات مقابله با کرونا سختگیری قابلتوجهی داشتند.
در نتیجه این سختگیری، میزان شیوع بیماری به سرعت کاهش پیدا کرد و در نتیجه خیلی زود توانستند عقبماندگی اقتصادی را جبران کنند. در حال حاضر نیز اگر در منطقهای شیوع بیماری دیده شود به سرعت آن منطقه قرنطینه میشود. در حقیقت کشورهای شرق آسیا یک نوع برخورد سخت با این بیماری داشتند. سیاستمداران در ایران، عنوان کردند که این نوع سیاستگذاری با فرهنگ اجتماعی ایران سازگار نیست، اگرچه در بسیاری از سیاستهای دیگر، سابقه برخورد سخت در کشور مشاهده میشود. از سوی دیگر، یکی از دغدغههای سیاستگذار در کشور مسائل اقتصادی است و با توجه به اینکه تحریمها در سالهای قبل نیز فشار قابل توجهی ایجاد کرده، ترجیح میدهد میان گزینه قرنطینه یا شیوع بیماری کرونا، گزینه دوم را انتخاب کند. حتی میتوان از صحبتهای رئیسجمهوری این برداشت را کرد که سیاست ایران ایمنی دستهجمعی است. زیرا به گفته مسوولان تاکنون 25 میلیون ایرانی به بیماری کرونا مبتلا شدند، و قرار است 35 میلیون دیگر نیز به این بیماری مبتلا شوند.
اگرچه بسیاری از کارشناسان به این آمار با دیده تردید مینگرند، اما جدا از این اظهارنظر، دیدگاه سیاستگذار در مواجهه با کرونا است و انتظار دارد درصد بالایی از جمعیت به این بیماری مبتلا شوند. البته دانشمندان به طور کل، بحث ایمنی گلهای در این بیماری را رد میکنند، زیرا تجربه کشورهای دیگر که زودتر به این بیماری مبتلا شدهاند نشان میدهد افرادی که به این بیماری مبتلا میشوند پس از چند ماه آنتی بادی خود را از دست میدهند و استعداد ابتلای شدیدتر به این بیماری را نیز خواهند داشت. در نتیجه، سیاستگذار بهتر است که برای داشتن یک تجربه موفق و شفاف کمی از رفتار کشورهای موفق در مقابله با این بیماری الگوبرداری کند. در غیر این صورت باید شاهد این باشیم که دوباره روند افزایشی در شیوع بیماری کرونا حاصل شود.