به گزارش مشرق، کتاب تفسیر معنوی، نوشته حجت‌الاسلام‌والمسلمین «مصطفی نیک‌اقبال» با نگاهی نو به آیات قرآن کریم و روشی نوین در تفسیر آیات این کتاب آسمانی، وارد بازار نشر شد.
یکی از بهترین توصیفات از قرآن کریم، در کلام امیرالمومنین علی علیه‌السلام آمده است، آنجا که فرمود: ظاهره انیق و باطنه عمیق، لاتفنی عجائبه و لاتنقضی غرائبه؛ قرآن، ظاهرش زیبا و خیره‌کننده و باطنش عمیق و ژرف است، عجایبش به پایان نمی‌رسد و اسرارش منقضی نمی‌شود. سالیان سال است که هزاران نفر از علما و اندیشمندان و متفکران، در ژرفای این اقیانوس حکمت و اسرار هدایت دست به کاوش می‌زنند و هر بار یافته‌های این کاوش خود را به دیگران عرضه می‌کنند و با این حال این معدن عمیق، جواهراتش تمام شدنی نیست.
یکی از جدیدترین کاوش‌ها در معدن حکمت قرآنی به دست حجت‌الاسلام‌والمسلمین مصطفی نیک‌اقبال انجام شده که حاصل این کندوکاوها را در مجموعه‌ای به نام «تفسیر معنوی» گرد آورده است. حجت‌الاسلام‌والمسلمین مصطفی نیک‌اقبال که هم دانش‌آموخته رشته پزشکی از دانشگاه تهران است و هم مدارج حوزوی را تا سطح خارج فقه و اصول گذرانده، استفاده از محضر اساتیدی چون آیت‌الله خوشوقت، آیت‌الله مرتضی تهرانی و آیات عظام بهجت، جواد تبریزی و وحید خراسانی را در کارنامه حیات علمی خود ثبت کرده است. حجت‌الاسلام مصطفی نیک‌اقبال در مقدمه کتاب تفسیر معنوی، با استناد به هدف اصلی نزول قرآن کریم یعنی هدایت بشر، تاکید می‌کند که در شرح و تفسیر آیات سعی کرده بر امر «هدایت» متمرکز شود، به طوری که پیام اصلی آیه برای رشد معنوی، روحی و اخلاقی فرد را استخراج کرده و به مخاطب آیات عرضه کند.
تفسیر معنوی چند ویژگی مخصوص و شاید منحصربه‌فرد دارد که آن را در بین سایر تفاسیر چهره‌ای ویژه می‌بخشد و جایگاهی ویژه می‌دهد. نخستین ویژگی این تفسیر، سادگی، روانی و صمیمیت قلم نویسنده است. خواننده گویی خود را در فضایی خصوصی، مخاطب دوستی صمیمی می‌بیند که از زبان او شرح آیات قرآنی را می‌شنود. حجت‌الاسلام مصطفی نیک‌اقبال سعی کرده وارد پیچ و خم‌های تفسیری نشود، بسیاری از دعواهای اهل فن در شرح آیات را رها کند و نتیجه آخر که نزدیک‌ترین احتمال به تفسیر آیه است را شفاف و روشن به خواننده عرضه کند. این امر باعث شده است ذهن خواننده دچار تشتت نشود و برای فهم معانی آیات، آماده و پذیرا باشد.
ویژگی دوم تفسیر معنوی که آن را منحصربه‌فرد کرده است، شروع تفسیر از جزء سی‌ام قرآن کریم است. نویسنده در مقدمه کتاب توضیح می‌دهد که عامدانه این انتخاب را کرده است. حجت‌الاسلام مصطفی نیک‌اقبال توضیح می‌دهد که جزء 30 قرآن شامل سوره‌هایی می‌شود که اوایل بعثت بر پیامبر نازل شده، لذا اصل و اساس و روح و جان پیام دعوت پیامبر به روشنی در این سوره‌ها بیان شده است. پیامبر دین خود را با همین سوره‌های جزء 30 معرفی می‌کرد و کسانی که به پیامبر ایمان می‌آوردند، پیام همین سوره‌ها را می‌شنیدند و دلبرده آن می‌شدند.
ویژگی سوم تفسیر معنوی، رویکرد تفسیری آن است. حجت‌الاسلام نیک‌اقبال در مقدمه تفسیر خود بیان می‌دارد که در طول سال‌هایی که از نزول قرآن می‌گذرد، ورود جریان‌های فکری، فلسفی و عرفانی مختلف در فضای جوامع اسلامی باعث شده فهم قرآن، از بی‌رنگی خارج شده و رنگ اصطلاحات و مفاهیم سایر مکاتب را به خود بگیرد. به عبارت دیگر ذهنیت‌های فلسفی، عرفانی، کلامی و حتی در دوره اخیر گرایش‌های علمی و تجربی، باعث شده تفسیر آیات قرآن به مفروضات بشری آلوده شود و پیام اصلی آن از شفافیت و زلالی ابتدای نزول فاصله بگیرد. لذا مفسر تلاش کرده بدون پیش‌فرض‌های علوم متداول در فضای تمدن و فرهنگ اسلامی، خود را در فضای نزول آیات قرآن قرار بدهد و به همان فهم اولیه از آیات که در زمان صدر اسلام بوده است، دست یابد. همین امر باعث شده تفسیر آیات چهره‌ای جدید و بدیع به خود بگیرد که در نوع خود کم‌نظیر است.
ویژگی آخری که درباره این تفسیر قابل ذکر است، توجه ویژه به طراحی جلد و نحوه ارائه و توزیع کتاب است. متاسفانه یکی از مشکلات اصلی در حوزه نشر دینی، بی‌توجهی به جذابیت‌های ظاهری در عرضه کتاب‌های مذهبی است. تفسیر معنوی سعی کرده است از این نقیصه به دور باشد. طراحی روی جلد که کاشی‌کاری‌های حرم امام رضا علیه‌السلام را در ذهن خواننده تداعی می‌کند، آرامش و گیرایی ویژه‌ای را در چشم بیننده القا می‌کند.
نحوه انتشار این کتاب نیز به نوبه خود قابل توجه است؛ نویسنده محترم جهت تسهیل دسترسی مخاطبان به کتاب تفسیر معنوی، نسخه PDF آن را در سایت اینترنتی شخصی خود با نام www.nikeghbal.ir در بخش تالیفات قرار داده است. همچنین نسخه نرم‌افزاری این کتاب از طریق اپلیکیشن بازار قابل دسترسی است. این نحوه توزیع و انتشار کتاب باعث شده در دوران عسرت و سختی اقتصادی که خرید کتاب برای خیلی‌ها مشکل شده و بیشتر هزینه‌ها صرف تامین مایحتاج اولیه زندگی می‌شود، غنیمتی بس بزرگ باشد.
*وطن امروز
