دکتر غلامرضا سلیمانی
آنتی‌بیوتیک‌هایی که به طور شایع برای درمان عفونت‌های تنفسی و پوستی به کار می‌رود می‌تواند ایجاد اسهال وابسته به آنتی‌بیوتیک (Antibiotic Associated diarrhea (AAD نماید. تخمین زده می‌شود که در حدود 40-11 درصد کودکانی که آنتی‌بیوتیک مصرف کرده‌اند از AAD رنج می‌برند.بیماری در نتیجه التهاب کولون است که ناشی از باکتری کلستریدیوم دیفییسیل می‌باشد.
این کولیت نتیجه اختلالی است که در فلور باکتریال کولون در نتیجه کلونیزاسیون با کلستریدیوم دیفییسیل و آزاد شدن سم‌هایی (توکسین) که منجر به التهاب و صدمه مخاطی می‌شود. درمان یا آنتی‌بیوتیک‌ها فاکتور مهمی است که باعث تغییر فلورمیکروبی کولون می‌شود. این میکروب در 3 تا 2 درصد بالغین سالم و 70 درصد شیرخواران سالم یافت می‌شود و حامل بدون علامت نیاز به درمان ندارد. انتقال از طریق دهانی – مقعدی( fecal-oral) می‌باشد. گونه‌های بیماریزای این میکروب دو نوع سم (توکسین) تولید می‌کنند توکسین A سم روده‌ای (آنتروتوکسین) و توکسین B که مخرب سلول (سیتوتوکسین) می‌باشد.
عفونت با این میکروب در بالغین بیشتر دیده می‌شود گرچه در کودکان و شیرخواران نیز یافت می‌شود ولی عفونت بالینی شایع نمی‌باشد.علایم بصورت اسهال آبکی که به ندرت خونی می‌شود، بهمراه درد شکمی، بی اشتهایی و تب می‌باشد.در معاینه فیزیکی علائم تب، کم آبی (دزهیداتاسیون)، تندرنس قسمت تحتانی شکم مشاهده می‌شود.
فاکتور خط این بیماری مصرف آنتی‌بیوتیک است از جمله سفالوسپورین‌ها خصوصا نسل دوم و سوم، آمپی‌سیلین، آموکسی‌سیلسن و کلیندامایسین.سایر آنتی‌بیوتیک‌هایی که کمتر مسئول ایجاد AAD هستند شامل آمینوگلیکوزیدها، فلوئوکینین‌ها، کوتریموکسازول، مترونیدازول، کلرامفنیکل، مروپنم و امیپنم.خطر این بیماری در استفاده طولانی مدت از آنتی‌بیوتیک و یا استفاده همزمان از دو یا چند آنتی‌بیوتیک افزایش می‌یابد.برای درمان بیماری، قطع آنتی‌بیوتیک (در صورت امکان) بسیار مفید خواهد بود و در موارد خفیف می‌تواند تنها درمان این بیماری باشد. در موارد شدید بیماری استفاده از آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل مترونیدازول و وانکومایسین ضرورت پیدا می‌کند.
