دکتر سینا مرادمند؛ متخصص قلب و عروق
چه دارویی تجویز کنیم؟
در مواردی نظیر آرتروز پیشرفته می‌توان استامینوفن کدئین را توصیه کرد. مصرف این دارو تداخلی با داروهای فشارخون ایجاد نمی‌کند. در صورت مصرف داروهای دیگر از دسته NSAIDS دوز دارو باید کم شود. البته مصرف موضعی داروهای NSAIDS با داروهای ضد فشارخون تداخل زیادی ندارد.
افزایش ثانویه فشارخون
در فشارخون ثانویه، 80-70 درصد موارد آترواسکلروز کرونر با تنگی شریان کلیه همراه است.
آنژیوگرافی شریان کلیه و باز کردن عروق کمک زیادی به کاهش فشارخون خواهد کرد. «در تنگی شریان کلیه، فشارخون مقاوم ایجاد می‌شود.»
اثر داروهای دیورتیک بر افزایش فشارخون
داروهای تیازیدی قدیمی‌تر اثر خوبی بر کاهش فشارخون دارند، داروهایی مانند هیدروکلروتیازید و با مهار جذب سدیم و کلر در لوله‌های دیستال کلیه، سبب دفع سدیم و آب از کلیه و ایجاد دیوز می‌شود و در کنترل فشارخون موثر است. در افزایش فشارخون خفیف و متوسط از دیورتیک‌های ضعیف یا متوسط (تیازیدها) استفاده می‌گردد. این دارو از دوز 5/12 میلی‌گرم شروع می‌شود و با دوز 50-25 میلی‌گرم و گاه در شرایط خاص با 100 میلی‌گرم ادامه می‌یابد. در صورتی که فرد غیر از افزایش فشارخون بیماری همراه دیگری داشته باشد، به مرور دوز تیازیدها را می‌توان بالا برد ولی هنگام تجویز تیازیدها، اثر ضدفشارخونی دارو با دوز کم نیز اعمال می‌شود.
حداکثر دوز 50-25 میلی‌گرم دارو کفایت می‌کند و نیازی به تجویز دوز 100 میلی‌گرم نمی‌باشد.
نکته 1: افراد مسنی که فقط مبتلا به افزایش فشارخون هستند، می‌توانند از دیورتیک‌ها استفاده کنند؛ ولی در صورتی که فرد مبتلا به افزایش چربی خون نیز باشد، تیازیدها باید با احتیاط مصرف شوند. «دیورتیک‌ها سبب افزایش چربی خون می‌شوند.»
Digoxin
نکته 2: هنگام تجویز دیگوکسین حتما باید مکمل‌های ترکیبی حاوی پتاسیم به بیمار داده شود. تریامترین – اچ، کمبود پتاسیم را جبران می‌کند.
نکته 3: دیورتیک‌ها در صورتی که با در نظر گرفتن شرایط بیمار تجویز شوند، هنوز هم جزء داروهای درمانی مناسب فشارخون هستند.
چه نوع دارویی را به چه بیماری تجویز کنیم؟
نکته 4: قبلا داروی متیل‌دوپا در راس داروهای درمانی بود، متیل‌دوپا فشارخون سانترال (آئورت) را پایین نمی‌آورد، در نتیجه فشار اعمال‌شده روی قلب و مغز می‌ماند. در حال حاضر، بتابلوکرها را برای شروع درمان توصیه نمی‌کنیم. ولی در فردی که بیماری قلبی دارد و سکته قلبی کرده، بتابلوکر داروی انتخابی است؛ ولی برای هر بیماری نمی‌توان این دارو را تجویز کرد.
عوارض بتابلوکر
گاه بیمار نمی‌تواند این دارو را تحمل کند. از عوارض دیگر بتابلوکرها، خستگی، کاهش میل جنسی، ضعف و بی‌حالی است. بیماری که بتابلوکر مصرف می‌کند، نمی‌تواند خودسرانه آن را قطع کند، زیرا دچار تنگی شرایین می‌شود.
هیپوگلیسمی یکی از عوارض بتابلوکرهاست، لذا در فرد دیابتی باید با احتیاط تجویز شود. اگر بیمار انسولین تزریق می‌کند، در صورت تجویز بتابلوکر علائم هیپوگلیسمی پوشانده شده و یا ممکن است دیرهنگام ظاهر شود.
کنترااندیکاسیون مصرف بتابلوکر
1- نارسایی پیشرفته قلبی (در نارسایی درجه یک تا سه تجویز می‌شود، ولی در بیمار دچار نارسایی درجه چهار منع مصرف دارد.)
2- در نارسایی قلبی کنترل نشده (بیماری که از درجه سه به چهار تبدیل شده)
3- بیماری عروق محیطی
4- بلوک قلبی
5- آسم فعال (بیماری که دچار حملات آسمی می‌شود، نه بیماری که فقط اسپری مصرف می‌کند) در این صورت اگر فرد داروی بتابلوکر مصرف کند، آسم تشدید می‌شود.
داروی انتخابی در بیماران دیابتی
در فرد دیابتیک که دچار افزایش فشارخون است، داروی انتخابی ACE I. می‌باشد.
در بیماری که دچار نارسایی قلبی است و افزایش فشارخون دارد، داروی ACE I. کنترااندیکه است. داروهای مهارکننده ACE به طور مختصری باعث افزایش پتاسیم می‌شوند ولی با توجه به اینکه بالا رفتن زیاد پتاسیم می‌تواند خطرآفرین باشد، این دارو باید به صورت تک‌دوزی مصرف شود. در بیماری که دچار نارسایی کلیه است، باید پتاسیم چک شده تا از حد 5/5-5 بالاتر نرود.
داروی بلوک‌کننده کانال کلسیم
1- داروهای مهم این دسته نیفیدیپین (آدالات) است که ورود کلسیم را به سلول مهار کرده باعث وازودیلاتاسیون عروق می‌شود.
2- Diltiazem، این دارو در فشارخون و آنژین صدری کاربرد دارد.
3- Verapamil برای آنژین صدری، STV و درمان آریتمی‌های فوق‌بطنی استفاده می‌شود.
4- DHP، خواص بتابلوکری و اثرات ضدآنژینی داردو قدرت انقباض را کم می‌کند.
نیفیدیپین و DHP داروهای مناسبی برای کنترل فشارخون هستند.
عوارض دارویی
اصولا داروهای وازودیلاتاسیون قلبی، سبب کاهش حرکات روده‌ای و گوارشی شده و ایجاد یبوست و نفخ می‌کنند.
اثرات تغذیه بر تنظیم فشارخون
به طور کلی غذاهایی که حاوی مقادیر بالایی از کلسیم، پتاسیم و منیزیم هستند، برای کنترل فشارخون بسیار مفیدند.
آلفابلوکرها
این داروها به تنهایی برای درمان فشارخون کفایت نمی‌کنند. در تجویز داروهای این دسته باید دقت شود. اولین دوز را از مقدار کم و مصرف شب‌ها به بیمار توصیه می‌کنیم، زیرا سبب ایجاد هایپوتانسیون شده، امکان دارد بیمار یکباره دچار سرگیجه شود.
داروهای این گروه شامل؛ Prazosin و doxazosin است. این داروها بر سنتز لیپیدهای خونی اثرات خوبی ندارند.
بتابلوکرها، بدون وازدویلاتاسیون عروقی، باعث رفلکس تاکی‌کاردی و همچنین کاهش میل جنسی می‌شوند. الفابلوکرها برای آقایان که دچار هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات هستند، داروی مفیدی است؛ زیرا اسپاسم مثانه را کاهش داده، باعث خروج راحت‌تر ادرار و تخلیه کامل مثانه می‌شوند.
در شرایط خاص بیماری چه نوع دارویی را تجویز کنیم؟
داروهای گروه ARB به جای مهار آنژیوتانسین، رسپتورها را بلوک می‌کند مانند لوزارتان.
اگرچه به طور معمول آنژیوتانسین در خون وجود دارد، ولی رسپتوری ندارد. این گروه، همان اثرات داروهای ACE .I را اعمال می‌کنند و در همان راستا مورد استفاده قرار می‌گیرند و مصرف آنها مزیتی بر داروهای دیگر ندارد؛ با این تفاوت که عوارض آن از ACE I. کمتر است. همچنین این داروها را می‌توان همزمان با داروهای دیگر (بسته به شرایط بیمار) تجویز نمود.
احتیاط
نکته 5: در افراد مسن تجویز دارو می‌بایست با احتیاط صورت گیرد و افت فشار خون وضعیتی نیز باید در نظر گرفته شود.
نکته 6: در حاملگی، پره‌اکلاپسی و اکلامپسی، برای کنترل فشارخون از هیدرالازین و سولفات منیزیم استفاده می‌شود.
نکته 7: مصرف بدون کنترل داروهای ضدفشارخون در بیماران دیابتی و نارسایی کلیه سبب افزایش 90 درصدی مورتالیتی در مدت یک سال می‌شود.
