توصیه‌های لازم پس از اهدای خون

دکتر نگین بابادی؛  پزشک عمومی

توصیه‌های لازم  پس از اهدای خون

حداقل 4-6 ساعت قبل از اهدای خون غذای سبک و سالمی میل کنید، اهدای خون در حالت ناشتا توصیه نمی شود.  ترجیحا نیم ساعت قبل از اهدای خون حدود 2 لیوان آب یا مایعات بدون گاز بنوشید.  پس از اهدای خون به مدت 15- 20 دقیقه در مرکز یا واحد خونگیری استراحت نموده و نوشیدنی و مواد خوراکی را که در اختیار شما قرار گرفته است را میل کنید و بدون اجازه پزشک یا کارشناس انتقال خون از تخت بلند نشده و محل خونگیری را ترک نکنید.

چرا که بدن شما برای تطبیق یافتن با حجم خون اهدایی به این زمان نیاز دارد.  چسب روی محل خونگیری را تا 4 ساعت برندارید.  برای جبران حجم از دست رفته در 2-3 روز آینده به خصوص 4 ساعت اول مایعات بیشتری بنوشید.  توصیه می‌‌شود  از مواد غذایی غنی از آهن مانند گوشت قرمز، جگر،  ماهی،  قسمت‌های تیره گوشت مرغ، حبوبات و...  میوه‌ها و سبزی‌های سرشار از ویتامین C مانند مرکبات و گوجه فرنگی بیشتراستفاده کنید.  تا 24 ساعت از انجام ورزش و فعالیت‌های سنگین مانند کار در ارتفاعات، هدایت هواپیما و رانندگی با وسایل نقلیه سنگین خودداری نمایید. 

 پیشگیری از کم‌خونی
با اهدای یک واحد خون ( حدوداً 450 میلی‌لیتر خون ) بدن شما تقریباً 225 میلی‌گرم آهن از دست می‌دهد. در حالت عادی بدن شما با افزایش جذب آهن از دستگاه گوارش، این میزان آهن از دست رفته را به مرور زمان جبران خواهدکرد. بنابراین باید به رژیم غذائی خود توجه خاصی نمائید و مواد غذائی غنی از آهن مصرف کنید. با دریافت غذاهائی با آهن بیشتر معمولاً آهن از دست رفته پس از یک ماه و نیم جایگزین می‌شود. درصورت عدم توجه به رژیم صحیح، اهدا کننده در معرض خطرکم‌خونی ناشی از کمبود آهن قرار می‌گیرد، بخصوص خانم‌هائی که در سنین باروری هستند.

آهن مورد نیازپس از  اهدای یک واحد خون: (حدوداً 450میلی لیتر خون)

نیاز آهن در مردان  بالغ    نیاز آهن در زنان  بالغ (قبل از یائسگی)
مقدارآهنی که باید جذب شود     4/1الی  7/1  میلی‌گرم روزانه    9/1  الی  7/2 میلی‌گرم روزانه
مقدارآهنی که باید مصرف شود    14  الی  17  میلی‌گرم روزانه    18  الی  3/24 میلی‌گرم روزانه

 پیشگیری از کم‌خونی
همه به خوبی می‌دانیم که جگر یک منبع غنی از آهن می‌باشد. گوشت قرمز و قسمت‌های تیره گوشت مرغ نیز دارای مقادیر زیادی آهن است. اما برای بدست آوردن آهن مورد نیاز، توجه به میزان آهن غذا به تنهائی کافی نیست. مسئله دیگرکه بسیار اهمیت دارد میزان جذب آهن توسط دستگاه گوارش می‌باشد.

بدن بسته به نوع غذا، فقط مقداری از آهن موجود در غذا را جذب می‌کند. مزیت گوشت نسبت به سایر مواد غذائی این است که میزان آهن آن نه تنها زیاد بوده بلکه آهن آن به آسانی جذب بدن می‌شود، بطوری‌که پس از یک وعده غذا با گوشت قرمز تا 30 درصد آهن آن جذب بدن می‌شود. در مواد غذائی غیرگوشتی مانند زرده تخم‌مرغ، حبوبات، سبزیجات و میوه‌جات نیز آهن وجود دارد. اما جذب آهن آنها کمتراز مواد گوشتی می‌باشد. تنها 3 الی 9 درصد آهن مواد غذائی غیر گوشتی جذب بدن می‌شود. 

مقدار آهن موجود درمواد غذایی مختلف

ماده غذایی    گرم    مقیاس    مقدار آهن (mg)
جگرپخته بره    100    22قطعه ( cm   ./5  ×  1  ×  3 )    17/9
جگرپخته گوساله    100    22قطعه ( cm   ./5  ×  1  ×  3 )    14/2
جگرپخته جوجه    100    22قطعه ( cm   ./5  ×  1  ×  3 )    8/5
جگرپخته گاو    100    22قطعه ( cm   ./5  ×  1  ×  3 )    6/3
گوشت پخته گاو     100    2/5 قطعه ( cm 1/5 ×4/5 × 5/5 )    3/5
گوشت پخته گوسفند بدون چربی    100    2/5 قطعه ( cm 1/5 ×4/5 × 5/5 )    2/2
مرغ، بوقلمون و …    100    قسمت بالای ران مرغ    1/6
تخم مرغ کامل پخته    -    یک عدد    1/1
ماهی ساردین    100     5قاشق غذاخوری    2/8
ماهی تن    100    5 قاشق غذا خوری    1/3
تخمه کدو بو داده    70    نصف لیوان بزرگ    6/4
تخمه آقتاب گردان    30    نصف لیوان بزرگ    2/2
توت خشک    40    50 عدد کوچک    3/8
کشمش سبز    100    نصف لیوان بزرگ    3/5
برگه زردآلو یا هلو    100    10 عدد بزرگ    5/5
مغزبادام    50    50 عدد ریز    2/35
مغزفندق    50    52 عدد ریز    1/7
مغزگردو    50    25 نیمه گردو    1/5
مغز پسته    30    45 عدد    4/2
انجیرخشک    50    7 عدد درشت    1/5
اسفناج پخته    90    نصف لیوان بزرگ    2
لوبیاچیتی پخته    110    یک ملاقه متوسط    3/2
لوبیاقرمز پخته    100    یک ملاقه متوسط    2/4
نخود پخته    117    یک ملاقه متوسط    4
عدس پخته    100    یک ملاقه متوسط‌پر    2/1
لوبیا چیتی  با آب    100    نصف لیوان بزرگ    1/75
نخودسبز بدون آب    100    نصف لیوان بزرگ    1/7
سیب زمینی پخته با پوست    -    نصف لیوان بزرگ    2/2
کدوتنبل پخته    -    نصف لیوان بزرگ    1/7