مواد آلرژی ‌‌زا

تحریریه ماهنامه دنیای سلامت

دوری کردن از عوامل تحریک‌کننده و حساسیت‌زا به شما کمک می‌کند تا وضعیت خود تا حدود زیادی کنترل کنید. شناخت عوامل حساسیت‌زا و دوری از آنها باعث می‌شود تا: از حملات آسم که بسیار خطرناک هستند جلوگیری کنید. از شدت علائم آسم و حساسیت بکاهید. دوری کردن از علائم حساسیت‌‌زا فقط و فقط در صورتی میسر است که این عوامل را کاملاً بشناسید وقتی که در مجاورت عوامل حساسیت‌زا قرار می‌گیرید، این علائم بروز می‌کنند و ریه‌های‌تان تحریک می‌شود حدود 20 درصد از مردم از حساسیت‌های مختلف رنج می‌برند. حساسیت‌ها پاسخ غیرطبیعی سیستم دفاعی بدن به حساسیت‌‌زاها از قبیل گرده‌ها، خاک، غذاها، آلودگی‌ها و ... است تقریباً همه‌چیز می‌تواند عکس‌العمل حساسیتی را تحریک کند و باعث شود که یک حساسیت معمولی و متوسط به یک خطر بزرگ و تهدید‌کننده تبدیل شود. 10 مورد از تحریک کننده‌ترین حساسیت‌‌زاها عبارتند از:

گرده‌ها 

گرده‌های درختان، چمن‌ها، علف‌ها و ... باعث بروز علائم حساسیت می‌شوند و تب یونجه و حساسیت‌های فصلی را تحریک می‌کنند. علائمی مثل عطسه کردن، آبریزش بینی، گرفتگی مجاری بینی، خارش و آبریزش چشم‌ها. راه درمان دوری از این موارد و استفاده از برخی داروها و حتی واکسن حساسیت است. در روزهای بادی، درها و پنجره‌ها  را ببندید. سیستم تهویه هوا را به کار بیندازید و از دستگاه بخور سرد در فضای داخل اتاق‌ها استفاده کنید.

فضولات حیوانات
پروتئین که از غدد چربی در پوست حیوانات ترشح می‌شود و البته در بزاق آنها نیز وجود دارد باعث بروز برخی واکنش‌های حساسیتی می‌شود. حساسیت می‌تواند طی مدت 2 یا چند سال رشد کند و علائم آن حتی تا چند ماه پس از قطع شدن ارتباط باعامل حساسیت‌زا باز ادامه دارد. اگر حیوان خانگی شما باعث بروز حساسیت در شما می‌شود و شما به او آنقدر وابستگی دارید که نمی‌‌توانید از خودتان دور کنید لااقل محیط خواب خود را کاملاً از او دور نمایید. او را به طور مرتب بشوئید. خانه را زود به زود جاروبرقی بکشید و از فیلتر HEPA (هپا) استفاده کنید. حتی می‌توانید از واکسن حساسیت استفاده کنید.

کرم گرد و غبار
ارگانیسم‌های بسیار ریزی هستند که در تقریبا همه‌جای خانه پخش هستند مخصوصا در محیط‌های مرطوب، آنها از پوست مرده انسان‌ها و حیوانات خانگی تغذیه می‌کنند. و علاوه بر انسان‌ها و حیوانات به سراغ باکتری‌ها و قارچ‌ها نیز می‌روند. این کرم‌های بسیار بسیار کوچک که حالت گردوغباری دارند از مهم‌ترین عوامل حساسیت‌زا هستند ولی با استفاده از روبالشی، روتختی، ملحفه‌های تمیز و شسته شده که همگی با آب داغ شسته شده‌اند و اهمیت به نظافت بیشتر خانه می‌توان محیط پیرامون خود را از وجود آنها پاک کرد. تمیز کردن و گردگیری فرش‌ها و پرده‌ها نیز تأثیر زیادی در این زمینه دارد.

نیش حشرات
برخی از افراد به نیش حشرات حساسیت دارند و گاه آنقدر از این مسئله عذاب می‌کشند که حتی تا پای مرگ نیز پیش می‌روند. علائم این نوع از حساست شامل تورم بسیار زیاد، قرمزی پوست که گاه تا چند هفته نیز ادامه دارد، حالت تهوع، احساس ضعف و خستگی مفرط و تب نسبتاً خفیف می‌باشد. به ندرت جای نیش حشرات منجر به واکنش آنافیلاکسیک می‌شود آنافیلاکسی با مشکلات جدی در تنفس، تورم شدید صورت و گلو و زبان، افزایش ضربان قلب، احساس سستی و بی‌حالی، کاهش ناگهانی فشار خون همراه است. در مورد آنهایی که حساسیت بسیار شدید دارند اپی‌نفرین تا حدودی کارساز است و باید بلافاصله بعد از نیش گزیدگی مصرف شود. واکسن‌های حساسیت‌ نــیــز از واکــنــش‌های آنافیلاکسیک در نیش زدگی‌های آتی جلوگیری می‌‌کنند.

قارچ‌ها و کپک‌ها
قارچ‌ها تولید مواد حساسیت‌زا و تحریک‌کننده می‌کنند و در مواردی نیز به مواد کاملاً سمی تبدیل می‌شوند. تنفس در محیط پر از قارچ و کپک و تماس با آنها باعث بروز علائم حساسیتی می‌شود. قارچ‌ها انواع مختلفی دارند اما همه در یک چیز مشترکند، برای رشد نیاز به رطوبت دارند، محیط‌های مرطوب و نسبتاً گرم بهترین جا برای رشد قارچ‌ها می‌باشد. آنها معمولاً در حمام‌ها، کودهای گیاهی و در چمن‌ها رشد می‌کنند. رطوبت محیط خود را کاهش دهید. از دستگاه تهویه هوا استفاده کنید و سعی کنید محیط مساعد برای رشد آنها را در خانه فراهم نکنید.

غذاها 
شیر، آجیل و گندم از مهم‌ترین مواد غذایی حساسیت‌زا هستند. معمولا علائم و نشانه‌های حساسیتی چند دقیقه بعد از خوردن آنها شروع می‌شود. این علائم شامل مشکلات تنفسی، استفراغ، اسهال، تورم اطراف دهان که البته شدیدتر می‌شود می‌باشد سعی کنید با اطلاع از اینکه به کدام یک از این مواد غذایی حساسیت بیشتری دارید، آنها را از برنامه غذایی خود حذف کنید.

لاتکس 
لاتکس در دستکش‌ها، کاندوم‌ها و برخی از دستگاه‌های خاص پزشکی می‌توانند سبب بروز حساسیت لاتکس شوند. علائم این نوع از حساسیت شامل خارش پوست، حساسیت چشم‌ها، آب ریزش بینی، عطسه، سرفه و خارش چشم‌ها و بینی می‌باشد. واکنش‌های حساسیتک می‌توانند از قرمز شدن و خارش پوست شروع شوند و به آنافیلاکسی که یک وضعیت بسیار جدی است، ختم شوند. وقتی که فرد دچار آنافیلاکسی می‌شود مشکلات تنفسی و کهیر نیز به این علائم اضافه می‌شوند.

داروها 
علائم حساسیت به داروهامثل پنی‌سیلین یا اسپرین نیز می‌توانند از نوع بسیار معمولی باشند تا انواع بسیار خطرناک و حاد. گاهی اوقات فرد در اثر حساسیت دارویی دچار خارش چشم‌ها، خلطی شدن و گرفتگی‌ مجاری تنفسی، تورم دهان و گلو می‌شود. بهتر است که هیچگاه داروها را با هم مصرف نکنید تا دچار تداخل دارویی نشوید. علائم خفیف این وضعیت با آنتی‌هیستامین و استروئیدها قابل درمان است. در موارد شدید نیز نیاز به مصرف اپی‌نفرین است.

سوسک‌های حمام 
سوسک‌های حمام نه تنها بسیار چندش آور و مور مور کننده هستند بلکه پروتئین دفع شده از بدن‌آنها یکی از حساسیت‌زاهای دردسر ساز نیز می‌باشد. شاید ریشه کن کردن سوسک‌ها از خانه‌تان کار بسیار سختی باشد مخصوصا در آب و هوای گرم و یا موقعیت آپارتمانی که در آن سوسک‌ها مرتبا در خانه همسایه در حال آمد و شد هستند، اما به هر حال باید با استفاده از حشره‌کش‌ها، پودرها، اهمیت بیشتر دادن به نظافت خانه، تعمیر و بستن شکاف‌ها و رخنه‌ها در خانه مخصوصا در کف خانه ودیوارها، بستن توری در پنجره‌ها از ورود آنها به فضای داخل خانه جلوگیری کرد.

عطرها و رایحه‌ها 
عطرها و بوها در محصولاتی مثل ادلکن‌ها، شمع‌های رایحه‌دار، پودرهای شست‌وشو و لوازم آرایشی یافت می‌شوند و برخی مواقع می‌توانند برای سلامت افراد مضر باشند. افرادی که با عطرها و رایحه‌ها دچار حساسیت می‌شوند وقتی که از محیط پر از بو دور می‌شوند حساسیت‌شان نیز برطرف می‌شود ولی استفاده مکرر از خوشبوکننده‌ها، علائم حساسیت را در آنها تشدید می‌کند. در واقع واکنش این افراد به عطرها را نمی‌توان یک نوع حساسیت محسوب کرد بلکه آن را یک پاسخ ساده به یک عامل تحریک‌کننده قلمداد می‌کنیم. ولی علائمی که این پاسخ ساده به جا می‌گذارد شباهت‌های بسیاری به حساسیت‌ها دارد.