راه‌های کنترل صرع در مدرسه

 تحریریه ماهنامه دنیای سلامت

چگونگی برخورد با تشنج در مدرسه

 صرع حمله‌‌هایی را ایجاد می‌‌کند که تفاوت‌‌های فاحشی بین انواع آنان در شکل ظاهری، تأثیر روانی بر کودک و نحوۀ برخورد با آن است که به هر کدام به طور مختصر اشاره می‌‌شود: 

1- صرع ابسانس (صرع کوچک)

این نوع صرع باعث ایجاد عدم شناخت گذرا و بسیار کوتاه مدت (چند لحظه یا حداکثر چند ثانیه ) بدون از دست رفتن تعادل و سقوط روی زمین می‌‌شود. در حقیقت کودک دچار خیرگی و پلک زدن چند ثانیه ای می‌‌شود و بعد بلافاصله ادامۀ کار قبلی خود را انجام می‌‌دهد که این حمله‌‌ها می‌‌توانند در طول روز بسیار زیاد باشند. 

 نحوۀ برخورد:

 باید به کودک آرامش و اطمینان داده و به او کمک نمایید تا نکته‌‌های کلیدی درس را حفظ کند و هر چه سریع‌تر به پزشک متخصص ارجاع شود. 

2- صرع کانونی ساده

 منشأ این نوع صرع‌‌ها محدود به یک قسمت از مغز است و در آن هوشیاری از بین نمی‌رود و تظاهر آن می‌‌تواند حسی(لامسه، بینائی، شنوائی) یا حرکتی در قسمتی از بدن باشد. 

 نحوۀ برخورد : 

 تا اتمام حمله، به کودک  آرامش و اطمینان دهید مخصوصاً اگر ترسیده و یا گیج به نظر می‌‌رسد.

3- صرع کانونی پیچیده

 این نوع صرع، رفتارهای خودکار وسیعی می‌‌تواند ایجاد کند  و هوشیاری در آن تغییر می‌‌کند (بیمار گیج و منگ به نظر می‌‌رسد و به تحریک‌‌های محیطی پاسخ نمی‌‌دهد و یا به صورت محدود و ابتدایی پاسخ می‌‌دهد) و حمله‌‌ها معمولاً بین 1- 2  دقیقه به طول می‌‌انجامد اما احساس گیجی و منگی ممکن است طولانی باشد. بعد از اتمام حمله نیز کودک وقایع را به یاد نمی‌‌آورد. 

 نحوۀ برخورد:

اگر کودک از صندلی خود دور است، معلم بازوی وی را به نرمی گرفته و به آرامی با وی صحبت نماید و وی را سمت صندلی اش هدایت کند و در صورت مقاومت کودک، فقط مراقب باشد خطری از لحاظ صدمه وی را تهدید نکند. کودک را تا زمانی که شناخت کامل نسبت به زمان، مکان و شخص به دست آورد، در کلاس نگه داشته و با صحبت نمودن بعد از حمله به شناخت وی کمک کند. 

4- صرع گراندمال (صرع منتشر): 

این نوع حمله ناشی از یک سری مکانیسم‌‌های خاص مغزی است و ما برای اینکه حمله زودتر خاتمه یابد با اعمال خود نمی‌‌توانیم روند آن را تسریع کنیم. 

اقداماتی که معلم باید انجام دهد:

 خونسرد باشید.

 به سایر کودکان اطمینان دهید که وی در عرض چند دقیقه بهبود خواهد یافت.

 کودک مبتلا به صرع را باید به آرامی و احتیاط روی زمین خوابانیده و اطراف او را از آنچه که امکان صدمه رساندن دارد، تخلیه نمایید.

 چیزی صاف و نرم زیر سر او بگذارد تا به زمین برخورد نکند. 

 کودک را به یک پهلو بچرخانید تا راه هوائی او تمیز بماند و ترشح‌‌های دهان خارج شود.

  سعی در باز نمودن دهان با زور و همچنین نگه داشتن زبان وی نداشته باشد و چیزی در درهان کودک نگذارید.

مایعات و یا غذا در دهان وی نریزد. فقط وقتی هوشیاری کودک کاملاً طبیعی شد می‌‌توانید، به وی آب بنوشانید.

 سعی در جلوگیری از حمله‌‌های تشنجی یا گرفتن بیمار نداشته باشید.

 وقتی حمله تمام شد، کودک تا به دست آوردن هوشیاری کامل، استراحت نموده و بعد از اتمام کامل حمله، کودک را تشویق به شرکت در فعالیت کلاس کند(از لحاظ روانی برای کودک راحت تر است).

در موارد زیر برای انتقال کودک به بیمارستان سریع با اورژانس تماس بگیرید:

الف- بیمار علائم صرع مداوم (استاتوس) را داشته باشدیعنی بدون اینکه هوشیاری خود را به دست آورد، دوباره تشنج کند یا اینکه بعد از پنج دقیقه هنوز حمله به اتمام نرسیده باشد. 

ب- اگر بیمار حین حمله ضربه به سر داشته باشد و یا استفراغ‌‌های مکرر نموده و هوشیاری بیمار به حالت عادی باز نگردد. 

ج- اگر بیمار حین شنا حمله داشته و احتمال بلعیدن مقدار زیادی آب وجود داشته باشد. 

د- اگر بیمار دچار خونریزی ناشی از اصابت ضربه به قسمت‌‌های مختلف بدن شود.

5- صرع آتونیک: 

 در این نوع صرع، بیمار به طور ناگهانی قدرت عضلانی خود را از دست می‌‌دهد و سقوط می‌‌کند. مثلاً اگر در حال ایستاده باشد به زمین می‌‌خورد. این نوع حمله‌‌ها به علت انبساط زیاد تمام عضلات بدن باعث بروز صدمات جدی به صورت و بقیه اعضای بدن می‌‌شود. 

اقداماتی که معلم باید انجام دهد: 

الف- گذاشتن کلاه ایمنی یکی از مهمترین روش‌‌های جلوگیری از بروز صدمه به سر  و صورت است. 

ب- به کودک کمک کند تا بلند شود و او را از نظر صدمۀ جسمی بررسی کنند و به وی اطمینان دهد. 

6- صرع میوکلونیک: 

این نوع حمله به صورت حرکت ناگهانی یک اندام یا قسمتی از بدن بروز می‌‌کند. این حرکت بسیار سریع و ناگهانی است و ممکن است باعث سقوط کودک روی زمین شود. 

اقداماتی که معلم باید انجام دهد:

به کودک کمک کند که اگر سقوط کرده است بلند شود و به خانوادۀ وی اطلاع داده شود.