سرنگونی جنگنده پاناویا تورنادو نیروی هوایی عربستان توسط پدافند هوایی انصارالله یمن
** بالگردهای تهاجمی ائتلاف سعودی که توسط یمنیها شکار شد
در این میان بالگردهای تهاجمی «آپاچی» اولین شکار پدافند هوایی یمن بودند که در ماه مه 2015 یکی از این بالگرد های آمریکایی توسط پدافند هوایی یمن از نوع موشک «استرلا» روسیه سرنگون شد. این بالگردها توسط شرکت آمریکایی «بوئینگ» تولید میشوند و اصلیترین بالگردهای تهاجمی در نیروی هوایی امارات که دارای 30 فروند از آنهاست محسوب میشوند. نیروهای سعودی 82 فروند از این بالگردها را در اختیار دارند و 72 بالگرد تهاجمی آپاچی نیز در اختیار گارد ملی عربستان سعودی است.
لحظه سرنگونی بالگرد آپاچی عربستانی توسط پدافند هوایی ارتش یمن
آمارهای موجود نشان می دهد تعداد کل بالگردهای تهاجمی آپاچی که توسط پدافند هوایی یمن سرنگون شدهاند 9 فروند هستند که دو عدد از آن ها وابسته به نیروی هوایی امارات و بقیه متعلق به نیروی زمینی عربستان سعودی است. آخرین فروند از این بالگرد ها در اواخر نوامبر 2019 در آسمان «عسیر» واقع در مرز جنوبی عربستان با یمن ساقط شد.
شایان ذکر است یکی از بالگردهای تهاجمی آپاچی که در تاریخ 17 اکتبر 2017 در منطقه خب والشعف در استان فی الجوف ساقط شد توسط سامانه «ثاقب 1» که یک سامانه پدافند هوایی با موشک های هوا به هوای روسی «آر 73» بوده و به دست خود یمنیها توسعه مدرن سازی شده سرنگون شد. نیروی هوایی یمن 150 فروند از این موشکها را در سالهای 2002 و 2005 خریداری کرد تا جنگندههای «میگ 29» را توسعه دهد.
جنبش انصارالله و ارتش یمن با ایجاد تغییراتی در این موشک ها آنها را به موشک های زمین به هوا تبدیل کرده و سیستم هدایت حرارتی آنها را تقویت کردند. برد این موشکها پس از انجام تغییرات در آن به 9 کیلومتر و ارتفاع آنها به 5 کیلومتر میرسد و مجهز به کلاهک 7 کیلو گرمی است. این سامانه از سپتامبر 2017 شروع به کار کرد.
گفتنی است خانواده موشکهای پدافندی ثاقب به همت شهید عبدالعزیز المهرم اسطوره یگان پدافندی ارتش یمن طراحی شدند که در نبرد بزرگ بندر الحدیده در سال 2018 میلادی به شهادت رسید.
البته بالگردهایی که توسط یمنی ها سرنگون شدند تنها محدود به این نوع نیستند و شامل بالگردهای دیگر از جمله بالگرد حمل و نقل ساخت آمریکا در نیروی هوایی عربستان از نوع «اس 70 » که در سال 2017 و یک بالگرد حمل و نقل متعلق به نیروی هوایی امارات از «اچ 60» که در آگوست 2017 در آسمان شبوه سرنگون شدند نیز است. همچنین یک بالگرد تهاجمی دیگر از نوع «اس ای 407» در ژوئن 2016 در خلیج عدن توسط پدافند هوایی یمن ساقط شد.
** هواپیماهای بال ثابت دشمن که توسط انصارالله سرنگون شدند
در سطح هواپیماهای بال ثابت 2 فروند از جنگندههای «تورنادو» ساخت اروپا سال 2017 در آسمان منطقه الجوف و یک فروند در فوریه گذشته توسط یمنی ها سرنگون شد. همه هواپیماهای سرنگون شده از این نوع متعلق به نیروی هوایی عربستان سعودی است که از 50 نوع از این جنگنده های بمب افکن در خاورمیانه استفاده می کند.
نکته جالب درباره این نوع جنگنده های بمب افکن آن است که اولین آنها توسط یک سامانه پدافند هوایی یمنی که به دست خود یمنیها در داخل توسعه یافته بود یعنی سامانه «فاطر 1 » با موشکهای میان برد «سام 6» ساقط شد. حداکثر برد این موشک ها 24 کیلومتر بوده و کلاهک آن به 60 کیلوگرم می رسد که میتواند هواپیماهای دشمن را تا ارتفاع 14 کیلومتری هدف قرار دهد.
جنگندههای آمریکایی «اف 15» که دو عدد از آن ها در مارس 2015 و یک عدد دیگر در مارس 2018 توسط پدافند هوایی ارتش و کمیته های مردمی یمن سرنگون شد در جایگاه دوم جنگنده های پیشرفته موجود در زرادخانه های عربستان قرار دارند.
جالب است که ارتش و کمیته های مردمی یمن در عملیات سرنگونی این جنگنده های مدرن از یک سیستم سامانه داخلی به نام «ثاقب 2 »استفاده کردند که در واقع نوع مدرن شده موشکهای روسی از نوع «آر 27 تی» است.
یمنیها در سال 2002، 100 فروند از این موشک ها را خریداری کرده بود که جنبش انصارالله آنها را جهت پرتاب از سکوهای زمینی اصلاح کرده و پس از آن برد این موشک ها به 15 کیلومتر با کلاهکی به وزن 40 کیلوگرم میرسد. از جمله قابلیتهای این موشکها کار در شب با استفاده از سیستم ردیابی و سنجش حرارتی دوربرد «ألترا 8500» است. این سیستم در بالگردها برای ماموریت های نظارتی و گشت زنی اضافه شده است.
علاوه بر این موارد هواپیماهای مختلف دیگر متعلق به ائتلاف متجاوز سعودی از جمله یک جنگنده اف 16 اردنی در فوریه، 2017 بمب افکن سبک «ای تی 802» متعلق به نیروی هوایی امارات در سپتامبر 2017 و یک جنگنده اماراتی دیگر از نوع «میراژ 2000 » در مارس 2016 و یک فروند جنگنده تایفون عربستان سعودی در سپتامبر 2017 توسط سامانه پدافند هوایی یمن سرنگون شد.
باید اشاره کنیم که برخی از این جنگندهها نیز توسط سامانه های پدافند هوایی ساخت داخل یمن از جمله سامانه «ثاقب 3 » که نوع توسعه یافته موشک های میان برد «آر 77» روسیه است ساقط شدند. نیروی هوایی یمن در بازه زمانی سال 2004 تا 2005 این موشکها را به دست آورد که پس از انجام تغییراتی در آنها برد این موشک ها به 20 کیلومتر می رسد و دارای کلاهکی با وزن 22 کیلوگرم است. سامانه ثاقب 3 در اواخر سال 2016 به شکل موثر وارد عملیاتهای یمنی ها شد.
** هواپیماهای بدون سرنشین
نیروی هوایی امارات و عربستان در جنگ یمن از پهپادهای بدون سرنشین متنوعی استفاده کردند که ماموریت آنها نظارت و عملیات های تهاجمی است. هواپیمای بدون سرنشین «سیکر 400» یکی از این نوع پهپاد ها بود که توسط ارتش عربستان برای انجام عملیات های گشت و شناسایی در مناطق درگیری با نیروهای انصارالله در مرزهای جنوبی مورد استفاده قرار می گرفت.
نیروی هوایی امارات 11 فروند از آنها را در اختیار دارد. در مجموع 4 نوع از پهپاد های مذکور که یکی از آنها متعلق به امارات و بقیه متعلق به ارتش عربستان سعودی است توسط سامانه پدافند هوایی انصارالله یمن در جولای 2015 و نوامبر 2018 سرنگون شدند. این پهپاد قادر به انجام 16 ساعت پرواز مداوم با برد 260 کیلومتر و ارتفاع 6 کیلومتر بوده و میتواند سنسورها و دوربینهای الکترونیکی را تا 100 کیلوگرم حمل کند.
علاوه بر این نیروی هوایی عربستان در جنگ یمن از پهپاد شناسایی ساخت آلمان از نوع لونا ایکس 2000 استفاده کرد که یکی از آنها در آوریل 2015 ساقط شد. حداکثر برد این پهپاد به صد کیلومتر می رسد و میتواند 6 تا 8 ساعت به شکل مداوم پرواز کند.
علاوه بر این نوعی پهپاد تهاجمی دیگر نیز وجود دارد که ارتش امارات و عربستان در جنگ یمن از آن استفاده می کنند که از نوع «وینگ لونگ 2» چین بوده و علاوه بر قابلیت تصویربرداری و شناسایی در بمباران زمینی نیز به کار می رود. حداکثر سرعت این پهپاد 280 کیلومتر در ساعت بوده و برد آن به 4 هزار کیلومتر میرسد و قادر به انجام 20 ساعت پرواز مداوم است. سه عدد از این پهپاد در سال 2016 و دو مورد آن در سال 2019 به اضافه 5 پهپاد تهاجمی دیگر چینی از نوع «سی اچ– 4» بین جولای 2018 ژانویه 2020 توسط پدافند هوایی یمن ساقط شدند.
بالگرد بدون سرنشین «کام کوپتر اس 100 » ساخت اتریش و متعلق به نیروی هوایی امارات از جمله هواپیماهای بدون سرنشین سرنگون شده در جنگ یمن است که 6 فروند از آنها بین آگوست 2015 تا ژوئن 2019 ساقط شدند. این نوع بالگرد برای انجام عملیات تصویربرداری و نظارت دقیق در نظر گرفته شده و میتوان آن را به موشک های سبک با حداکثر سرعت 220 کیلومتر در ساعت و برد 180 کیلومتر مجهز کرد.
اما اوج عملکرد درخشان پدافند هوایی انصارالله در شکار هواپیماهای بدون سرنشین مربوط به سرنگونی 4 فروند پهپاد رزمی پیشرفته MQ9 ریپر امریکایی است.
این پهپاد که به طور قطع پیشرفته ترین و گران قیمت ترین پهپاد رزمی دنیا نیز محسوب میشود در سالهای اخیر بارها توسط ارتش امریکا برای کمک به ائتلاف متجاوز سعودی در حملات هوایی و یا شناسایی مواضع نظامی نیروهای مردمی یمن مورد استفاده قرار گرفته است که حداقل 4 فروند از این پهپاد امریکایی در تور سامانه های پدافندی ارتش یمن گرفتار شده است.
این پهپادها توسط سامانههای پدافندی بومی فاطر 1 و خانواده موشکهای ثاقب سرنگون شدهاند.