به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از مهر، طرح توزیع سهام عدالت، اولین بار در مرداد ماه سال 84 و پس از ابلاغ سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی در جلسه هیئت وزیران دولت وقت به تصویب رسید. در ادامه این مسیر برای شناسایی مشمولین سهام عدالت از سال 84 تا سال 89، در مجموع 6 بار تصمیم مسئولین وقت دچار تغییر شد. در ابتدا بنا بود این سهام به همه ایرانیانی که 15 سال کامل دارند با اولویت دهک‌های پایین درآمدی واگذار شود اما در آبان ماه سال 85 این تصمیم عوض شد و قرار شد سهام عدالت تنها به دو دهک پایین درآمدی برسد و نهایتاً در فروردین 88 با تصویب آئین نامه اجرایی توزیع سهام عدالت، ارائه سهام عدالت به 6 دهک پایین درآمدی که 2 دهک پایین درآمدی آن با اولویت روستاییان و عشایر بود، به تصویب رسید.
علی رغم تاکید قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی بر اختصاص این سهام به دهک‌های درآمدی، اما از همان ابتدا به جای بررسی دقیق درآمد افراد، اقشار جمعیتی مبنای تخصیص این سهم‌ها قرار گرفت. بر این مبنا اگر چه در گام اولیه، اقشار آسیب پذیر تحت پوشش نهادهای حمایتی مشمول دریافت سهام عدالت قرار گرفتند اما در ادامه اقشار جمعیتی خارج از دهک‌های پایین درآمدی نیز مشمول دریافت سهام عدالت شدند که شاغلین دستگاه‌های اجرایی، بازنشستگان کشوری، لشکری، تأمین اجتماعی و کارکنان شاغل شهرداری‌ها از جمله آنها بودند.
آخرین به روزرسانی مشمولین سهام عدالت به شرح ذیل است:
![]()
در این بین به دلیل عدم وجود سامانه‌ای جامع برای شناسایی 6 دهک پایین درآمدی در سال‌های ذکر شده، توزیع سهام عدالت خطاهای نوع اول و نوع دوم زیادی را شامل شده است. به عبارت دیگر هم بسیاری از افراد متمکن، سهام عدالت گرفته‌اند و هم در طرف مقابل، بسیاری از افرادی که بر اساس اهداف سهام عدالت، باید مشمول دریافت آن قرار می‌گرفتند، از دریافت این سهام جا مانده‌اند و پیگیری‌ها از سازمان خصوصی سازی به عنوان متولی سهام عدالت از آن حکایت داشت که به دلیل بسته شدن پرونده سهام عدالت، فعلاً ظرفیت جدیدی برای اضافه کردن مشمولان جدید وجود ندارد.
با این حال، به دلیل آزادسازی سهام عدالت در هشتم اردیبهشت ماه و افزایش توجه‌ها به این حوزه، کارشناسان تاکید می‌کردند که دولت و مجلس باید برای تخصیص سهام عدالت به افراد جامانده نیز تدبیری اساسی بیاندیشند که در نهایت 15 تیر ماه اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس کلیات طرحی را تحت عنوان «ساماندهی سهام عدالت» با محوریت جاماندگان سهام عدالت تصویب کردند و مقرر شد جزئیات این طرح در کمیسیون بررسی شود.
مهدی طغیانی سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس به تشریح این طرح پرداخت و اعلام کرد «افرادی که برگه سهام عدالت دارند اما مشمول نیستند، افراد تحت پوشش سازمان‌های حمایتی و دهک‌های پایین درآمدی که سهام نگرفتند اولویت‌های جدید سهام عدالت هستند.»
در این بین خلاف انتظارات جامعه کارگری که از مدت‌ها قبل حتی پیش از آزادسازی سهام عدالت، به ضرورت اختصاص سهام عدالت به «کارگران» تاکید داشتند و غفلت از این موضوع را یکی از چالش‌های اصلی بین کارگران و دولت اعلام می‌کردند باز هم شاهد هستیم که در کلیات طرح ساماندهی سهام عدالت در مجلس، سخنی از کارگران به میان نیامده است.
محق تر از کارگران برای دریافت سهام عدالت، کیست؟
در این رابطه فتح الله بیات رئیس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی اظهار داشت: سهام عدالت که اواسط دهه هشتاد توزیع شد تنها بخش کوچکی از جامعه کارگری را دربرگرفت، این در حالی بود که بخشی از کارمندان دولتی و اداری مشمول سهام عدالت شدند. از همان زمان فعالان کارگری خواستار شمولیت کارگران کارخانجات و … در طرح سهام عدالت شدند اما به این موضوع توجهی نشد تا اینکه مسئولان اعلام کردند پرونده سهام عدالت بسته شده است.
وی افزود: در این بین با توجه به فعال شدن بازار بورس و مطرح شدن مجدد سهام عدالت، کارگران، انجمن‌ها، کانون‌ها و نهادهای مرتبط کارگری پیگیر این موضوع هستند که چرا سهام عدالت به کارگران تعلق نگرفته است. ما این موضوع را از مجلس و دولت و … پیگیر شدیم تا اینکه قرار شد در مجلس به ساماندهی سهام عدالت بپردازند.
بیات با اشاره به ضرورت مشمولیت کارگران در سهام عدالت جدید، گفت: کارگران جزو نیروهای مولد هستند و سرمایه‌های اصلی تولید و اقتصاد محسوب می‌شوند؛ بنابراین از کارگران محق تر برای دریافت سهام عدالت چه گروهی است؟ باید شمولیت کارگران در طرح سهام عدالت جزو برنامه‌های اصلی مجلس باشد.
حقوق کارگران، یک سوم هزینه‌هایشان را پوشش می‌دهد
این فعال کارگری افزود: درست است که باید به مشمولین کمیته امداد و سازمان بهزیستی سهام عدالت بدهند و به هر طریقی معاش این قشر را تأمین کنند، اما کارگران کسانی هستند که اگر مشمول قانون کار باشند، باز هم درآمدشان نمی‌تواند حتی یک سوم هزینه‌هایشان را هم پوشش دهد؛ کارگران واقعاً از پس هزینه‌های مربوط به بهداشت، آموزش، معاش خانه و … بر نمی آیند.
وی ادامه داد: به جد از دولت و مجلس خواستاریم که کارگران را در برنامه‌های خود ببینند و در صورت اجرای این مرحله از سهام عدالت جدید، حتماً کارگران نیز صاحب سهم شوند. امروز وضعیت معاش کارگران اصلاً خوب نیست.
بیات با تاکید بر اینکه کارگران باید مورد حمایت دور جدید سهام عدالت قرار گیرند، اظهار داشت: کلیه لیست‌های بیمه شده کارگران به جز بخشی از کارگران ساختمانی در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است و به راحتی می‌تواند اسامی و لیست شاغلان را ارزیابی کند. بخش اعظمی از جمعیت 14 میلیونی کارگران سهام عدالت ندارند.
وی تصریح کرد: از سویی دیگر بسیاری از کارگران در زمان ثبت نام سهام عدالت، مشغول به کار نبودند و بعد از ثبت نام، شاغل شدند؛ از این رو ضروری است که بعد از این همه سال که از سهام عدالت گذشته است، باید در برنامه‌های جدید مربوط به این طرح، طوری سیاست گذاری شود که کارگران و نیروهای کار تازه وارد نیز از این حمایت بهره مند شوند.
