دکتر پریچهر پورانصاری فلوشیپ پریناتولوژی
ایمنی تصاویر تشخیصی طی بارداری از نظر جنین نیمی از نگرانی‌هاست.هر چند اولتراسونوگرافی Safe در نظر گرفته می‌شود و در واقع از مهم‌ترین تصویربرداری‌های دوران بارداری است متأسفانه حساسیت آن بسته به تکنیک اپراتور، همکاری بیمار و آناتومی بیمار دارد. به عنوان مثال با افزایش چربی شکم و گاز روده‌ها حساسیت آن کاهش می‌یابد. برای جلوگیری از تماس با اشعه یونیزان در MRI به CT ترجیح داده می‌شود اما از گادو لنیوم باید طی MRI سه ماهه اول اجتناب شود. Rapid sequency به روش Conventional ترجیح داده می‌شود به علت اینکه استفاده از این روش تماس را کوتاه‌تر می‌‌کند.
رادیاسیون می‌تواند باعث محدودیت رشد جنین شود همین‌طور موجب موتاسیون کروموزومی و ابنورمالیتی نورولوژیک مثل عقب ماندگی ذهنی شود و در ضمن خطر لوسمی را در بچه‌ها افزایش می‌دهد. در این رابطه مهم‌ترین فاکتور دوز اشعه رادیاسیون است اما سن جنین در معرض اشعه نیز مهم می‌باشد. تماس با اشعه طی هفته اول بعد از بارداری اغلب موجب مرگ سلول می‌شود اما طی اورگانوژنز (دوره امبریونیک) بالاترین خطر مالفورماسیون جنینی وجود دارد. بیمار قبل از رادیوگرافی تشخیصی باید تحت مشاوره قرار گیرد. در صورت در معرض اشعه بودن بیش از 15 راد (طی سه ماهه اول و دوم) یا بیشتر از 5 راد طی 3 ماهه اول باید ختم انتخابی بارداری را موردنظر قرار داد. میزان مواجهه را می‌توان به وسیله استفاده از پوشش سربی، حرکت مارپیچی، مطالعات rapid sequence به حداقل کاهش داد.
اندوسکپی طی بارداری
یکی از موارد کاربرد اندوسکپی نوع درمانی آن تحت عنوان ERCP است (endoscopic Retrograde Pancreaticography) است. سنگ کلدوک معمولا به علت پتانسیل ایجاد عوارض مخاطره آمیز مثل کلانژیت صعودی و یا پانکراتیت سنگ صفرا نیاز به درمان فوری دارد که در بیماران غیرباردار به نحو مطلوبی ERCP درمان می‌شود. در دستان مجرب ERCP روش جایگزینی مناسب برای اجتناب از جراحی‌های پیچیده، صفراوی طی کله‌سیستکتومی می‌باشد. در جمعیت عمومی مورییدیته ERCP حدود 5 درصد و مورتالیته کمتر از 5/0درصد است.
با توجه به اینکه در کنار خطرات ERCP درمانی طی بارداری مخاطراتی نیز برای جنین ناشی از القاء زایمان زودرس، تراتوژنی داروها، آریتمی قلبی، هیپرتانسیون سیستمیک و هیپوتونی گذرا وجود دارد بنابراین انجام این روش محدود به اندیکاسیون‌های قوی برای اجتناب از جراحی‌های پیچیده صفراوی طی بارداری می‌باشد و به علت به حداقل رساندن خطر تراتوژنی ناشی از اشعه بهتر است تا سه ماهه دوم انجام آن را به تعویق انداخت. مورد بعدی استفاده از آندوسکپی در اسکلروتراپی آندوسکوپیک با باندینگ (Banding) می‌باشد.
در بیماران دچار هیپرتانسیون پورت به علت افزایش حجم پلاسما طی بارداری خطر خونریزی از واریس‌ها افزایش می‌یابد بنابراین اسکلروتراپی آندوسکوپیک و باندینگ درمان‌های جذابی برای خونریزی از واریس‌ها طی بارداری هستند زیرا آلترناتیوهای دیگری مثل شانت پورتوسیستمیک داخل کبدی از طریق ژوگولر نیاز به رادیاسیون دارد و از طرفی روش‌های جراحی با موربیدیته و مورتالیته پره ناتال بالایی همراه هستند. از وفاگوگاسترو دئودنوسکپی (EGD) طی بارداری می‌تواند با خطرات نسبتاً پایین برای جنین انجام شود با این وجود از این تکنیک تنها در مواردی که اندیکاسیون دارد مثل خونریزی حاد قسمت فوقانی دستگاه گوارش باید استفاده کرد. یکی از عوارض اسکلروتراپی تنگی مری می‌باشد که به خوبی با استفاده از دیلاتورهای ازوفاژیال درمان شود.
