برنامک تیک‌تاک داری 100 میلیون کاربر در ایالات متحده آمریکا است
برنامک محبوب ویدیویی تیک تاک اخیرا به شدت خبرساز شده است، چرا که از شبکه‌ای اجتماعی به موضوعی سیاسی جغرافیایی تبدیل شده است. در این برنامک شبکه اجتماعی برای به اشتراک‌گذاری ویدیو، نوجوانان، جوانان و افراد مشهور با جریان‌های محبوب روز همراه می‌شوند، ویدیو می‌سازند، روی ترانه‌ها لب‌خوانی می‌کنند و ویدیو‌های طنز می‌سازند.
این برنامک در میان جوانان بسیار محبوب است، اما به خاطر اصلیت چینی آن تبدیل به دغدغه‌ای برای دولت ترامپ شده است.
سوالاتی در این باره مطرح است که این برنامک چگونه از اطلاعات گردآوری شده از کاربران استفاده می‌کند؛ به ویژه که رسوایی‌های مشهور دیگری در زمینه استفاده نامناسب از اطلاعات کاربران، از جمله رسوایی شرکت کمبریج آنالتیکس، سابقا رخ داده است.
رئیس جمهوری ترامپ پیشنهاد داد که یا این برنامک ممنوع شود، یا توسط یک شرکت امریکایی، به احتمال زیاد مایکروسافت، از شرکت چینی مالک آن خریداری شود. با این حال، از آنجا که بسیاری از جوامع مجازی و کسب‌و‌کار‌های افراد جوان روی تیک تاک ساخته شده، بسیاری از نوجوانان به مبارزه علیه رئیس جمهوری برخواسته‌اند.
تیک تاک چیست؟
تیک تاک شبکه‌ای اجتماعی برای به اشتراک‌گذاری ویدیو است و کاربران می‌توانند ویدیو‌هایی 15 ثانیه‌ای را که معمولا با موسیقی پس‌زمینه همراه است، در آن منتشر کنند. ظاهرا این برنامک بیش از یک میلیارد کاربر فعال دارد که حدود 100 میلیون نفر از آنها در ایالات متحده هستند.
تیک تاک همچنین شبکه‌ای محبوب برای کارزار‌های فراگیر مجازی و جریان‌های رایج روز است. از موارد مشهور این شبکه می‌توان به چالش‌های «مزیت‌های خود را چک کن» و «کلید را بزن» اشاره کرد.
چه می‌توان روی این شبکه انجام داد؟
مانند اکثر شبکه‌های اجتماعی دیگر نظیر فیسبوک و اینستاگرام، صفحه «خانه» کاربران پر از «پست»ها یا مطالب افقی است که می‌توانند «پسند» شوند، به اشتراک گذاشته شوند، یا برای آنها نظر نوشته شود. این برنامک سرویس پیام‌رسانی هم برای کاربران ارائه می‌کند.
می‌توان روی ویدیو‌ها فیلتر‌های مختلف، از جمله فیلتر زیبایی گذاشت، آنها را ویرایش کرد، و سرعت پخش آنها را افزایش یا کاهش داد. محبوبیت این برنامه به گونه‌ای روزافزون در حال افزایش است، چرا که جوانان ویدیو‌های طنز خود را روی آن بارگذاری می‌کنند و نوجوانان از پایه به ساخت مارک تجاری طنز خود در آن مشغول هستند.
بعضی از این اقدامات می‌تواند بسیار سودآور باشد. اولین «خانه تیک تاک» بریتانیا، که در آن خالقان این شبکه در یک خانه به دور هم جمع شدند تا در ساخت ویدیو‌ها با هم همکاری کنند، در دوران شیوع بیماری عالم‌گیر ویروس کرونا ایجاد شد.
ستارگان تیک تاک بریتانیایی که بیش از دو میلیون هوادار و دنباله‌رو دارند، ظاهرا می‌توانند تا 25 هزار پوند درآمد سالانه به دست آورند.
در مقایسه با سایر شبکه‌های اجتماعی، تیک تاک درباره الگوریتم خود شفاف‌تر بوده است و نشان می‌دهد که ویدیو‌ها چگونه به کاربران پیشنهاد می‌شوند و چگونه ویدیو‌های دیده شده توسط هر کاربر، بر ویدیو‌های پیشنهادی آنها اثر می‌گذارد.
از کجا می‌آید؟اصالت تیک تاک از چین است و شرکت مالک آن بایت‌دنس (Bytedance) نام دارد. بایت‌دنس نسخه‌ای از تیک‌تاک را اختصاصا برای چین درست کرده است که دویوین نام دارد و در سپتامبر 2016 عرضه شد.
تیک تاک در سال 2017 به بازار جهانی عرضه شد، اما بعد از ادغام آن با برنامک دیگری به نام موزیکالی در سال 2018، شاهد افزایش محبوبیت خود در جهان شد. تیک تاک اکنون در بازار 150 کشور دنیا و به 75 زبان در دسترس است و به اولین برنامک دنیا در دانلود از بازار برنامک‌های اپل تبدیل شد.
اپ‌های مشابه آن چه هستند؟برنامک‌های اشتراک گذاری ویدیو‌های کوتاه اشکال و عناوین مختلفی داشته‌اند، از جمله واین (Vine) که متعلق به توییتر بود. آن برنامک به پایان عمر خود رسید، ولی در ژانویه 2020 با نام «بایت» دوباره احیا شد.
برنامک‌های مشابه تیک‌تاک دیگری نظیر «زین» (Zynn) نیز وجود دارند، ولی «زین» از بازار‌های برنامک‌های اندروید و اپل برچیده شده است، چرا که اتهاماتی مبنی بر تقلب و نقض مالکیت معنوی و نیز طرح کلاهبردارانه «پرداخت برای تماشا» در آن وجود داشت.
فیسبوک هم اکنون در حال آزمایش برنامه جدید خود در برزیل است که «ریلز» (Reels) نام دارد و مشابه تیک‌تاک است. ریلز از طریق اینستاگرام در دسترس کاربران قرار خواهد گرفت و اجازه می‌دهد که ویدیو‌هایی 15 ثانیه‌ای (دقیقا همان مدت زمانی که در تیک تاک مجاز است) در آن آپلود کنند. انتظار می‌رود که اگر آزمایش آن با موفقیت روبه‌رو شود و محبوب باشد، برای کاربران سراسر دنیا ارائه شود.
در واکنش به مصاحبه اخیر مدیرعاملان بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری امریکا با نمایندگان کنگره ایالات متحده، مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیسبوک، گفت که فیسبوک یک «شرکت امریکایی است که به این امر افتخار می‌کند.»
تیک تاک و مدیر عامل آن، کوین مایر، که سابقا دبیر روابط مستقیم با مشتری و بخش بین‌المللی شرکت دیزنی بود، گفتند که فیسبوک «تحت پوشش وطن‌پرستی در صدد طراحی حملاتی علیه تیک‌تاک است تا به حضور این برنامک در ایالات متحده خاتمه دهد.»
تیک تاک همچنین اظهار داشت: «بعد از آن که اقدام مقلدانه فیسبوک در تقلید از برنامک لاسو به سرعت شکست خورد، حالا در حال انتشار محصول مقلدانه دیگری است که ریلز نام دارد و به اینستاگرام وابسته است.»
البته خود تیک تاک هم متهم شده است که ویژگی‌هایی را از سایر برنامک‌ها برداشته است و مورد شکایت حقوقی یک برنامک ویدیوی کوتاه دیگر با نام «تریلر» (Thriller) قرار گرفته است.
آیا تیک تاک یک دغدغه امنیتی است؟تحقیقات شرکت پروتون‌میل (Protonmail) که یک سرویس ایمیل‌رسان رمزگذاری شده دوطرفه است، نشان می‌دهد که تیک تاک به گردآوری اطلاعاتی دست می‌برد که می‌تواند بعدا با دیگران به اشتراک گذاشته شود.
اطلاعات گردآوری شده توسط تیک تاک بر اساس شرایط و ضوابط این برنامک، شامل آدرس آی‌پی، سابقه گردش در اینترنت، و مکان کاربر است به علاوه اطلاعاتی درباره علایق و سلایق کاربر که توسط برنامه جمع می‌شود.
گرچه تیک تاک گفته است که اطلاعات جمع‌آوری شده را به دولت چین ارائه نمی‌کند، اما اظهار شده است که از آنجا که تیک تاک این حق را برای خود محفوظ نگه داشته است که اطلاعات جمع‌آوری شده را با شرکای خود به اشتراک گذارد، و این شرکا شرکت «بایت‌دنس» را هم شامل می‌شود، در نتیجه این اطلاعات می‌تواند به دست پکن بیفتد.
علاوه بر این، قانون اطلاعات ملی چین که در سال 2017 تصویب شد، به دولت اجازه می‌دهد شرکت‌های چینی را مجبور کند که اطلاعات مورد نیاز را به دولت تحویل دهند و گرچه شرکت‌های چینی نظیر هواوی و تیک تاک ادعا کرده‌اند که از چنین درخواست‌هایی پیروی نخواهند کرد، اما کارشناسان معتقدند که شرکت‌ها در این باره قدرت و حق انتخاب ندارند.
بایت‌دنس، شرکت مالک تیک تاک، نیز ظاهرا از همکاری در سانسور سیاسی محتوای اینترنت ابایی ندارد. گزارشی از گاردین در سال 2018 اظهار داشت که بر اساس مدارک فاش شده از نحوه مدیریت محتوا در این شبکه، تیک تاک هر محتوایی را که به میدان تیانانمن، استقلال تبت یا گروه مذهبی ممنوعه با نام فالون گانگ اشاره کرده بود، سانسور کرده است.
بایت‌دنس گفت که آن مدارک فاش شده نسخه‌هایی قدیمی هستند و این شرکت «رویکردی جسورانه برای به حداقل رساندن درگیری در شبکه خود اتخاذ کرده است.» رابطه این برنامه با سازنده چینی خود و نگرانی‌های موجود در زمینه ارتباط شرکت‌های خصوصی با دولت چین، باعث افزایش توجه دولت ایالات متحده به این موضوع و ممنوعیت احتمالی این برنامک شده است.
با این حال، این نگرانی‌ها به خاطر دغدغه‌های سیاسی جغرافیایی فعلی و همچنین رقابت فناوری تشدید شده است. این تنش شامل جنگ تجاری فعلی بین ایالات متحده و چین و همچنین اختلاف بر سر مرز میان چین و هند است. دولت هند نیز این برنامه را در کنار 58 برنامه چینی دیگر، در آن کشور ممنوع کرده است.
به همین خاطر به سختی بتوان میان دغدغه‌های امنیتی واقعی درباره این برنامه با ژست‌گیری سیاسی در فضای بین‌المللی تمیز قائل شد، به ویژه که دولت ایالات متحده هم دست به اقداماتی برده است که اگر توسط چین انجام می‌شدند، با مخالفت روبه‌رو می‌شد.
این اقدامات شامل قانون جدید دولت برای زیر نظر گرفتن فیسبوک و اینستاگرام برای کشف تهدید در زمان جاری است و همچنین سیاستمداران امریکا و بریتانیا خواستار رمزگذاری ضعیف‌تر این شبکه‌ها شده‌اند تا به تحقیقات پلیس کمک شود؛ یعنی اموری که عواقبی جدی برای حریم خصوصی شهروندان خواهد داشت.
کاربران تیک تاک چه واکنشی داشته‌اند؟ بسیاری از کاربران جوان به خاطر تلاش رئیس جمهوری ترامپ در جهت ممنوع کردن این برنامک، کوشیدند در کار‌های او اختلال ایجاد کنند. آنها از جمله برای دریافت هزاران بلیت برای شرکت در گردهمایی‌های ستاد انتخاباتی او ثبت‌نام کرد ه‌اند، با این نیت که با حضور نیافتن در گردهمایی باعث تحقیر رئیس جمهوری و سخنرانی او برای جمع اندکی شوند.
چنان که نیویورک تایمز گزارش کرده است، تیک تاک به رسانه‌ای برای ابراز خلاقیت افراد و نیز ساخت ارتباطات اجتماعی تبدیل شده است و بسیاری نگران هستند که اگر این برنامک ممنوع شود، آن موارد را از دست بدهند.
جابه‌جایی میان شبکه‌های اجتماعی، بر فرض نقل مکان از تیک تاک به فیسبوک، اقدامی دشوار و جدی برای کاربرانی است که چندین هزار دنباله‌رو دارند و هیچ تضمینی وجود ندارد که مخاطبان آنها، دوستان‌شان و بسیاری افراد جوان دیگر، به شبکه جدید روی آورند.
این مسئله در حالی مطرح می‌شود که انتقاداتی از فیسبوک (به عنوان ابزاری برای دخالت در انتخابات)، انتقادات مشابهی از توییتر و ردیت (برای طرح مسایل نژادپرستانه و جنسیت‌زده در شبکه‌های آنها)، و از اینستاگرام (برای تاثیر آن بر سلامت روانی کاربران) در جریان است.
بسیاری از جوانان ممکن است احساس کنند فضا‌های «امن» اندکی برای آنان در اینترنت وجود دارد. پیش از این نیز اطلاعات کاربران توسط یک شرکت امریکایی جمع‌آوری شده بود تا به پیروزی رئیس جمهوری در انتخابات کمک کند. آن طرح به شدت در میان جوانان نامحبوب بود، اما هنوز ادامه دارد و آن شرکت به ساخت نرم‌افزار‌های مهاجم خود ادامه می‌دهد.
شاید دلیل این امر آن باشد که وقتی شبکه‌های دیگر نمی‌توانند چیزی را که جوانان می‌خواهند، به آنها ارائه کنند، در فضای مجازی مسمومی که به گونه‌ای روزافزون محدود می‌شود، دغدغه‌های امنیت ملی یا موارد سیاسی اجتماعی اولویت چندانی برای جوانان و نوجوانان آنان ندارد.
منبع: ایندیپندنت
