سوراخ لایه‌ی اوزون در قطب جنوب، به بحرانی ترین حالت خود رسید

فرادید؛ می‌دانیم که پرتوی فرابنفش تولید شده توسط تابش خورشید در صورت رسیدن به سطح زمین می‌تواند موجب سرطان پوست، آب‌مروارید چشم، آسیب‌رساندن به سیستم ایمنی بدن و تأثیر منفی بر رشد گیاهان شود. مولکول‌های ازون و اکسیژن که در استراتوسفر قراردارند، پرتو‌های فرابنفش خورشید را جذب می‌کنند و مانند یک سپر مانع از ورود این پرتو‌ها به سطح زمین می‌شوند. ازون و اکسیژن می‌تواند 99٫9–95٪ پرتو‌های فرابنفش به ویژه فرابنفش نوع C و B که پرانرژی‌ترین پرتو‌های فرابنفش هستند و موجب آسیب زیست‌شناسی می‌شوند را جذب‌کند. نقش نگهبانی ازون به قدری حیاتی است که دانشمندان می‌گویند زندگی بر روی زمین بدون لایۀ اُزون امکان‌پذیر نبود.

 

با این وجود با صنعتی شدن هرچه بیشتر جهان، و تولید بی‌رویه‌ی گاز‌های گلخانه‌ای، سال‌هاست که ضخامت لایه‌ی اوزون در قطب جنوب بسیار کاسته شده که اصطلاحا به آن سوراخ لایه‌ی اوزون میگویند. این امر می‌تواند حیات گیاهی و جانوری را در سرتاسر کره‌ی زمین به خطر جدی بیندازد که تنها مقصر این معضل بزرگ، ما انسان‌ها هستیم.

به گزارش فرادید، چیزی حدود سه سال پیش، ناسا اعلام کرده بود که طبق آخرین تحقیقات، لایه ازون در حال ترمیم است و تا سال 2060 به طور کامل بسته خواهد شد.

چندی پیش، سرویس نظارت و رصد اتمسفری کوپرنیک اتحادیه اروپا (CAMS) اعلام کرد که حفره‌ای در لایه اوزون و بر فراز قطب شمال، که گمان می‌رود بزرگترین حفره گزارش شده لایه اوزون تاکنون باشد، بسته شده است.

برخی تصور می‌کردند که حفره لایه اوزون به دلیل محدودیت‌ها و اجرای قرنطینه در سراسر جهان و تعطیلی صنایع و کاهش آلودگی‌ها در اثر شیوع کرونا بسته شده است، اما این فرضیه درست نبود.
گزارش‌های محققان می‌گوید، بسته شدن حفره لایه اوزون به دلیل پدیده‌ای به نام گردباد‌های قطبی بودن است.

اما حالا با بی توجهی مردم و دولت‌ها، یکی از بدترین خبر‌های ممکن برای تمامی مردم جهان به وقوع پیوست. بررسی‌های جدید نشان می‌دهد سوراخ لایه ازون در سال جاری به بزرگترین و عمیق‌ترین حد خود رسیده است، کارشناسان می‌گویند این آمار نگران کننده است و تأثیرات شدید تغییرات آب و هوایی را در زمین نشان می‌دهد.

آی‌ای اعلام کرده است که، بر اساس گزارش "سرویس نظارت بر اتمسفر کوپرنیکوس اتحادیه اروپا" (CAMS)، سوراخ لایه ازون بر روی قطب جنوب به بزرگترین و عمیق‌ترین شکل خود در مقایسه با سال‌های گذشته رسیده است که نگران کننده به نظر می‌رسد.

تشکیل حفره یا سوراخ لایه ازون که برای اولین بار در حدود دهه 1970 مشاهده شد، پدیده‌ای است که در اثر "کاهش ازون" در اثر تغییر اقلیم ایجاد می‌شود. این پدیده سالیانه بر فراز قطب جنوب رخ می‌دهد و در ماه‌های سپتامبر و اکتبر، پس از پایان زمستان در نیم کره جنوبی ظاهر می‌شود.

کاهش ازون یا تخلیه ازون به توصیف دو پدیده گفته می‌شود که طی آن‌ها از دهه 1970 میلادی، حجم مولکول ازون در لایه استراتوسفر (لایه ازون) زمین در حدود چهار درصد در هر دهه کاهش یافته است. مهم‌تر از آن، کاهش استراتوسفر ازون در طول سرزمین‌های قطبی بود. جزئیات این دو پدیده دارای تفاوت‌های کمی هستند. اما کاتالیزور هر دو پدیده تخریب ازون توسط اتم‌های هالوژنی است که منبع اصلی این اتم‌های هالوژنی دست‌ساخته‌های بشری هستند.

محققان هر ساله اندازه آن را به دقت بررسی می‌کنند و می‌گویند که اندازه سوراخ لایه ازون اکنون به وسعت دو برابر ایالات متحده آمریکا رسیده است.

از آنجا که سال 2019 نسبت به سال 2020 گرمتر بود، سوراخ ازون در سال گذشته به طور قابل توجهی کوچک‌تر از سال 2020 بود. شرایط آب و هوایی و رویداد‌های خاص جوی نقش مهمی در رشد سوراخ لایه ازون دارند. همچنین تصور می‌شود که سوراخ لایه ازون امسال تحت تأثیر "گردباد قطبی" (Polar Vortex) قرار گرفته باشد، جایی که درجه حرارت در حدود منفی 112 درجه فارنهایت (منفی 80 درجه سانتی گراد) است.

گردباد قطبی یا تاوه قطبی بسته‌ای بسیار بزرگ از هوای خیلی سرد است که در طول زمستان بر منطقه قطبی سوار است. دو نوع گردباد قطبی در سیاره زمین وجود دارد، یکی در اطراف قطب شمال و دیگری در اطراف قطب جنوب. قطب جنوب سیاره زحل تنها جای منظومه خورشیدی ماست که در آن یک گردباد قطبی گرم روی می‌دهد.

تاوه قطبی گردش چرخندی با مقیاس سیاره‌ای، معمولاً متمرکز در منطقه قطبی است که در گستره‌ای از تروپوسفر میانی تا استراتوسفر قرار می‌گیرد.

به گفته کارشناسان، سوراخ لایه ازون در شرایط انجماد گردباد قطبی همراه با کلر و برم غیرفعال ایجاد می‌شود. این مواد، هنگامی که خورشید پس از زمستانی طولانی طلوع می‌کند، در اثر برخورد با نور خورشید از نظر شیمیایی فعال می‌شوند و لایه ازون را تخلیه می‌کند.

"وینسنت-هنری پیوچ" مدیر "CAMS" به دنبال انتشار این گزارش هشدار دهنده گفت: تنوع زیادی در وسعت حفره ازون در هر سال وجود دارد. سوراخ لایه ازون در سال 2020 یادآور سوراخ لایه ازون در سال 2018 است که یک سوراخ کاملا بزرگ بود و در پانزده سال گذشته یا بیشتر، بزرگترین بود.

وی افزود: ما قطعا باید به اجرای "پروتکل مونترال" مبنی بر ممنوعیت انتشار مواد شیمیایی تخریب کننده لایه ازون ادامه دهیم.

لایه ازون یک لایه محافظ زمین متشکل از ازون است که زمین را در برابر اشعه ماوراء بنفش و تابش کیهانی درست در خارج از استراتوسفر پوشانده است و محافظت می‌کند. این لایه به جذب حدود 97 تا 99 درصد از اشعه ماوراء بنفش و تابش کیهانی و عدم رسیدن آن به سطح زمین کمک می‌کند.

بدون لایه ازون، نور ماوراء بنفش و تابش کیهانی، سیاره ما را سوزانده و به حیات بر روی زمین آسیب می‌رساند.