گریپ فروت و تداخلات دارویی

دکتر پیام فرح بخش؛ متخصص تغذیه و رژیم درمانی

گریپ فروت به علت عطر و طعم خاص و فواید تغذیه‌‌ای که برای بدن انسان دارد از جایگاه ویژه‌‌ای بین مرکبات برخوردار است.  این میوه ابتدا در شرق آسیا مانند تایلند، مالزی و هند به عمل می‌‌آمد ولی امروزه در تمام دنیا گسترش یافته است. گریپ فروت حاوی ویتامینها و املاح متعددی است که به عنوان مثال از ویتامین‌‌های محلول در چربی حاوی ویتامین‌های A و D و از ویتامین‌های محلول در آب شامل ویتامین‌های C، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، اسید پانتوتنیک، پیریدوکسین و اسید فولیک است. املاحی که در گریپ فروت یافت می‌‌شوند شامل آهن، روی، کلسیم، منیزیم، منگنز، مس و پتاسیم است. صد گرم از این میوه حاوی 42 کالری انرژی است و 6/1 گرم فیبر دارد.  با توجه به اینکه گریپ فروت از منابع غنی ویتامین C بشمار می‌‌رود در بهبود سیستم ایمنی موثر است و بخصوص در فصول سرد سال می‌‌تواند موجب کاهش شدت و علائم سرماخوردگی شود. ویتامین C همچنین با رادیکال‌های آزاد مقابله می‌‌کند و می‌‌تواند با فرایندهای التهابی در بدن مانند آسم، آرتروز و روماتیسم مقابله کند. ویتامین C همچنین برای سلامتی قلب و عروق هم مفید است.

خواص‌درمانی گریپ‌فروت  

یکی از آنتی اکسیدان‌هایی که در گریپ فروت‌های حاوی رگه‌‌های صورتی و قرمز وجود دارد، ماده‌ای است به نام لیکوپن که اثرات شناخته شده ضد سرطانی بویژه در رابطه با سرطان پروستات دارد. سایر منابع خوب لیکوپن شامل گوجه فرنگی و زرد آلو است.گریپ فروت حاوی پکتین است که نوعی فیبر محلول است. 
مطالعات نشان داده‌‌اند که پکتین موجب کند شدن روند تصلب شرایین می‌‌شود. علاوه بر آن پکتین موجود در گریپ فروت پایین آورنده کلسترول بد (LDL) و تری گلیسرید است. البته این اثرات در صورت مصرف طولانی مدت این میوه مشاهده می‌‌شود. 
افزایش اسید معده بیماری است که با عادات نامناسب غذایی تشدید می‌‌شود، بخصوص اگر ساعات طولانی معده خالی باشد این وضعیت تشدید می‌‌شود و بیمار دچار درد شکمی خواهد شد. 
در این حالت مصرف گریپ فروت می‌‌تواند به کاهش علائم کمک کند. آب گریپ فروت موجب کاهش PH ادرار شده و ترشح اسید سیتریک را افزایش می‌‌دهد و بدین ترتیب مانع از تشکیل  سنگ‌‌های اگزالات کلسیمی درکلیه می‌‌شود.
برخی سرطانهای پستان با افزایش هورمون استروژن در بدن همراه است که بیوفلاونوییدهای (نوعی از ترکیبات آنتی اکسیدانی) موجود در گریپ فروت با این تجمع استروژن در بدن مقابله کرده و خطر بروز سرطان پستان را کاهش می‌‌دهد. 
در گریپ فروت ترکیباتی به نام هیسپریدین و لیمونین است که در پیشگیری از سرطان ریه و روده بزرگ نقش موثری دارد. اخیرا مطالعات نشان داده‌‌اند که مصرف گریپ فروت باعث کاهش سطح انسولین بدن شده و در پیشگیری از اضافه وزن و چاقی هم نقش دارد. این میوه دارای شاخص گلیسمیک متوسطی است و بنابراین بیماران دیابتی می‌‌توانند داخل میوه‌‌های خود از گریپ فروت هم استفاده نمایند.
بی خوابی یکی از مشکلاتی است که بسیاری از افراد از آن رنج می‌‌برند. افراد می‌‌توانند با مصرف یک لیوان آب گریپ فروت ولرم قبل از خواب به‌خوبی این مشکل را برطرف کنند.

گریپ‌فروت با چه داروهایی تداخل دارد؟ 

لیست داروهایی که با مصرف گریپ فروت تداخل دارند رو به گسترش است. تاکنون حداقل 85 دارو شناسایی شده است که این تداخل را ایجاد می‌‌کند که حداقل 17 مورد این داروها اگر با گریپ فروت مصرف شوند کشنده خواهند بود. 
گریپ فروت حاوی ترکیبی به نام فورانوکومارین بوده که این ماده آنزیمی را در بدن تخریب و تجزیه می‌‌کند که موجب غیر فعال شدن بعضی داروها است. زمانی که آنزیم مذکور عملکردش را در بدن از دست می‌‌دهد آن دارو دربدن تجمع می‌‌یابد و به سطوح سمی می‌‌رسد. 
فورانو کومارین فقط مختص گریپ فروت نمی باشد بلکه برخی دیگر از  میوه‌‌های خانواده مرکبات مانند پاملو هم حاوی این ماده می‌‌باشد ولی هنوز تحقیقات کافی در مورد سایر مرکبات وجود ندارد. اگر شخصی تمایل به مصرف آبمیوه با داروها دارد می‌‌تواند از آب سیب و یا از آب پرتقال به‌جای آب گریپ فروت استفاده نماید. 
اثر آب گریپ فروت بر آنزیم مورد نظر تا 72 ساعت باقی می‌‌ماند بنابراین حتی درمورد داروهایی که یک بار در روز هم مصرف می‌‌شوند، آب گریپ فروت را بایستی تا انتهای دوره درمان قطع نمود. در مورد برخی داروها مقدار کمی از آب گریپ فروت می‌‌تواند روزانه مصرف شود که در این مورد بایستی به بروشور دارو مراجعه نمود.   
خانواده استاتینها داروهای پایین آورنده کلسترول خون هستند. داروهای شناخته شده این گروه شامل لوواستاتین، آترووستاتین و سیمواستاتین بوده که مصرف داروهای این گروه با آب گریپ فروت می‌‌تواند موجب تخریب عضلانی شده و  اثرات کشنده داشته باشد.
داروهای ضد اضطراب مانند دیازپام، آلپرازولام (زاناکس)، تریازولام، میدازولام، بوسپیرون و برخی داروهای مورد استفاده در حیطه روانپزشکی مانند سرترالین، فلووکسامین و کلومیپرامین هم با گریپ فروت تداخل اثر دارند.
داروهای ضد آریتمی قلبی و همچنین بعضی داروهای ضد فشار خون مانند آمیودارون،کاردیولول، دیلتیازم، پروپرانولول، آمیلودیپین و لوزارتان هم با گریپ فروت تداخل دارند. آب گریپ فروت می‌‌تواند جذب آمیودارون را در بدن افزایش دهد که موجب بروز اثرات جانبی این دارو می‌گردد. 
گروههای دارویی دیگری که نباید با گریپ فروت و یا آب گریپ فروت مصرف شوند عبارتند از: داروی ضد تشنج کاربامازپین، آنتی هیستامین‌هایی مانند فکسوفنادین و ترفنادین، داروهای سرکوب کننده ایمنی که در شیمی درمانی کاربرد دارند مانند سیکلوسپورین و تاکرولیموس، مسکن‌‌ها و ضد دردهایی مانند متادون و بروفن، داروهایی که در اختلالات کاربرد دارند مانند ویاگرا و تادالافیل، دارو‌هایی که در درمان ایدز به‌کار می‌‌روند مانند ساکوییناویر، داروهایی که در بیماری‌های تنفسی و سرفه بکار می‌‌روند مانند دکسترومتورفان و تئوفیلین، داروهای ضد قارچ مانند کتوکنازول و ایترا کونازول، استروژنها مانند پرمارین و اتینیل استرادیول، داروهای استروییدی (کورتون‌ها) مانند متیل پردنیزولون، آنتی بیوتیک‌هایی مانند اریترومایسین و کلاریترومایسین، داروی کم‌کاری تیروئید به نام لووتیروکسین، ضد انعقاد‌‌هایی مانند وارفارین.