هنر عکاسی در دوره قاجار به ایران آمد و به تدریج در میان طبقات بالای جامعه، جای خود را باز کرد، اما کمتر کسی در میان آن‌ها به فکر عکس گرفتن از مردم و ثبت حقایق جامعه ایرانی در دوره قاجار می‌افتاد. در سال 1249 خورشیدی، مردی گرجی‌تبار به نام «آنتوان سوروگین» از قفقاز به تبریز آمد و در این شهر ساکن شد.
هنر او، عکاسی بود. آنتوان خیلی زود به دلیل مهارتش به دربار مظفرالدین میرزای ولیعهد راه یافت و از مقربان درگاه شد. بعدها با مظفرالدین‌شاه به تهران آمد و در خیابان «علاءالدوله» این شهر مغازه عکاسی باز کرد و تا سال 1312 که زندگی را بدرود گفت، در پایتخت ایران ساکن بود، البته به شهر‌های مختلف، سفر‌هایی داشت. سوروگین به دلیل مهارت در ثبت لحظات تاریخی و عکس‌هایش از مردم ایران شهرت دارد.
از او ده‌ها هزار شیشه عکس باقی مانده بود که پس از به قدرت رسیدن رضاشاه و برای از بین بردن آثار دودمان قاجار، توقیف شد و بعدها، سر از مراکز پژوهشی آمریکا درآورد. از معروف‌ترین عکاسی‌های سوروگین، می‌توان به مراسم تاج گذاری مظفرالدین‌شاه، تشییع جنازه ناصرالدین‌شاه و نیز عکس ماندگار وی از میرزارضای کرمانی و مراسم اعدام او اشاره کرد.
اما شاید بتوان مهم‌ترین عکس‌های سوروگین را ثبت خاطرات نهضت مشروطیت ایران دانست. صد‌ها عکس او از مجاهدان مشروطه و اجتماعاتی که در این رویداد مهم تاریخ ایران تشکیل شد، برای نگاشته‌های مورخان معاصر، سندی مهم و برای علاقه‌مندان به تاریخ، میراثی درخور و ماندگار است.
سوروگین که با وجود عکاسی از رضاشاه، در دوره پهلوی با بی‌مهری حاکمیت روبه‌رو شده بود، سرانجام در سال 1312، در تهران درگذشت و در گورستان ارامنه دروازه دولاب به خاک سپرده شد. او در دوران زندگی‌اش به شهر‌های مختلف ایران و خاورمیانه سفر و عکس‌هایی ناب از این مناطق تهیه کرد.
منبع: روزنامه خراسان
