آلرژی به لبنیات - بخش اول

احسانه طاهری کارشناس ارشد علوم تغذیه

 عدم تحمل شیر 

باید توجه داشت که حساسیت به شیر و عدم تحمل لاکتوز دو مقوله جدا از هم هستند و نباید آنها را با یکدیگر اشتباه گرفت. قند شیر بیشتر باعث ایجاد عدم تحمل شیر در افراد بالغ و یک سری از کودکانی می‌شود که مبتلا به فقدان یا کمبود آنزیمی به نام لاکتاز هستند. کمبود لا کتاز در بین افراد بزرگسال شایع‌ترین نوع کمبود آ‌نزیمی محسوب می‌شود.

نیمی از بزرگسالان در دنیا به عدم تحمل لا کتوز مبتلا هستند. در این شرایط قند هضم نشده در روده کوچک باقی می‌ماند و به کولون می‌رسد و در آ‌نجا توسط باکتری‌های کولون تخمیر می‌شود که در آ‌خر منجر به بروز اسهال و نفخ می‌گردد. برای بسیاری از افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، فرآ‌ورده‌های لبنی تخمیری نسبت به انواع غیر تخمیری بسیار راحت‌تر تحمل می‌شوند و ماست یکی از بهترین فرآورده‌های لبنی تخمیری است.

 علائم 

از علائم این عارضه می‌توان به اسهال، نفخ و شکم‌ درد اشاره کرد. حساسیت به شیر‏‏، یکی از متداول‌ترین حساسیت‌های غذایی در اوایل دوران کودکی است که با واکنش‌های ایمنی نامطلوب بدن به یک یا چند ترکیب موجود در شیر همراه است. در فردی که به شیر حساسیت دارد، سیستم ایمنی بدن به یکی از پروتئین‌های موجود، بیشتر کازئین‌ها  و به میزان کمتری پروتئین وی، واکنش نشان می‌دهد. پروتئین‌های کازئین بین انواع مختلف شیر متفاوت هستند و همین توجیهی است برای اینکه چرا فردی که به شیر انسان حساسیت ندارد، به شیر گوسفند یا بز واکنش نشان می‌دهد.

علائم حساسیت به شیر به سه دسته گوارشی، پوستی و تنفسی تقسیم‌ می‌شوند. این علائم شامل قرمزی پوست، کهیر، استفراغ، ناراحتی‌های گوارشی مانند اسهال، یبوست، درد‌های شکمی و نفخ هستند. دامنه این علائم وسیع و متفاوتند و شامل موارد جدی‌تری مانند واکنش‌های آنافیلاکسی، درماتیت‌های آتوپیک، خس‌خس  سینه و سرفه، ریفلاکس معدی- مری، ازوفاژیت، کولیت حساسیتی، سردرد(میگرن) و سوزش دهان نیز می‌شوند. پروتئین‌های شیرگاو، نخستین پروتئین غذایی بیگانه می‌باشد که توسط شیرخواران دریافت می‌شود و عامل بیشترین واکنش‌های حساسیت غذایی در شیرخواران و کودکان می‌باشد.

شیوع حساسیت به شیر گاو در کودکان سنین مختلف دوران کودکی در مطالعات مختلف از 3/0 درصد تا 5/7 درصد متفاوت است. در ایران نیز شیر گاو شایع‌ترین آلرژن در تمامی گروه‌های سنی کودکان کمتر از 12 سال مبتلا به حساسیت غذایی بوده است. بسیاری از کودکان هم‌زمان با افزایش سن، حساسیت خود را نسبت به شیر و تخم‌مرغ از دست می‌دهند، اما حساسیت‌های غذایی شدیدتر مثلا به بادام زمینی، انواع خاصی از ماهی و میگو اغلب مدت زیادی طول می‌کشد و حتی می‌تواند تمام عمر ادامه یابد.

با توجه به افزایش حساسیت‌های غذایی در کودکان  می‌توان یکی از دلایل این افزایش را خوراندن زودهنگام غذاهای متنوع و مختلف به نوزادان دانست. باید توجه داشت مخاط دستگاه گوارش در این سن نمی‌تواند نقش یک سد دفاعی را در برابر مواد حساسیت‌زا ایفا کند و در نتیجه حساسیت افزایش می‌یابد. همچنین توصیه شده است زنان بارداری که زمینه ابتلا به حساسیت را دارند، از مصرف خوراکی‌های حساسیت‌زا از جمله بادام زمینی خودداری نمایند.

ادامه مطلب