به گزارش عصر ایران، هوس‌های غذایی می‌توانند به‌واسطه عوامل مختلفی - چه جسمانی و چه روانی - شکل بگیرند. در برخی موارد، آن‌ها ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشند و نباید نادیده گرفته شوند.
دلایل احتمالی هوس‌های غذایی
هوس‌های غذایی می‌توانند به‌واسطه عوامل مختلفی شکل بگیرند که به طور معمول به دو دسته اصلی جسمانی و روانی تقسیم شود.
دلایل جسمانی
- بی‌تعادلی‌های لپتین و گرلین: بی‌تعادلی در سطوح این هورمون‌ها که مسئول سیری و گرسنگی هستند ممکن است موجب بروز هوس‌های غذایی در برخی افراد شود.
- بارداری: تغییرات هورمونی طی دوران بارداری ممکن است بر گیرنده‌های بویایی و چشایی انسان تاثیرگذار بوده و این موجب تجربه هوس‌های غذایی شدیدتر شود.
- سندرم پیش از قاعدگی: تغییرات در هورمون‌های استروژن و پروژسترون که پیش از قاعدگی رخ می‌دهد، ممکن است هوس‌های غذایی، به‌ویژه برای غذا‌های سرشار از کربوهیدارت را افزایش دهد.
- کمبود خواب: خواب بیش از حد کم یا بی‌کیفیت می‌تواند در سطوح هورمون‌های مسئول تنظیم گرسنگی، سیری و چرخه‌های خواب-بیداری اختلال ایجاد کرده و احتمال مواجهه با هوس‌های غذایی شدید، به ویژه هنگام شب را افزایش دهد.
- رژیم غذایی محروم از مواد مغذی: برخی مواد مغذی مانند پروتئین و فیبر می‌توانند به احساس سیری کمک کنند. یک رژیم غذایی با محتوای کم از این مواد مغذی ممکن است موجب احساس گرسنگی یا تجربه هوس‌های غذایی شود؛ حتی اگر به میزان کافی کالری مصرف کرده باشید.
- هیدارتاسیون ضعیف: مصرف ناکافی مایعات می‌تواند احساس گرسنگی یا هوس‌های غذایی را در برخی افراد تشدید کند.
- جمعیت باکتری روده بزرگ: برخی شواهد نشان می‌دهند که نوع باکتری‌های موجود در روده بزرگ ممکن است بر تکرر و نوع هوس‌های غذایی که فرد تجربه می‌کند، تاثیرگذار باشد. با این وجود به پژوهش‌های بیشتر برای تایید این پیوند نیاز است.
- فعالیت بدنی: افزایش سطح فعالیت بدن حتی اگر از طریق پیاده‌روی باشد، ممکن است به کاهش هوس‌های غذایی کمک کند. به همین ترتیب، تحرک کم ممکن است دلیلی برای تجربه هوس‌های غذایی بیشتر باشد.
- غذا‌های بسیار فرآوری‌شده: برخی شواهد نشان می‌دهند که غذا‌های بسیار فرآوری‌شده سرشار از چربی و شکر افزوده ممکن است موجب علائم شبیه به اعتیاد شده و احتمال تجربه هوس‌های غذایی را افزایش دهند.
- تکرر مصرف غذا‌هایی که هوس می‌کنید: مصرف کمتر غذایی که هوس می‌کنید ممکن است در کاهش تجربه هوس مصرف این غذای خاص موثر باشد.
دلایل روانی
استرس: استرس می‌تواند سطوح هورمون کورتیزول را در بدن افزایش دهد. سطوح بالای کورتیزول ممکن است با گرسنگی، هوس‌های غذایی و احتمال بیشتر رفتار‌های استرسی یا پرخوری مرتبط باشد.
شخصیت فرد: برخی شواهد نشان می‌دهند احتمال تجربه هوس‌های غذایی در افرادی که از روی انگیزه آنی کاری را انجام می‌دهند، ممکن است بیشتر باشد.
زمینه غذا خوردن: مغز شما می‌تواند مصرف یک غذای خاص را به زمینه‌ای خاص پیوند دهد. به عنوان مثال، پاپ کورن و فیلم.
وضع روانی فرد: خلق و خو‌های خاص ممکن است محرکی برای هوس‌های غذایی باشند. به عنوان مثال، خلق و خوی منفی به نظر می‌رسد هوس خوردن غذا‌هایی که سریع و راحت آماده می‌شوند و به طور معمول حاوی ترکیبات مضر هستند را افزایش می‌دهد.
آیا هوس‌های غذایی نشانه‌ای از کمبود مواد مغذی هستند؟
این باور عمومی وجود دارد که هوس‌های غذایی نشانه‌ای از کمبود مواد مغذی خاص در بدن هستند. در بیشتر موارد، این نظریه فعلا به چند دلیل از پشتیبانی علمی برخوردار نیست.
به عنوان مثال، هوس غذا‌های شور در برخی موارد به واسطه کمبود سدیم شکل می‌گیرد. با این وجود، بیشتر افرادی که با هوس مصرف غذا‌های شور مواجه می‌شوند با کمبود این ماده مغذی مواجه نیستند.
افزون بر این، بر اساس نظریه کمبود مواد مغذی، انتظار می‌رود که بیشتر هوس‌های غذایی برای خوراکی‌های سرشار از مواد مغذی و کمتر فرآوری شده مانند میوه ها، سبزیجات، غلات کامل یا حبوبات شکل بگیرند.
اما در واقعیت، بیشتر هوس‌های غذایی به سمت غذا‌هایی با ارزش غذایی کم مانند خوراکی‌های فرآوری شده سرشار از چربی، شکر یا نمک تمایل دارند.
افزون بر این، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مردان و زنان به طور معمول هوس‌های غذایی متفاوتی دارند. به عنوان مثال، زنان احتمال بیشتری هوس خوردن خوراکی‌هایی با طعم شیرین داشته باشند، در شرایطی که احتمال تجربه هوس غذا‌های خوش عطر و طعم برای مردان بیشتر است.
اما شواهد اندکی وجود دارند که نشان می‌دهند زنان با کمبود مواد مغذی که احتمال بیشتری دارد در غذا‌های شیرین وجود داشته باشند یا مردان با کمبود مواد مغذی که در غذا‌های خوش عطر و طعم وجود دارند، مواجه باشند.
در نهایت، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که هر چه یک خوراکی خاص را کمتر بخورید، احتمال کمتری وجود دارد که با هوس خوردن آن مواجه شوید.
شرایط در مورد هوس مصرف اقلام غیرغذایی چگونه است؟
اگرچه هوس‌های غذایی بعید است که نشانه‌ای از کمبود مواد مغذی باشند، هوس مصرف اقلام غیر غذایی ممکن است این گونه باشد.
یک نمونه در این زمینه اختلال پیکا است که می‌تواند موجب هوس مصرف اقلام غیر غذایی مانند خاک، مواد شوینده و یخ در افراد شود.
پیکا بیشتر در کودکان و زنان باردار رخ می‌دهد و دلیل دقیق بروز آن هنوز مشخص نشده است.
با این وجود، مطالعات نشان داده اند که افراد مبتلا به پیکا اغلب با کمبود آهن، کلسیم، یا روی مواجه هستند.
هوس مصرف اقلام غیرغذایی اغلب با مصرف مکمل‌ها برای تامین مواد مغذی مورد نیاز برطرف می‌شود.
البته تمام موارد پیکا ممکن است با مصرف مکمل‌ها برطرف نشوند. از این رو، به پژوهش‌های بیشتر برای تعیین نقش دقیق کمبود مواد مغذی در این زمینه نیاز است.»
