ویژگی‌ های رسول اکرم(ص) از منظر امیرالمؤمنین(ع) در نهج‌ البلاغه

در نهج البلاغه از زبان امیرالمؤمنین(ع) اوصاف و ویژگی های شخصیتی پیامبر گرامی اسلام(ص) بیان شده است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود.

دوران جاهلیت و نعمت بعثت

خدا پیامبر اسلام را به هنگامی مبعوث فرمود که مردم در حیرت و سرگردانی بودند، در فتنه ها به سر می بردند، هوی و هوس بر آن ها چیره شده و خودبزرگ بینی و تکبّر به لغزش های فراوانشان کشانده بود و نادانی های جاهلیت پست و خوارشان کرده و در امور زندگی حیران و سرگردان بودند و بلای جهل و نادانی دامن گیرشان بود.

پس پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در نصیحت و خیرخواهی نهایت تلاش را کرد و آنان را به راه راست راهنمایی و از راه حکمت و موعظه نیکو، مردم را به خدا دعوت فرمود.[1]

ره آورد بعثت پیامبر(ص)

همانا خداوند سبحان، حضرت محمد (ص) را مبعوث فرمود، در روزگارانی که عرب کتابی نخوانده و ادعای وحی و پیامبری نداشت پیامبر اسلام (ص) با یارانش به مبارزه با مخالفان پرداخت تا آنان را به سرمنزل نجات کشاند و پیش از آنکه مرگشان فرارسد آنان را به رستگاری رساند، با خستگان مدارا کرد و شکسته حالان را زیر بال گرفت تا همه را به راه راست هدایت کرد، جز آنان که راه گمراهی پیمودند و در آن ها خیری نبود همه را نجات داد و در جایگاه مناسب رستگاری، استقرارشان بخشید تا آنکه آسیاب زندگی آنان به چرخش درآمد و نیزه شان تیز شد. به خدا سوگند! من در دنباله آن سپاه بودم تا باطل شکست خورد و عقب نشست و همه رهبری اسلام را فرمان بردار شدند، در این راه هرگز ناتوان نشدم و نترسیدم و خیانت نکردم و سستی در من راه نیافت به خدا سوگند! درون باطل را می شکافم تا حق را از پهلویش بیرون کشم.[2]

مردم! از سر نعمت بعثت پیامبر (ص) و لطف خداوند بزرگ به مقامی رسیده اید که حتی کنیزان شما را گرامی می دارند، و به همسایگان شما محبت می کنند، کسانی برای شما احترام قائل اند که شما از آن ها برتری نداشته وبر آن ها حقی ندارید، کسانی از شما می ترسند که نه ترس از حکومت دارند و نه شما بر آن ها حکومتی دارید.[3]

ویژگی های پیامبر(ص)

و گواهی می دهیم جز او خدایی نیست؛ و گواهی می دهیم که محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم بنده و فرستاده اوست. او را فرستاد تا فرمان وی را آشکار و نام خدا را بر زبان راند. پس با امانت، رسالت خویش را به انجام رساند و با راستی و درستی به راه خود رفت.

و پرچم حق را در میان ما به یادگار گذاشت، هر کس از آن پیشی گیرد از دین خارج و آن کس که از آن عقب ماند هلاک گردد و هر کس همراهش باشد رستگار شود. راهنمای این پرچم، با درنگ و آرامش سخن می گفت و دیر و حساب شده به پا می خاست و آنگاه که برمی خاست سخت و چالاک، به پیش می رفت، پس چون در اطاعت او درآمدید و او را بزرگ داشتید، مرگ او فرارسید و خدا او را از میان شما برد.

پس از او چندان که خدا خواهد زندگانی می گذرانید تا آن که خدا شخصی را برانگیزاند که شما را متّحد سازد و پراکندگی شما را جبران نماید. مردم به چیزی که نیامده دل نبندید و از آن که درگذشت مأیوس نباشید، که آن پشت کرده اگر یکی از پاهایش بلغزد و دیگری برقرار باشد شاید هر دو پا به جای خود برگشته و استوار ماند.[4]

رفع کینه ها به برکت وجود پیامبر(ص)

قرارگاه پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم بهترین قرارگاه و محل پرورش و خاندان او شریف ترین پایگاه است. در معدن بزرگواری و گاهواره سلامت رشد کرد، دل های نیکوکاران شیفته او گشته، توجّه دیده ها به سوی اوست. خدا به برکت وجود او کینه ها را دفن کرد و آتش دشمنی ها را خاموش کرد. با او میان دل ها الفت و مهربانی ایجاد کرد و نزدیکانی را از هم دور ساخت. انسان های خوار و ذلیل و محروم در پرتو او عزت یافتند و عزیزانی خودسر ذلیل شدند. گفتار او روشنگر واقعیت ها و سکوت او زبانی گویا بود.[5]

ضرورت اطاعت از اهل بیت پیامبر(ص)

مردم به اهل بیت پیامبرتان بنگرید، از آن سو که گام برمی دارند بروید، قدم جای قدمشان بگذارید، آن ها شمارا هرگز از راه هدایت بیرون نمی برند و به پستی و هلاکت بازنمی گردانند. اگر سکوت کردند سکوت کنید و اگر قیام کردند قیام کنید، از آنها پیشی نگیرید که گمراه می شوید و از آنان عقب نمانید که نابود می گردید.[6]

دعا برای پیامبر اکرم(ص)

خداوند با دست پیامبر (ص) شعله ای از نور برای طالبان آن برافروخت، وبر سر راه گمشدگان چراغی پرفروغ قرارداد. خداوندا! پیامبر (ص) امین و مورداطمینان و گواه روز قیامت است. نعمتی است که برانگیخته و رحمتی است که به حق فرستاده ای. خداوندا! بهره فراوانی از عدل خود به او اختصاص ده، وازاحسان و کرم خود فراوان به او ببخش.

خدایا! بنای دین او را ازآنچه دیگران برآورده اند، عالی تر قرار ده. او را بر سر خوان کرمت گرامی دار، وبر شرافت مقام او در خود بیفزا، وسیله تقرب خویش را به او عنایت فرما و بلندی مقام و فضیلت او را بی مانند گردان، و ما را از یاران او محشور فرما، چنان که نه زیانکار باشیم و نه پشیمان، نه دور از راه حق باشیم و نه گمراه کننده بندگان، نه فریب هوای نفس خوریم و نه وسوسه شیطان.[7]

وصف پیامبر اسلام(ص)

پیامبر (ص) را از درخت تنومند پیامبران، از سرچشمه نور هدایت، از جایگاه بلند وبی همانند، از سرزمین بطحاء، از چراغ های برافروخته در تاریکی ها و از سرچشمه های حکمت برگزید، پیامبر (ص) طبیبی است که برای درمان بیماران سیار است. مرهم های شفابخش او آماده است و ابزار داغ کردن زخم ها را گداخته. برای شفای قلب های کور و گوش های ناشنوا و زبان های لال، آماده و با داروی خود پی درپی یافتن بیماران فراموش شده و سرگردان.[8]

پیامبر(ص)؛ بهترین آفریدگان در خردسالی و بزرگوارترین در سنّ پیری

تا اینکه خدا محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم را برانگیخت، گواهی دهنده، بشارت دهنده، هشداردهنده. پیامبری که بهترین آفریدگان در خردسالی و در سنّ پیری نجیب ترین و بزرگوارترین مردم بود، اخلاقش از همه پاکان پاک تر و باران کرمش از هر چیزی بادوام تر بود.[9]

ویژگی های پیامبر اسلام(ص)

خداوند پیامبر (ص) فرستاد تا دعوت کننده به حق و گواه اعمال خلق باشد. پیامبر (ص) بدون سستی و کوتاهی، رسالت پروردگارش را رسانید و درراه خدا با دشمنانش بدون عذرتراشی جنگید. پیامبر (ص) پیشوای پرهیزکاران و روشنی بخش چشم هدایت شدگان است.[10]

زهد و پارسایی پیامبر(ص)

پیامبر (ص) دنیا را کوچک شمرد و در چشم دیگران آن را ناچیز جلوه داد. آن را خوار می شمرد و در نزد دیگران خوار وبی مقدار معرفی فرمود. و می دانست که خداوند برای احترام به ارزش او دنیا را از او دور ساخت وان را برای ناچیز بودنش به دیگران بخشید.

پیامبر (ص) از جان ودل به دنیا پشت کرد، وی ات آن را در دلش میراند، دوست می داشت که زینت های دنیا از چشم او دور نگه داشته شود، تا از آن لباس فاخری تهیه نسازد، یا اقامت در آن را آرزو نکند.

و برای تبلیغ احکامی که قطع کننده عذرهاست، تلاش کرد وامت اسلامی را با هشدارهای لازم نصیحت کرد و با بشارت ها مردم را به سوی بهشت فراخواند، و از آتش جهنم پرهیز داد.[11]

خدا پیامبر (صلی الله علیه و آله) را پس از یک دوران طولانی که دیگر پیامبران نبودند، فرستاد. زمانی که میان طرفداران مذاهب گوناگون نزاع درگرفته و راه اختلاف می پیمودند. پس او را در پی پیامبران فرستاد و وحی را با فرستادن پیامبر (صلی الله علیه و آله) ختم فرمود. پس پیامبر (صلی الله علیه و آله) با تمام مخالفانی که به حق پُشت کردند و از آن منحرف گشتند، به مبارزه پرداخت.[12]

پی نوشت ها: